Ազիթրոմիցին - Հակաբիոտիկներ

Ընդհանուր նկարագրություն

Ազիթրոմիցինը կամ Զիտրոմաքսը կիսասինթետիկ մակրոլիդային շարքի հակաբիոտիկ է, որը քիմիապես կապված է էրիթրոմիցինի և կլարիթրոմիցինի հետ:​

Ազիթրոմիցինը, ինչպես բոլոր մակրոլիդային հակաբիոտիկները, կանխարգելում է բակտերիաների աճը՝ ազդելով դրանց կողմից սպիտակուց արտադրելու ունակության վրա: Մարդու օրգանիզմում և բակտերիաներում սպիտակուցներն արտադրվում են տարբեր ուղիներով, ուստի Ազիթրոմիցինը չի ազդում բնական սպիտակուցների արտադրության վրա:

Ազիթրոմիցինն ունի երկար կիսատրոհման պարբերություն և օրգանիզմում մնում է երկար ժամանակի ընթացքում, և այս առանձնահատկությունը թույլ է տալիս բազմաթիվ վարակների բուժման համար դեղը նշանակել օրական մեկ ընդունմամբ և կարճատև ժամանակի ընթացքում:

Ազիթրոմիցինը լայնորեն օգտագործվում է տարբեր բակտերիալ վարակների, իսկ որոշ հետազոտություններով՝ նաև COVID-19 վիրուսային վարակի բուժման մեջ:

Ամերիկյան Դեղերի և սննդի գործակալությունը (FDA) Ազիթրոմիցինը հաստատել է 1991 թվականի նոյեմբերին:

Բրենդային անվանումներ

Zithromax, Z-Pak, Zmax

Օրինակներ

Մակրոլիդային շարքի հակաբիոտիկների են նաև՝

• Էրիթրոմիցին
• Կլարիթրոմիցին։

Ցուցումներ

Ազիթրոմիցինն արդյունավետ է կասկածելի բակտերիաների դեմ բուժման ժամանակ, որոնք առաջացնում են՝

• միջին ականջի բորբոքում (միջին օտիտ)
• նշագեղձերի բորբոքում (տոնզիլիտ)
• կոկորդի բորբոքում (լարինգիտ)
• բրոնխների բորբոքում (բրոնխիտ)
• թոքաբորբ (պնևմոնիա)
• հարքթային ծոցերի բորբոքում (սինուսիտ)
• մաշկի և մաշկային կառուցվածքների չբարդացած վարակներ
• Mycobacterium avium կոմպլեքս
• թոքերի քրոնիկ օբստրուկտիվ հիվանդության (ԹՔՕՀ) սուր բակտերիալ սրացում:

Այն արդյունավետ է նաև կանանց մոտ փոքր կոնքի օրգանների բորբոքային հիվանդությունների (ՓԿՕԲՀ) սուր դրսևորումների և որոշ սեռական ճանապարհով փոխանցվող վարակների, օրինակ՝ ոչ գոնոկոկային միզուկաբորբի (ուրեթրիտ) և արգանդի վզիկի բորբոքման (ցերվիցիտ) բուժման համար:

Կողմնակի ազդեցություններ

Ազիթրոմիցինի ամենատարածված կողմնակի ազդեցություններից են՝

• փորլուծություն կամ թուլացած կղանք
• սրտխառնոց
• որովայնային ցավեր
• փսխում:

Ազիթրոմիցինի այլ հնարավոր կողմնակի ազդեցություններից են՝

• մաշկացան
• նյարդայնություն
• վագինիտ
• լեզվի գունափոխում
• ականջներում աղմուկ (տինիտուս)
• մարսողության խանգարում (դիսպեպսիա):

Ազիթրոմիցինի հնարավոր ծանր կողմնակի ազդեցություններից են՝

• անոթային այտուցներ (անգիոօդեմա)
• լյարդային թեստերի շեղում
• լեղականգային դեղնուկ
• Ստեվեն-Ջոնսոնի համախտանիշ
• ծանր ալերգիկ ռեակցիաներ
• անկանոն սրտի ռիթմ (առիթմիա):

Հակաբիոտիկները կարող են փոփոխել հաստաղիքային նորմալ բակտերիալ կազմը և նպաստել որոշ բակտերիաների, օրինակ՝ Clostridium difficile-ի գերաճը, որը կարող է առաջացնել հաստ աղու բորբոքում (կեղծ-թաղանթային կոլիտ)` փորլուծություն, բարձր ջերմություն, որովայնային ցավեր, հնարավոր է նաև շոկ: Նան դեպքերում անհրաժեշտ է անհապաղ կապ հաստատել բուժող բժշկի հետ:

Փոխազդեցություններ

• Ազիթրոմիցինը (բացառությամբ Zmax®-ի) չի կարելի ընդունել ալյումինիում կամ մագնեզիում պարունակող անտացիդների հետ միաժամանակ (օրինակ՝ Միլանտա կամ Մաալոքս), քանի որ դրանք կարող են կապել ակտիվ դեղը և կանխել աղիներից ներծծումը:

• Հղիների շրջանում Ազիթրոմիցինի օգտագործման վերաբերյալ տվյալները լիարժեք չեն, ուստի հղիության ընթացքում դեղը պետք է նշանակել միայն այն դեպքերում, երբ հստակորեն ցուցված է:
• Դեռևս անհայտ է, թե արդյոք Ազիթրոմիցինն արտազատվում է մայրական կաթով:

Դեղաչափեր

• Ազիթրոմիցինը կարող է ընդունվել սննդի հետ կամ քաղցած վիճակում, սակայն սնունդը նվազեցնում է մարսողության խանգարման հավանականությունը: Zmax®-ը պետք է ընդունվի քաղցած վիճակում՝ սնունդ ընդունելուց 1 ժամ առաջ կամ 2 ժամ հետո:
• Չափահասների համար Ազիթրոմիցինի դեղաչափը 500-2000 մգ է՝ եզակի կամ բազմակի ընդունմամբ:
• Վարակների մեծ մասի ժաանակ Ազիթրոմիցինը պետք է ընդունել օրական մեկ անգամ և կարճ ժամանակի ընթացքում (սովորաբար՝ 5 օր):
• Առաջին դեղաչափը հաճախ ընտրվում է կրկնակի չափով՝ մնացած օրերի դեղաչափերի կրկնակին:
• Սուր բակտերիալ սինուսիտի ժամանակ Ազիթրմոիցինը կարող է նշանակվել օրական մեկ անգամ՝ 3 օրվա ընթացքում։
• Zmax®-ը սովորաբար նշանակվում է որպես եզակի ընդունման 2 գրամանոց դեղաչափ:

Դեղաձևեր և պահպանում

Դեղաձևեր

• Հաբեր՝ 250, 500 և 600 մգ:
• Օշարակ՝ 100 մգ/5 մլ (թեյի գդալ) և 200 մգ/5 մլ (թեյի գդալ)
• Օշարակ պատրաստելու փոշի (երկարաձգված ազատմամբ)՝ 2 գրամ:
• Բերանային (օրալ) օշարակի համար փոշի՝ 1 գրամ:
• Ներարկման փոշի՝ 500 մգ:

Պահպանում

• Հաբերը պետք է պահպանել 15-30°C (սենյակային) ջերմաստիճանային պայմաններում:
• Օշարակը և ներարկման լուծույթը պետք է պահպանել 5-30°C ջերմաստիճանային պայմաններում:

Ամփոփում

Ազիթրոմիցինը հակաբիոտիկ է, որը նշանակվում է բակտերիալ վարակների լայն շրջանակի բուժման համար, այդ թվում՝ միջին օտիտ, լարինգիտ, բրոնխիտ, թոքաբորբ և այլն: Թեև Ազիթրոմիցինը հակաբիոտիկ է և չի ազդում վիրուսների վրա, որոշ հետազոտողներ պնդում են, որ Կովիդ-19-ով հիվանդների մոտ կարող է որոշակի արդյունավետություն դրսևորել, եթե ավելացվում է մալարիայի բուժման դեղերին (Քլորոխին կամ Հիդրօքսիքլորոխին):