Իբուպրոֆեն - Ոչ ստերոիդ հակաբորբոքային դեղեր

Ընդհանուր նկարագրություն

Իբուպրոֆենը լայն կիրառություն ստացած ոչ ստերոիդ հակաբորբոքային դեղամիջոց է (ՈՍՀԲԴ)։

Իբուպրոֆենն ազդում է ցավի քիմիական փոխանցման մեխանիզմներից մեկի վրա։ Այն նվազեցնում է պրոստոգլանդինների արտադրությունը, որոնք կենսաբանական ակտիվ նյութեր են և անմիջականորեն մասնակցում են ցավի, բորբոքման և մարմնի ջերմաստիճանի բարձրացման գործընթացներին: Նվազեցնելով օրգանիզմում պրոստոգլանդինների քանակը, Իբուպրոֆենը մեղմացնում է ցավը, բորբոքումը և նվազեցնում ջերմությունը։

Իբուպրոֆենը լայնորեն օգտագործվող և վաճառվող դեղ է։ Այն դեղատոմս չի պահանջում, որը, սակայն, չի նշանակում, որ լրիվ անվտանգ է։

Ամերիկյան FDA կազմակերպությունը Իբուպրոֆենը հաստատել է 1974թ.:

Բրենդային անվանումներ

Advil, Motrin, Medipren, Nuprin, Caldolor

Օրինակներ

Ոչ ստերոիդ հակաբորբոքային դեղերից են նաև՝

• Ասպիրին
• Ինդոմեթացին
• Նաբումետոն
• Նապրոքսեն նատրիում
• այլ տասնյակ դեղեր:

Ցուցումներ

Իբուպրոֆենն օգտագործվում է թույլից մինչև չափավոր ցավերի բուժման համար, օրինակ՝

• գերձգումներ (ռուսերեն՝ растяжение)
• հոդախախտեր
• կտրվածքներ
• քերծվածքներ
• ծակած վերքեր
• մկանացավեր
• ատամի ցավ կամ ցավ, որն առաջանում է ատամնաբուժական միջամտություններից հետո
• մրսածություն և կոկորդի ցավեր
• թույլ գլխացավեր, այդ թվում՝ միգրեն կամ լարվածության գլխացավ
• մեջքի կամ գոտկատեղի շրջանի ցավեր
• որոշ հոդաբորբային վիճակներ
• հոդացավեր:

Իբուպրոֆենը նաև օգտագործվում է բազմաթիվ տարբեր հիվանդություններով պատճառված բորբոքումը և ջերմությունը բուժելու համար: Այն կարող է օգտագործվել դաշտանային կծկանքների (դիսմենոռեա), օստեոարթրիտի, ռևմատոիդ արթրիտի և մանկական տարիքի արթրիտի ժամանակ:

Ներերակային Իբուպրոֆեն նշանակվում է բաց զարկերակային ծորանը բուժելիս:

Պետք է հաշվի առնել, որ Իբուպրոֆենը կարող է միայն ժամանակավորապես մեղմացնել ձեր գանգատները, այլ ոչ թե բուժել հիվանդությունը։

Կողմնակի ազդեցություններ

Իբուպրոֆենի ամենահաճախ հանդիպող կողմնակի ազդեցություններից են՝

• մաշկային ցան
• ականջներում աղմուկ (տինիտուս)
• գլխացավեր
• գլխապտույտ
• քնկոտություն
• որովայնի շրջանի ցավեր
• սրտխառնոց
• փորլուծություն
• փորկապություն
• այրոցք (изжога):

ՈՍՀԲԴ-ները թուլացնում են արյան մակարդվելու ունակությունը, ուստի կարող են ուժեղացնել վնասվածքից հետո առաջացող արյունահոսությունը:

Իբուպրոֆենը կարող է առաջացնել ստամոքսի կամ աղիների խոցոտում, որոնք կարող են արյունահոսել: Երբեմն խոցերը կարող են առաջանալ առանց որովայնի ցավերի, և արյունահոսության դեպքում խոցը դրսևորվի միայն սև ձութանման կղանքով, ընդհանուր թուլությամբ կամ ոտքի կանգնելիս ի հայտ եկող գլխապտույտով (օրթոստատիկ հիպոտենզիա):

ՈՍՀԲԴ-ները նվազեցնում են երիկամների արյունամատակարարումը, որը կարող է թուլացնել երիկամների գործունեությունը: Նման խանգարումն ավելի հավանական է, որ առաջանա երիկամային հիվանդություններով կամ կանգային սրտային անբավարարությամբ անձանց մոտ, ուստի նման դեպքերում հակաբորբոքային դեղերը պետք է նշանակել մեծ զգուշությամբ։

Այն անձինք, ովքեր ունեն այլ ՈՍՀԲԴ-ի, այդ թվում՝ Ասպիրինի նկատմամբ ալերգիա, պետք է զերծ մնան Իբուպրոֆեն օգտագործելուց:

Ասթմայով անձանց մոտ ավելի հավանական է, որ ալերգիկ ռեակցիա դրսևորվի Իբուպրոֆենի կամ մեկ այլ ՈՍՀԲԴ-ի նկատմամբ:

ՈՍՀԲԴ-ների այլ լուրջ կողմնակի ազդեցություններից են՝

• սուր ալերգիկ ռեակցիա (անաֆիլաքսիա)
• հեղուկների պահպանում (այտուցներ)
• արյան մակարդուկներ (թրոմբ)
• սրտամկանի ինֆարկտ
• բարձր արյան ճնշում (հիպերտենզիա)
• սրտային անբավարարություն:

ՈՍՀԲԴ-ները, բացառությամբ ցածր դեղաչափով Ասպիրինի, կարող են բարձրացնել սրտամկանի ինֆարկտի, ինսուլտի և հարակից վիճակների ռիսկը սրտային հիվանդության կամ դրա նկատմամբ ռիսկի առկայության կամ բացակայության պայմաններում: Սրտամկանի ինֆարկտի և ինսուլտի ռիսկի բարձրացումը կարող է տեղ գտնել ՈՍՀԲԴ-ներ ընդունելու առաջին շաբաթվա ընթացքում: Ուստի ՈՍՀԲ-ները չի կարելի օգտագործել որպես պսակային ստենտավորումից հետո առաջացող ցավերը մեղմացնող միջոց:

Փոխազդեցություններ

Իբուպրոֆենն ասոցիացվում է մի շարք կասկածելի կամ հնարավոր փոխազդեցությունների հետ, որոնք կարող են ազդել այլ դեղերի վրա:

• Իբուպրոֆենը կարող է բարձրացնել արյան մեջ Լիթիումի մակարդակը՝ կրճատելով երիկամներով այս միներալի դուրսբերումը, որի պատճառով կարող է բարձրանալ Լիթիումի թունավոր ազդեցությունը:
• Իբուպրոֆենը կարող է թուլացնել բարձր արյան ճնշման բուժման դեղերի հակահիպերտենզիվ (ճնշումը նվազեցնող) ազեդեցությունը: Նման փոխազդեցության մեջ կարող է դեր խաղալ արյան ճնշման կարգավորման մեջ մասնակցող պրոստոգլանդինների քչացումը:
• Երբ Իբուպրոֆենը զուգակցվում է Մեթոտրեքսատի կամ ամինոգլիկոզիդների հետ, ինչպիսին է Գենտամիցինը, կարող է արյան մեջ բարձրանալ վերջին երկուսի մակարդակները, հավանաբար, օրգանիզմից դրանց հեռացումը դանդաղեցնելու հաշվին: Նման փոխազդեցությամբ կարող են ավելանալ Մեթոտրեքսատի կամ ամինոգլիկոզների հետ կապված կողմնակի ազդեցությունները:
• Իբուպրոֆենն ուժեղացնում է Ցիկլոսպորինի բացասական ազդեցությունը երիկամների գործունեության վրա:
• Հակամակարդիչներ, օրինակ՝ Վարֆարին ստացող անձինք պետք է զերծ մնան Իբուպրոֆեն ընդունելուց, քանի որ վերջինս նույնպես «ջրիկացնում է» արյունը, և լրացուցիչ հակամակարդիչ ազդեցությունը կարող է բերել արյունահոսությունների:
• Իբուպրոֆենն Ասպիրինի հետ զուգակցելիս բարձրանում է ստամոքսի կամ տասներկումատնյա աղու խոցի առաջացման ռիսկը:
• Նույն կերպ, ստամոքսի խոցի հավանականությունը բարձրանում է, երբ Իբուպրոֆեն կամ այլ ՈՍՀԲԴ ընդունող մարդիկ օգտագործում են ավելի շատ, քան օրական երեք չափաբաժին ալկոհոլային խմիչքներ:
• Սերոտոնինի ընտրողական հետզավթման արգելակիչները (օրինակ՝ Ֆլուոքսետին, Ցիտալոպրամ, Պարոքսետին) ՈՍՀԲԴ-ի հետ զուգակցելիս կարող է բարձրանալ բարձր ստամոքս-աղիքային արյունահոսության հավանականությունը:

• Հղի կանանց մոտ Իբուպրոֆենի անվտանգության վերաբերյալ համարժեք տվյալներ չկան: Ուստի, այս դեղը խորհուրդ չի տրվում օգտագործել հղիության ընթացքում: Հղիները պետք է հնարավորության դեպքում ձեզծ մնան որևէ դեղ ընդունելուց, սակայն, բժշկի խորհրդով, ցուցումների և խիստ անհրաժեշտության Իբուպրոֆենին այլընտրանք կարող է դառնալ Պարացետամոլը։
• Ուշ հղիության շրջանում ևս պետք է Իբուպրոֆենից հրաժարվել պղտի բնածին արատի՝ զարկերակային ծորանի (ductus arteriosus, նախկինում՝ Բոտալյան ծորան) ռիսկի պատճառով:
• Իբուպրոֆենի փոքր քանակություն արտազատվում է կրծքի կաթ, սակայն Մանկաբույժների ամերիկյան ասոցիացիան հաստատում է, որ Իբուպրոֆենը համատեղելի է կրծքով կերակրման հետ:

Դեղաչափեր

• Թույլից մինչև չափավոր ցավերի, դաշտանային կծկանքների և բարձր ջերմության դեպքում չափահասների համար Իբուպրոֆենի դեղաչափն է 200-ից մինչև 400 մգ, յուրաքանչյուր 4-6 ժամը մեկ:
• Հոդաբորբերը (արթրիտ) բուժվում են` 300-ից մինչև 800 մգ, օրական 3-4 անգամ:
• Բժշկի հսկողության պայմաններում Իբուպրոֆենի առավելագույն դեղաչափն օրական 3,2 գրամ է: Այլ դեպքերում, որպես առանց դեղատոմսի գնված դեղ, առավելագույն դեղաչափը կրճատվում է մինչև օրական 1,2 գրամ՝ կախված անձի տարիքից, մարմնի կշռից և առկա հիվանդություններից:
• Չի կարելի Իբուպրոֆեն օգտագործել ավելի քան 10 օր՝ ցավերը կամ ավելի քան 3 օր՝ բարձր ջերմությունը բուժելու համար, քանի դեռ բժիշկն այլ բան չի հրահանգել:
• 6 ամսականից մինչև 12 տարեկան երեխաներին որպես ջերմիջեցնող կամ ցավազրկող Իբուպրոֆենը սովորաբար նշանակվում է 5-ից մինչև 10 մգ/կգ դեղաչափով, յուրաքանչյուր 6-8 ժամը մեկ: Առավելագույն դեղաչափն է՝ օրական 40 մգ/կգ:
• Պատանեկան արթրիտի բուժման համար Իբուպրոֆենը նշանակվում է օրական 20-ից մինչև 40 մգ/կգ դեղաչափով, որը պետք է բաժանել 3-4 անգամյա ընդունման համար:
• Ստամոքսի խանգարումը կանխարգելելու համար Իբուպրոֆենը պետք է ընդունվի սննդի հետ:

Դեղաձևեր և պահպանում

Դեղաձևեր

• Հաբեր՝ 100, 200, 400, 600 և 800 մգ:
• Ծամվող հաբեր՝ 50 և 100 մգ:
• Կախույթ (սուսպենզիա)՝ 100 մգ/5 մլ և 40 մգ/մլ:
• Ներերակային լուծույթ՝ 10 մգ/մլ և 100 մգ/մլ:

Պահպանում

• Իբուպրոֆենը պետք է պահպանել սենյակային ջերմաստիճանում (15-30° C):

Նկատի ունեցեք, որ դեղատներում դուք կարող եք հանդիպել այս դեղի տարբեր՝

• բրենդներ
• դեղաձևեր, օրինակ՝ հաբեր, պատիճներ (կապսուլա) և հեղուկ ձևեր
• դեղաչափեր
• տուփեր կամ տուփի չափսեր։

Այլ համակցված դեղերը կամ պատրաստուկները նույնպես կարող են պարունակել Իբուպրոֆեն։

Ամփոփում

Իբուպրոֆենը ոչ ստերոիդ հակաբորբոքային դեղամիջոց է, որն օգտագործվում է թեթևից մինչև չափավոր ցավը, բորբոքումը և բարձր ջերմությունը մեղմացնելու համար: Իբուպրոֆենն ազդում է՝ արգելակելով պրոստոգլանդին ստեղծող ֆերմենտը, որն առաջացնում է օրգանիզմում պրոստոգլանդինների մակարդակի նվազեցում: Պրոստոգլանդինների ցածր մակարդակները նվազեցնում են ցավը, բորբոքումը և ջերմությունը: Այս դեղամիջոցը նշանակվում է այն հիվանդությունների և առողջական խնդիրների բուժման մեջ, որոնք ուղեկցվում է թեթևից մինչև չափավոր ցավով, ջերմության բարձրացմամբ և բորբոքումով: