Լաբ թեստեր
Կալցիում (իոնական)
Միջազգային անվանում (հապավում). Calcium Ionized (Ca++)
Նկարագրություն
Իոնական կամ ազատ կալցիումն (Calcium Ionized, Ca++) արյան պլազմայի կալցիումի ֆիզիոլոգիական ակտիվ մասն է:
Կալցիումի բոլոր ֆիզիոլոգիական ազդեցությունները, ինչպիսիք են մասնակցությունը մկանային կծկմանը, հորմոնների սեկրեցիայի մեխանիզմներին, նյարդահաղորդականությանը, բջիջների տրոհմանը և այլն, իրականացվում է այս միկրոտարրի իոնական ձևի միջոցով:
Իոնական կամ ազատ կալցիումը կազմում է ընդհանուր կալցիումի 43%-50%-ը:
Իոնական կալցիումի մակարդակը տատանվում է օրվա ընթացքում՝ նվազագույնին հասնելով երեկոյան ժամը 20-ի, իսկ առավելագույնին՝ գիշեվա ժամը 2-4-ի մոտակայքում:
Կալցիումի մակարդակը կարգավորվում է պարատհորմոնով (PTH), կալցիտոնինով (CTN) և D3 վիտամինի ակտիվ ձևով: Այս հորմոնների արտադրությունն, իր հերթին, կախված է իոնական կալցիումի մակարդակից, որի վրա ազդում են բազմաթիվ գործոններ՝ սպիտակուցներ, մագնեզիում (հիպոկալցեմիայի դեպքում պարտադիր պետք է ստուգել մագնեզիումի մակարդակը) և այլն: Շատ կարևոր է նաև արյան թթվահիմնային հավասարակշռության ստուգումը, քանի որ ալկալոզը բարձրացնում է կալցիումի կապվելը սպիտակուցների հետ՝ նվազեցնելով իոնական կալցիումի մակարդակը, իսկ ացիդոզն, ընդհակառակը, թուլացնում է կալցիումական կապերը՝ մեծացնելով իոնական կալցիումի մակարդակը:
Իոնական կալցիումի մակարդակի որոշումը թույլ է տալիս ավելի ճիշտ գնահատել հիվանդի մոտ կալցիումական փոխանակության վիճակը, հատկապես վիրահատական միջամտության ենթարկված, վերակենդանացման բաժանմունքում բուժվող, հեպարին, բիկարբոնատներ, կալցիումի և մագնեզիումի պատրաստուկներ ստացող հիվանդների շրջանում:
Հիպերկալցեմիկ վիճակների ախտորոշման մեջ իոնական կալցիումի մակարդակի իմացությունն ավելի ինֆորմատիվ է, քան ընդհանուր կալցիումինը, մասնավորապես, առաջնային հիպերպարաթիրեոիդիզմի ժամանակ, որին բնորոշ է արյան պլազմայի ազատ կալցիումի մակարդակի բարձրացումը՝ ընդհանուրի անփոփոխ պայմաններում, օնկոհիվանդությունների դեպքում և հեմոդիալիզ ստացող հիվանդների մոտ:
Հղիության ընթացքում արյան շիճուկի ընդհանուր կալցիումի մակարդակը ալբումինի մակարդակի նվազեցմանը զուգընթաց նույնպես իջնում է, սակայն իոնական կալցիումի մակարդակը կարող է մնալ նորմալ միջակայքում:
Պտղի մոտ ընդհանուր և ազատ կալցիումի մակարդակները քիչ բարձր են, որոնք սկսում են նվազել ծնվելուց հետո մի քանի օրվա ընթացքում, որից հետ նորից բարձրանում է՝ հասնելով ավելի մեծ մակարդակի, քան չափահասների մոտ:
Իոնական կալցիումի < 0,8 մմոլ/լ մակարդակի նվազելու պայմաններում հնարավոր են ցնցումներ և ջղաձգումներ: Իոնական կալցիումի՝ կյանքին վտանգ սպառնացող ստորին սահմանային ցուցանիշն է՝ < 0,7 մմոլ/լ, իսկ որոշ տվյալներով՝ < 0,5 մմոլ/լ:
Ցուցումներ
- հիպեր- և հիպոկալցեմիկ վիճակներ, հատկապես՝ դիսպրոտեինեմիաների հետ զուգակցվելիս
- կալցիումի մակարդակի հսկողություն՝ ցիտրատային արյան փոխներարկումից հետո, հեպարինաբուժում, տարածուն վնասվածքներ և վիրաբուժական միջամտություններ, այրվածքներ, պանկրեատիտ, բազմաօրգանային անբավարարություն, լյարդի և երիկամների ծանր ախտահարումներ, չարորակ նորագոյացություններ, մալաբսորբցիա
- հղի կանանց հետազոտություն
- սեպսիս
- դիալիզ և էքստրակորպորալ արյունաշրջանառություն
Կենսանմուշ
Ca++ թեսթի համար հանձնվող կենսանմուշն է՝ երակային արյուն։
Կենսանմուշի հանձնում
Արյունը պետք է հանձնել առավոտյան ժամերին, քաղցած վիճակում, սննդի վերջին ընդունումից առնվազն 8 ժամ (ցանկալի է՝ 12 ժամ) առաջ: Բացառել հյութերը, թեյը, սուրճը (առավել ևս՝ քաղցր): Ջրի ընդունումը՝ սովորական ռեժիմով:
Չափման միավորներ
Միջազգային չափման միավոր (SI համակարգ)
մմոլ/լ (միլիմոլ/լիտր)
Այլընտրանքային չափման միավոր
մգ/դլ (միլիգրամ/դեցիլիտր)
Միավորների փոխակերպում
մգ/դլ x 0,25 = մմոլ/լ
Նորմալ (ռեֆերենս) միջակայքեր
Համընդհանուր օգտագործվող միջակայքեր
Չափահասներ, արյան շիճուկ՝ (1,16-1,32) մմոլ/լ
Այլընտրանքային միջակայքեր
Տարիք | Ca++, մմոլ/լ |
---|---|
1 օր. | 1,10 +/- 0,059 |
3 օր. | 1,13 +/- 0,051 |
5 օր. | 1,22 +/- 0,053 |
1-20 տ. | 1,18 +/- 0,069 |
> 20 տ. | 1,15-1,35 |
Արդյունքների մեկնաբանություն
Իոնական կալցիումի մակարդակի բարձրացում (հիպերկալցեմիա)
- առաջնային գերակտիվ հարվահանաձև գեղձեր (հիպերպարաթիրեոզ)` հարվահանաձև գեղձերի հիպերպլազիա, ադենոմա կամ կարցինոմա
- պարատհորմոն (PTH) արտադրող արտահարվահանաձև գեղձային ուռուցքեր
- D վիտամինի ավելցուկային ընդունում
- չարորակ ուռուցքներ և դրանց մետաստազներ (իոնական կալցիումի մակարդակի բարձրացում՝ ընդհանուր կալցիումի նորմալ ցուցանիշների պայմաններում)
- ացիդոզ
- որոշ դեղերի ընդունում՝ Հիպոքլոթիազիդ (երկարատև ընդունում), Լիթիումի պատրաստուկներ, անդրոգեններ
Իոնական կալցիումի մակարդակի նվազեցում (հիպոկալցեմիա)
- առաջնային թերակտիվ հարվահանաձև գեղձեր (հիպոպարաթիրեոզ)
- կեղծ հիպոպարաթիրեոիդիզմ
- D վիտամինի դեֆիցիտ
- սեպսիս
- սուր պանկրեատիտ
- երիկամային անբավարարություն
- կմախքային մկանուքի ծանր ախտահարումներ
- հեմոդիալիզ՝ դիալիզատում կալցիումի ցածր մակարդակի պայմաններում
- կալցիումը կոմպլեքսացնող անիոններ (ցիտրատ) պարունակող արյան փոխներարկում
- տարածուն վնասվածքներ
- ծանր վիրաբուժական միջամտություններ
- այրվածքներ
- բազմաօրգան անբավարարություն
- մագնեզիումի անբավարարություն (դեֆիցիտ)
- ալկալոզ
- հիպոնատրեմիա
- ատրոֆիկ գաստրիտ
- փորձանոթում կալցիումը կապող նյութերի առկայություն (ցիտրատներ, օքսալատներ, հեպարին, EDTA և այլն)
- որոշ դեղերի ընդունում՝ հակացնցումային միջոցներ, Դանազոլ, Ֆոսկարնետ, Ֆուրոսեմիդ (նախնական ազդեցություն)
- ալկոհոլի ընդունում
Հոդվածը տեղադրվել է՝ 14-04-2018 վերանայվել է՝ 23-03-2024
Հեղինակ
Հեղինակային բոլոր իրավունքները պատկանում են Մեդեքսին։
Ձեզ ներկայացված է մասնագիտական բնույթի նյութ: Հոդվածն ունի նաև ընդհանուր տեղեկատվական նշանակություն, սակայն, եթե դուք բժիշկ չեք, խիստ ցանկալի է որոշումներ կայացնել միայն ձեր բժշկի հետ միասին:
Մեդեքս-հեղինակների մասին
Մեր կայքի հոդվածները պատրաստվում են տարբեր ոլորտների փորձառու բժիշկների և առողջապահության մասնագետների կողմից՝ օգտագործելով բժշկագիտության վերջին տվյալները և լավագույն փորձը: