Պրոպրանոլոլ - Բետա պաշարիչներ

Ընդհանուր նկարագրություն

​Պրոպրանոլոլը բետա-պաշարիչ է, որը նշանակվում է բարձր արյան ճնշման, որոշ առիթմիաների, թիրեոտոքսիկոզի և մի շարք այլ հիվանդությունների բուժման մեջ:​​

Որպես բետա-ադրեներգիկ պաշարող նյութ, Պրոպրանոլոլը չեզոքացնում է ադրեներգիկ նեյրոմեդիատորների ազդեցությունը:

Նեյրոմեդիատորները քիմիական նյութեր են, որոնք արտադրվում և ազատվում են նյարդերի կողմից, որ ապահովեն դրանց միջև հաղորդակցությունը: Առաջանալով մի նյարդային բջջի (նեյրոցիտ) վերջավորությունում, նեյրոմեդիատորները երկու բջջիներն իրար միացնող սինապտիկ ճեղքով տեղաշարժվում են դեպի հարևան բջջի ընկալիչ՝ կպչելով և առաջացնելով այդ ընկալիչի կողմից հարուցված բջջային փոփոխություն: Նորէպինեֆրինը նեյրոմեդիատորներից մեկն է, որն ապահովում է սիմպաթիկ նյարդային համակարգում նեյրոհաղորդականությունը: Պրոպրանոլոլն արգելակում է սիմպաթիկ համակարգը՝ պաշարելով սիմպաթիկ նյարդերի «բետա» անվանումը ստացած ընկալիչները: Սիմպաթիկ համակարգը պատասխանատու է սրտազարկի հաճախականության համար, ուստի, ընկճելով այս նյարդերի գործունեությունը, Պրոպրանոլոլը նվազեցնում է սրտի կծկումների հաճախականությունը (կոչվում է բացասական քրոնոտոպ ազդեցություն) և դառնում է օգտակար՝ սրտի ախտաբանական հաճախացած ռիթմի բուժման համար:

Պրոպրանոլոլը նաև թուլացնում է սրտամկանի կծկման ուժը (կոչվում է բացասական ինոտրոպ ազդեցություն) և, հետևաբար, նվազեցնում արյան ճնշումը: Իջեցնելով սրտի կծումների հաճախականությունը և թուլացնելով կծկման ուժը, Պրոպրանոլոլը, փաստորեն, նվազեցնում է թթվածնի նկատմամբ սրտամկանի պահանջը: Սրտային ծագման ցավը՝ կրծքահեղձուկը (ստենոկարդիա) առաջանում է, երբ թթվածնի նկատմամբ սրտամկանի պահանջարկը գերակշռում է թթվածնի մատակարարմանը, ուստի, Պրոպրանոլոլը, նվազեցնելով թթվածնի պահանջարկը, օգտակար է դառնում սրտածին ցավը բուժելիս:

Ամերիկյան FDA կազմակերպությունը հաստատել է Պրոպրանոլոլը դեռևս 1967թ. նոյեմբերին:

Բրենդային անվանումներ

Hemangeol, Inderal, Inderal XL, Inderal LA, Innopran XL

Օրինակներ

Բետա-բլոկերների այլ օրինակներից են՝

• Բիսոպրոլոլ (Զեբետա)
• Ատենոլոլ (Տենորմին)
• Տիմոլոլ (Բլոկադրեն)
• Մետոպրոլոլ (Լոպրեսոլ) և այլն:

Ցուցումներ

• բարձր արյան ճնշման (հիպերտենզիայի) բուժում
• կրծքահեղձուկի (ստենոկարդիայի) բուժում
• սրտի հաճախականության բարձրացմամբ որոշ սրտի առիթմիաների (տախիառիթմիաների) բուժում
• միգրենի կանխարգելում

Կողմնակի ազդեցություններ

Պրոպրանոլոլի ավելի հաճախ հանդիպող կողմնակի ազդեցություններից են՝

• որովայնային կծկանքներ (սպազմ)
• փորլուծություն
• փորկապություն
• հոգնածության զգացում
• անքնություն
• սրտխառնոց
• դեպրեսիա
• երազատեսություն
• հիշողության կորուստ (ամնեզիա)
• ջերմության բարձրացում
• էրեկտիլ դիսֆունկցիա (իմպոտենցիա)
• գլխապտույտ
• դանդաղացած սրտազարկ (բրադիկարդիա)
• ցածր արյան ճնշում (հիպոտենզիա)
• սառը վերջույթներ
• կոկորդի ցավեր
• շնչարգելություն կամ խզզոցներ:

Պրոպրանոլոլը կարող է վատթարացնել ասթմայով, քրոնիկ բրոնխիտով կամ էմֆիզեմայով պացիենտների մոտ դժվարաշնչությունը:

Արդեն առկա դանդաղ սրտի ռիթմով (բրադիկարդիա) և սրտի պաշարումներով (սրտի հաղորդականության խանգարումներ) պացիենտների մոտ Պրոպրանոլոլը կարող է վտանգավոր չափի դանդաղեցնել սրտի ռիթմը՝ հասցնելով անգամ շոկի:

Պրոպրանոլոլը թուլացնում է սրտամկանի կծկման ուժը և կարող է խորացնել սրտային անբավարարության ախտանիշները:

Սրտի իշեմիկ հիվանդությամբ պացիենտների մոտ Պրոպրանոլոլի ընդունման կտրուկ ընդհատումը կարող է վատթարացնել կրծքահեղձուկի ընթացքը, երբեմն նաև առաջացնել սրտամկանի ինֆարկտ: Եթե առաջացել է Պրոպրանոլոլի բուժումը դադարեցնելու անհրաժեշտություն, այն պետք է իրականացնել աստիճանաբար՝ մի քանի շաբաթվա ընթացքում դաղաչափը նվազեցնելու ճանապարհով:

Փոխազդեցություններ

• Պրոպրանոլոլի հետ միաժամանակ օգտագործվող կալցիումական անցուղիների պաշարիչները և Դիգոքսինը կարող են վտանգավոր մակարդակների նվազեցնել արյան ճնշումը և սրտազարկի հաճախականությունը:
• Պրոպրանոլոլը կարող է քողարկել ցածր արյան գլյուկոզի (հիպոգլիկեմիայի) վաղ նախազգուշացնող ախտանիշները գլյուկոզի մակարդակը կարգավորող դեղեր ընդունող դիաբետով հիվանդների մոտ:
• Պրոպրանոլոլը նվազեցնում է Թիորիդազինի նյութափոխանակությունը՝ բարձրացնելով վերջինիս մակարդակն օրգանիզմում և սրտի առիթմիայի ռիսկը:

Հղիության ընթացքում օգտագործման անվտանգությունը հաստատված չէ: Կան զեկուցված դեպքեր հղության ընթացքում Պրոպրանոլոլի ընդունման ժամանակ նորածնի մոտ աճի հապաղման վերաբերյալ: Ծննդաբերության ժամանակ Պրոպրանոլոլ ընդունած հղիներից ծնված նորածինների մոտ գրանցվում է սրտի հաճախականության դանդաղեցում, հիպոգլիկեմիա և (կամ) շնչառության ընկճում:

Պրոպրանոլոլն արտազատվում է կրծքի կաթի մեջ, ուստի կրծքով կերակրող մայրերը պետք է այս դեղից խուսափեն կամ օգտագործեն զգուշությամբ:

Դեղաչափեր

• Բարձր արյան ճնշման (հիպերտենզիա) բուժման համար Պրոպրանոլոլի կարճ ազդող դեղաձևերի խորհուրդ տրվող դեղաչափն է 80-240 մգ՝ օրական երկու անգամ: Առավելագույն դեղաչափն օրական 640 մգ է: Երկար ազդող դեղաձևերի սովորական դեղաչափն օրական 80-160 մգ է:
• Ետկրծոսկրային ցավերի (կրծքահեղձուկի) բուժման համար Պրոպրանոլոլի կարճ ազդող դեղաձևերի խորհուրդ տրվող դեղաչափն օրական 80-320 մգ է, իսկ երկար ազդող դեղաձևերինը՝ 80-160 մգ:
• Անկանոն սրտի ռիթմի (տախիառիթմիայի) բուժման սովորական դեղաչափը կարճ ազդող դեղաձևերի համար 10-30 մգ է՝ օրական 3-4 անգամ:
• Միգրենի կանխարգելման համար խորհուրդ տրվող դեղաչափն օրական 80-240 մգ է:

Դեղաձևեր և պահպանում

Դեղաձևեր

• Հաբեր` 10, 20, 40, 60 և 80 մգ:
• Պատիճներ`60, 80, 120 և 160 մգ:
• Խմելու հեղուկ՝ 20 մգ/5 մլ (մեկ թելի գդալ):
• Ներարկման լուծույթ՝ 1 մգ/մլ:

Պահպանում

Հաբերը և պատիճները պետք է պահպանել սենյակային ջերմաստիճանում (15-30° C), փակ տուփում:

Ամփոփում

Պրոպրանոլոլը բետա պաշարիչների խմբի դեղ է, որը նշանակվում է բարձր արյան ճնշման, կրծքահեղձուկի (ստենոկարդիա), որոշ սրտի ռիթմի խանգարումներ, միգրենային գլխացավի կանխարգելման, տրեմորի (դող) որոշ տեսակների դեպքում: