Ռախիտ - Երեխաների առողջություն

Ռախիտը ոսկրային հիվանդություն է, որը դրսևորվում է դրանց փափկացմամբ և փխրունացմամբ:

Այն հանդիպում է միայն վաղ մանկական և հազվադեպ՝ անչափահաս տարիքի երեխաների մոտ: Հիվանդությունն ընթանում է ոսկրերի փափկության բարձրացմամբ, որի պատճառով դրանք ձևափոխվում են:

Ռախիտի պատճառները

Ռախիտը զարգանում է վիտամին D-ի անբավարարության պատճառով և հանդիպում է միայն աճման շրջանում գտնվող մանուկների (հազվադեպ՝ ավելի բարձր տարիքի երեխաների) մոտ:

Վիտամին D-ն մեր օրգանիզմում հանդես է գալիս երկու տարատեսակներով՝ էրգոկալցիֆերոլ (D2 վիտամին) և խոլեկալցիֆերոլ (D3 վիտամին): Օրգանիզմը էրգոկալցիֆերոլ հիմնականում ստանում է սննդի հետ միասին, իսկ խոլեկալցիֆերոլը առաջանում է մաշկում ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների ազդեցության տակ: Վիտամին D-ն դառնում է կենսաբանորեն ակտիվ միայն լյարդում որոշակի նյութափոխանակության ենթարկվելուց և 1,25 դիհիդրոքսիխոլեկալցիֆերոլի փոխակերպվելուց հետո:

D վիտամինի դեֆիցիտի (պակասի) հետևանքով թուլանում է կալցիումը կապող սպիտակուցի արտադրությունը, աղիներից կալցիումի և ֆոսֆորի ներծծումը և երիկամների խողովակներից հետադարձ ներծծումը (ռեաբսորբցիա), որի հետևանքով պակասում է նրանց քանակն արյան պլազմայում, արտաբջջային հեղուկում և ոսկրերում:

Ռախիտի ախտանիշները

Ռախիտի առաջին նշաններն ի հայտ են գալիս երեխայի կենտրոնական նյարդային համակարգի փոփոխությունների հետևանքով և դրսևորվում որպես՝

• դյուրագրգիռություն և լացկանություն
• քնի խանգարումներ
• քրտնոտություն (կաթը ծծելիս, քնած ժամանակ), ընդ որում, հատկապես քրտնում է գլուխը՝ առաջացնելով ծոծրակի մազաթափություն
• ստամոքսի գործունեության խանգարումներ
• մեծ գաղթունի փակման ուշացում
• աճի դանդաղեցում
• մկանային կծկանքներ կամ ցնցումներ՝ պայմանավորված արյան կալցիումի ցածր մակարդակով:

Ավելի ուշ, 2-3 շաբաթ անց չբուժվելու և հիվանդության զարգացման հետևանքով առաջանում են ոսկրային փոփոխություններ, որոնք առաջինը դրսևորվում են արագ աճող ոսկրերում: Մասնավորապես, ռախիտով երեխայի մոտ կարող են զարգանալ հետևյալ նշանները՝

• մեծ գաղթունի փակման ուշացում
• գանգի ճակատային և կողմնային ոսկրերի եզրերի փափկացում
• սուր ընթացքի դեպքում՝ ոսկրային փափկացումներ գանգային կարանների ուղղությամբ (կրանիոտաբես)
• ծոծրակոսկրի տափակեցում (գլխի կորությունների հարթեցում)
• աճի դանդաղեցում
• նստելու, չորեքթաթ շարժվելու և քայլելու ուշացում
• ատամների ուշ զարգացում և էմալազրկում
• աճառային հյուսվածքի գերաճի հետևանքով կրծքավանդակի վրա «ռախիտային համրիչների», «մարգարտահատիկների» առաջացում, կրծքավանդակի ձևափոխություններ («հարիսոնյան ակոս», ծանր դեպքերում՝ «հավի կուրծք», «կոշկակարի կուրծք», ողնաշարի ծռվածքներ՝ կիֆոզ, լորդոզ, սկոլիոզ և այլն)
• 6 ամսականից հետո՝ ոտքերի ծռվածքներ (Օ-աձև կամ X-աձև)՝ հատկապես մինչև 4 տարեկանը
• կոնքի ձևախախտումներ
• դաստակների, ծնկների և արմունկների այտուցվածություն
• ոսկրերի փափկացում և փխրունության մեծացում, որի պատճառով դրանք ավելի հեշտությամբ են կոտրվում:

Ռախիտի ախտորոշումը

Այցելեք ձեր բժշկին, եթե մտահոգված եք ձեր երեխայի աճով ու զարգացմամբ:

Ձեր երեխայի մոտ ռախիտի առկայություն կասկածելիս բժիշկը հավանաբար կնշանակի արյան մեջ վիտամին D-ի մակարդակի, երիկամների գործունեության ստուգման և այլ հետազոտություններ: Որոշ դեպքերում կարող է առաջանալ ռենտգեն հետազոտության կարիք, որ գնահատվի ոսկրերի զարգացվածության աստիճանը:

Ռախիտի բուժումը

Ձեր բժիշկը կարող է առաջարկել երեխայի սննդակարգի որոշ փոփոխություններ, ինչպես նաև նշանակել վիտամին D, կալցիում և ֆոսֆատ պարունակող հավելումներ կամ դեղեր:

Եթե արյան թեստով երեխայի մոտ գրանցվում է կալցիումի ցածր մակարդակ, ձեզ կարող են առաջարկել նաև հիվանդանոցային կարճատև բուժում:

Ռախիտի կանխարգելումը

Դուք կարող եք օգնել ձեր (ապագա) երեխայի մոտ ռախիտի զարգացման ռիսկի նվազեցմանը հետևյալ միջոցառումներով՝

• եթե հղի եք, պարբերաբար այցելեք ձեր մանկաբարձուհուն կամ բժշկին և ըստ վերջիններիս ցուցման, հղիության ընթացքում ստուգեք ձեր արյան մեջ վիտամին D-ն
• նույն կերպ, բժիշկը կարող է նշանակել նաև երեխայի մոտ վիտամին D-ի թեստ՝ մինչև հիվանդության ախտանիշների դրսևորվելը կամ հիվանդության վաղ փուլերում
• 4-6 ամսական հասակում ձեր մանկանը սկսեք տալ պինդ սննդամթերքներ
• համոզվեք, որ ձեր մանկան սննդակարգը պարունակում է բավականաչափ կալցիում և ֆոսֆատներ
• ձեր երեխայի հետ հաճախ դուրս եկեք մաքուր օդի
• հետևեք ձեզ կամ ձեր մանկիկին նշանակած հավելումները կամ դեղերը: