Ֆոզինոպրիլ - ԱՓՖ արգելակիչներ

Ընդհանուր նկարագրություն

Ֆոզինոպրիլը պատկանում է անգիոտենզին փոխակերպող ֆերմենտի (ԱՓՖ) արգելակիչներ կամ ինհիբիտորներ կոչվող դեղամիջոցների դասին:

ԱՓՖ արգելակիչները նշանակվում են բարձր արյան ճնշման (հիպերտենզիա), սրտային անբավարարության բուժման և բարձր արյան ճնշման և շաքարային դիաբետի պատճառով երիկամային անբավարարության կանխարգելման համար:

ԱՓՖ-ն արյան մեջ ֆերմենտ է, որը վերահսկում է անգիոտենզին II-ի ձևավորումը՝ մի քիմիական նյութ, որը շրջանառվում է արյան մեջ և առաջացնում է զարկերակների և երակների կծկում՝ բարձրացնելով արյան ճնշումը։ ԱՓՖ արգելակիչներն արգելափակում են ԱՓՖ-ը, հետևաբար՝ անգիոտենզին II-ի առաջացումը, որի արդյունքում Ֆոզինոպրիլը թուլացնում է զարկերակները և երակները և նվազեցնում արյան ճնշումը։ Նվազեցնելով զարկերակային ճնշումը՝ Ֆոզինոպրիլը նաև նվազեցնում է այն ծանրաբեռնվածությունը, որը սիրտը պետք է հաղթահարի արյունը զարկերակների և երակների միջով առաջ մղելու համար։ Սա բարելավում է սրտից արյան արտահոսքը հատկապես այն դեպքում, երբ առկա է սրտային անբավարարություն:

Ամերիկյան FDA կազմակերպությունը Ֆոզինոպրիլը հաստատել է 1991թ. մայիսին:

Բրենդային անվանումներ

Monopril

Օրինակներ

Այլ ԱՓՖ արգելակիչներից են՝

• Կապտոպրիլ
• Էնալապրիլ
• Խինապրիլ
• Ռամիպրիլ
• Բենզապրիլ
  
• Լիզինոպրիլ
• Մոեքսիպրիլ
• Տրանդոլապրիլ:

Բժիշկները երբեմն այս խմբի դեղերին անվանում են «պրիլների շարք»՝ ելնելով դեղերի անվանումների համանման վերջավորությունից:

Ցուցումներ

Որպես ԱՓՖ արգելակիչ, Ֆոզինոպրիլը նշանակվում է հետևյալ դեպքերում՝

• բարձր արյան ճնշման (հիպերտենզիա) բուժում
• կանգային սրտային անբավարարության բուժում
• հետինֆարկտային բուժում:

Կողմնակի ազդեցություններ

Ընդհանուր առմամբ, Ֆոզինոպրիլը լավ է տարվում մարդկանց մեծ մասի կողմից: Ամենատարածված կողմնակի ազդեցություններն են`

• գլխացավ
• հազ
• գլխապտույտ
• փորլուծություն
• հոգնածություն
• սրտխառնոց
• փսխում
• արյան կալիումի մակարդակի բարձրացում:

Առաջանում են նաև սեռական խանգարումներ և լյարդային թեստերի շեղումներ: ԱՓՖ արգելակիչները նաև կարող են առաջացնել երիկամների գործառույթի խանգարում, հատկապես ծանր սրտային անբավարարությամբ կամ երիկամների հիվանդությամբ հիվանդների մոտ:

Թեև հազվադեպ, սակայն այլ կարևոր և լուրջ կողմնակի ազդեցությունները ներառում են՝

• լյարդային անբավարարություն
• արյան սպիտակ բջիջների թվաքանակի կրճատում (նեյտրոպենիա)
• անգիոայտուց (շրթունքների և կոկորդի այտուց, որը կարող է նեղացնել շնչուղիները և առաջացնել դժվարաշնչություն):

Փոխազդեցություններ

• Ֆոզինոպրիլի զուգակցումը կալիումի հավելումների, կալիում պարունակող աղի փոխարինիչների կամ կալիում պահպանող միզամուղների հետ, ինչպիսիք են Ամիլորիդը (Մեդուրետիկ), Սպիրոնոլակտոնը (Ալդակտոն) և Տրիամտերենը (Դիազիդ, Մաքսզիդե), կարող է հանգեցնել արյան մեջ կալիումի վտանգավոր բարձր մակարդակների (հիպերկալեմիա), քանի որ Ֆոզինոպրիլը հակված է նվազեցնել երիկամներով կալիումի արտազատումը:
• Ֆոսինոպրիլը պետք է չընդունվի ալյումինի կամ մագնեզիումի վրա հիմնված անտացիդ դեղամիջոցների հետ, ինչպիսիք են Սիմետիկոնը (Միլանտա, Գազ, Gas-X և այլն) կամ Մաալոքսը, քանի որ այս անտացիդները կապում են Ֆոսինոպրիլը և նվազեցնում են աղիքներից ներծծվող դեղանյութի քանակը: Հակառակ դեպքում անտացիդների և Ֆոսինոպրիլի ընդունումների միջև պետք է թողնել առնվազն երկու ժամ ընդմիջում:
• Ֆոսինոպրիլը կարող է առաջացնել օրգանիզմում լիթիումի քանակի ավելացում Լիթիում (Էսկալիթ, Լիթոբիդ) ստացող հիվանդների մոտ՝ երբեմն առաջացնելով լիթիումի հետ կապված կողմնակի ազդեցություններ:
• Ասպիրինը և այլ ոչ ստերոիդ հակաբորբոքային դեղամիջոցները (ՈՍՀԲԴ-ներ, օրինակ՝ Իբուպրոֆեն, Ինդոմեթացին և Նապրոքսեն) ԱՓՖ արգելակիչների հետ զուգակցելիս կարող են նվազեցնել վերջինիս ազդեցությունը: Ֆոզինոպրիլի կամ այլ ԱՓՖ արգելակիչի համակցումը ՈՍՀԲԴ-ների հետ տարեց հիվանդների մոտ, որոնք ունեն ծավալային պակաս (ներառյալ՝ միզամուղներ ստացողները) կամ երիկամների անբավարար գործառույթ ունեցող հիվանդների մոտ, կարող է հանգեցնել երիկամների գործառույթի նվազեցման, այդ թվում՝ երիկամային անբավարարությանը: Այս ազդեցությունները սովորաբար շրջելի են:
• Նիտրոիդային ռեակցիաներ (դեմքի կարմրություն, սրտխառնոց, փսխում և հիպոթենզիա) կարող են զարգանալ, երբ ներարկային ոսկու նատրիումի աուրոտիոմալատը (Միոքրիզին), որը նշանակվում է ռևմատոիդ արթրիտի բուժման մեջ, զուգակցվի որևէ ԱՓՖ արգելակիչի, այդ թվում՝ Ֆիզինոպրիլի հետ։

• ԱՓՖ արգելակիչները, ներառյալ՝ Ֆոզինոպրիլը, կարող են վնասակար լինել պտղի համար և չպետք է ընդունվեն հղիների կողմից:
• Ֆոզինոպրիլն արտազատվում է կրծքի կաթի մեջ և խորհուրդ չի տրվում օգտագործել կերակրող կանանց:

Դեղաչափեր

• Բարձր արյան ճնշման (hիպերտոնիայի) կամ սրտային անբավարարության բուժման համար չափահասներին առաջարկվող դեղաչափը 10-40 մգ է՝ օրական մեկ կամ երկու անգամ: Առավելագույն դեղաչափը օրական 80 մգ է:
• Ֆոզինոպրիլը սովորաբար նշանակվում է օրական մեկ անգամ, չնայած որոշ հիվանդների կարող է անհրաժեշտ լինել օրական երկու դեղաչափ:
• Երիկամների գործառույթի նվազեցում ունեցող հիվանդներին անհրաժեշտ է ավելի ցածր դեղաչափեր:
• Ֆոզինոպրիլը կարող է ընդունվել սննդի հետ կամ առանց սննդի:

Դեղաձևեր և պահպանում

Դեղաձևեր

• Հաբեր՝ 10, 20 և 40 մգ:

Պահպանում

• Հաբերը պետք է պահպանել 15-30° C ջերմաստիճանային պայմաններում:

Ամփոփում

Ֆոզինոպրիլ նատրիումը ԱՓՖ արգելակիչ է, որը նախատեսված է բարձր արյան ճնշման և սրտային անբավարարության, ինչպես նաև սրտի հետինֆարկտային բուժման համար: Ուսումնասիրեք կողմնակի ազդեցությունները, դեղերի փոխազդեցությունները, նախազգուշացումներն ու նախազգուշական միջոցները, ինչպես նաև հիվանդի անվտանգության մասին տեղեկությունները մինչև որևէ դեղամիջոց ընդունելը: