Շփոթվածություն և խառնաշփոթ վիճակ

Շփոթվածությունը կամ շփոթմունքն անձին կարող է պատճառել մեծ սթրես և անհանգստություն, քանի որ նա չի հասկանում, թե ինչ է իր հարևանությամբ տեղի ունենում։

Ի՞նչ է շփոթված կամ խառնաշփոթ վիճակը

Մարդու խառնաշփոթ վիճակը նշանակում է, որ նա՝

• չի կարողանում պարզ ու հստակ մտածել
• չի հասկանում, թե իր շուրջբոլորն թե ինչ է կատարվում
• համոզված չէ, թե ինչ օր է կամ ժամը քանիսն է։

Շփոթմունքի պատճառները

Շփոթվածությունը հաճախ կապված են բարձր տարիքի հետ։ Այնուամենայնիվ, նման վիճակ կարող է հանկարծակի ի հայտ գալ նաև այլ՝ տարիքի հետ կապ չունեցող գործոնների ազեցության ներքո, որոնցից են՝

• մեծ քանակով ալկոհոլի օգտագործում
• դեղամիջոցների կողմնակի ազդեցություն
• որոշ թմրամիջոցների օրգտագործում («նարկոտիկ թմբիր»)
• որևէ դեղամիջոցի կամ թմրամիջոցի մեծ քանակների ընդունում (գերդոզավորում)
• դեպի ուղեղ թթվածնի մատակարարման կտրուկ նվազում, օրինակ՝ ինսուլտ կամ «միկրոինսուլտ», ծանր ասթմատիկ վիճակ, սրտային կամ թոքային հիվանդություններ
• գլխի տրավմաներ և ուղեղի ցնցում
• սուր թունավորումներ
• քնի պակաս
• որոշ հոգեկան շեղումներ
• ջրազրկմամբ և սուր ինքոտսիկացիայով ընթացող ծանր վարակային հիվանդություններ
• դիաբետի որոշ բարդություններ, այդ թվում՝ հիպոգլիկեմիա (բարձր արյան գլյուկոզ)։

Շփոթված կամ շշմած վիճակը կարող է ունենալ ժամանակավոր բնույթ, եթե այն չի առաջացել ինչ-որ մի երկարատև ընթացք ունեցող հիվանդությունից, որոնցից են՝

• ինսուլտ
• էպիլեպսիա կամ ցնցումներ
• արյան շաքարի շատ ցածր կամ շատ բարձր մակարդակներ (հիպո- կամ հիպերգլիկեմիա)
• երիկամների գործունեության թուլացում (անբավարարություն)
• շոկ
• վարակային հիվանդություններ
• Ալցհեյմերի հիվանդություն կամ դեմենցիայի այլ տեսակներ։

Եթե կասկածում, որ ձեզ մոտ առկա է թվարկված վիճակներից որևէ մեկը, առանց հետաձգելու դիմեք ձեր բժշկին։

Շփոթմունքին ուղեկցող ախտանիշները

Շփոթվածության հետ դրսևորվող ախտանիշները կարող են ի հայտ գալ հանկարծակի կամ զարգանալ որոշակի ժամանակի ընթացքում։ Իրենց ընթացքով դրանք կարող են լինել թեթևից մինչև ծանր։

Շփոթվածությունը սովորաբար ներառում է հետևյալ ախտանիշները՝

• տարակուսանք և վրդովմունք
• ագրեսիա
• անսովոր վարք կամ անկայուն տրամադրություն
• տագնապ
• անօգնական զգալու վիճակ։

Շփոթվածության բուժումը և կանխարգելումը

Դուք կարող եք կանխել շփոթվածության առաջացումը հետևյալ քայլերով՝

• մի՛ օգտագործեք չափից դուրս շատ ալկոհոլ
• խուսափե՛ք թմրամիջոցներ կամ «ակումբային» հաբեր օգտագործելուց
• անցե՛ք առողջ սննդակարգի, որը թույլ կտա թարմ մրգերով և բանջարեղեններով լրացնել կամ կանխարգելել վիտամինների և միներալների հնարավոր պակասը
• եթե դիաբետիկ եք, մշտապես հետևե՛ք ձեր արյան գլյուկոզի (շաքարի) մակարդակին, որ կանխարգելեք հիպոգլիկեմիան կամ հիպերգլիկեմիան
• ձեր հանգստին և քնին տրամադրե՛ք բավարար ժամանակ
• հետևե՛ք ձեր բուժմանը և դեղերն ընդունեք այն դեղաչափերով, ինչպես որ նշանակել է ձեր բժիշկը։

Զանգեք 1-03 և խորհուրդ հարցրեք, եթե՝

• խառնաշփոթ վիճակն ի հայտ է եկել հանկարծակի
• ձեր վիճակը գնալով վատանում է
• զարգանում են նոր ախտանիշներ
• ձեր անհանգստությունն աստիճանաբար աճում է։