Անցանկալի մթերքներ - Հղիություն

Կան որոշ մթերքներ, որոնցից ցանկալի է հրաժարվել հղիության ընթացքում, քանի որ դրանք կարող են վնաս պատճառել կամ ձեզ կամ ձեր երեխային:

Համոզվեք, որ դուք տեղեկացված եք, թե հղիության ընթացքում որ սննդատեսակներից է պետք հնարավորինս խուսափել և ինչպես պահպանել առողջ սննդակարգ: Լավագույն տարբերակը մնում է բավարար ջերմային մշակում անցած նոր կերակուրից կամ լավ լվացած թարմ մթերքից օգտվելը:

Պանրի որոշ տեսակներ

Որոշ փափուկ պանիրները, որոնք պատրաստված են ոչ պաստերիզացված կաթից, կարող են դառնալ լիստերիոզ կոչվող վարակային հիվանդության տարածման պատճառ: Սա թեև խիստ հազվադեպ հանդիպող հիվանություն է, սակայն, պետք է հաշվի առնել, որ հղի կանանց մոտ այս վարակը կարող է հանգեցնել վիժման, մեռելածնության կամ նորածնի լուրջ հիվանդությունների:

Կարևոր է իմանալ, որ դուք կարող եք ձեր սննդում օգտագործել պինդ կամ չոր պանիրներ, նույնիսկ եթե դրանք պատրաստված են ոչ պաստերիզացված կաթից: Պինդ պանիրները քիչ ջուր են պարունակում, ուստի և միկրոբների բազմացման համար բարենպաստ չեն: Մյուս բոլոր տեսակի պանիրների դեպքում, համոզվեք, որ դրանք պատրաստված են պաստերիզացված կաթից:

Պաշտետներ

Խուսափեք բոլոր տեսակի պաշտետներից, այդ թվում՝ բանջարեղենային, քանի որ դրանք կարող են պարունակել լիստերիա բակտերիա:

Հում կամ կիսաեփ ձու

Համոզվեք, որ ձեր սննդում օգտագործվող ձուն լիարժեք եփված է և սպիտակուցն ու դեղնուցը պնդացած են: Սա թույլ է տալիս կանխարգելել սալմոնելոզով վարակվելը: Նույն կերպ, մի՛ փորձեք այնպիսի կերակուրներ կամ աղցաններ, որոնք պարունակում են հում կամ կիսաեփ ձու, օրինակ՝ տանը պատրաստված մայոնեզ: Եթե, այնուամենայնիվ, ցանկանում եք ձեր սննդակարգում ավելացնել հում կամ մասամբ եփված ձու, օգտագործեք միայն պաստերիզացված հեղուկ ձու: Խուսափեք նաև կոտրված կամ կեղտոտված ձվեր օգտագործելուց:

Հում կամ թերմշակված միս

Մսեղենի և թռչնեղենի բոլոր տեսակներն օգտագործեք միայն բավարար ջերմային մշակման ենթարկելուց հետո այնպես, որ չլինի վարդագույն կամ արյունային որևէ հետք: Առանձնակի ուշադրություն դարձրեք հատկապես թռչնամսի, խոզի մսի, նրբերշիկի, աղացած կամ ֆարշ մսի, այդ թվում՝ բուրգերներում պարունակվող մսատեսակների լիարժեք եփված լինելուն:

Մի՛ փորձեք ուտել հում միս, թեկուզ՝ կերակուր պատրաստելիս համը փորձելու համար: Տոքսոպլազմոզը մակաբուծային վարակ է, որի հարուցիչը հայտնաբերվում է մսի մեջ, հողում, կատվի արտաթորանքներում և չմաքրված ջրի մեջ: Եթե հղի եք, այս վարակը կարող է վնասել ձեր չծնված երեխային:

Եթե կարծում եք, որ դուք ռիսկի խմբում եք, պատմեք այդ մասին ձեր բժշկին: Եթե ձեզ մոտ ախտորոշել են տոքսոպլազմոզ, հիշեք, որ այն բուժելիս է:

Լավ լվացեք և մաքրեք բոլոր մակերևույթները կամ պարագաները, որոնք օգտագործել եք հում մսի հետ կապված խոհանոցային գործերի ընթացքում: Վերջում ձեր ձեռքերը լավ լվացեք օճառաջրով: Սա կօգնի ոչ միայն տոքսոպլազմայի, այլև սալմոնելայի, կամպիլոբակտերի և աղիքային ցուպիկի (E. coli) տարածմանը, որոնք կարող են առաջացնել սննդային թունավորում:

Լյարդ և լյարդից պատրաստված մթերքներ

Հղիության ժամանակ մի՛ կերեք լյարդ կամ լյարդից պատրաստված տարբեր մթերքներ, օրինակ՝ պաշտետ, լյարդի նրբերշիկ և այլն: Այս մթերքները պարունակում են մեծ քանակով վիտամին А, որի ավելցուկը կարող է վնասել ձեր երեխային:

Վիտամին A պարունակող հավելումներ

Մի՛ ընդունեք բարձր դեղաչափերով մուլտիվիտամինային հավելումներ, ձկան լյարդից պատրաստված յուղային հավելումներ կամ որևէ այլ հավելում, որը պարունակում է վիտամին А (ռետինոլ):

Որոշ ձկնատեսակներ

Ձկան միսը պարունակում է պրոտեին և կարևոր օմեգա-3 ճարպաթթուներ, որոնք խորհուրդ են տրվում հղի կանանց: Սակայն, դուք պետք է ընտրեք այնպիսի ձկնատեսակներ, որոնք պարունակում են սնդիկի փոքր մակարդակներ: Հաշվի առեք նաև, որ շատ յուղոտ ձկան «չարաշահումը» կարող է հանգեցնել վիտամին А-ով «թունավորման»:

Հում խեցեմորթներ

Սննդի միջ օգտագործեք միայն ջերմային մշակում անցած, այլ ոչ թե հում խեցեմորթներ (կակղամորթներ), քանի որ դրանք կարող են պարունակել ախտածին բակտերիաներ և (կամ) վիրուսներ: Վերջիններս կարող են առաջացնել սննդային թունավորում, ինչպես նաև ունեն լիստերիոզով վարակելու բարձր ռիսկ:

Գետնանուշ (արախիս)

Եթե հղիության ընթացքում ցանկանում եք ուտել գետնանուշ կամ այլ մթերք, որը պարունակում է գետնանուշ (օրինակ՝ արախիսի կարագ), կարող եք այն ներառել ձեր առողջ սննդակարգում, քանի դեռ չունեք այս մթերքի նկատմամբ ալերգիա կամ ձեզ բժիշկը խորհուրդ չի տվել, որ հրաժարվեք դրանից: Հղիության ընթացքում որևէ այլ կոնկրետ սննդամթերքի բացառումը մայրական սննդակարգից կամ կրծքով կերակրելիս խորհուրդ չի տվում, քանի որ սա չի օգնում սննդային ալերգիաների կանխարգելմանը:

Փաթեթավորված աղցաններ

Պատրաստի կամ փաթեթավորված մրգային կամ բանջարեղենային աղցանները, այդ թվում՝ բուֆե- կամ աղցանային բարերում առաջարկվող, ունեն լիստերիայով վարակելու ավելի բարձր ռիսկ:

Սուշի

Մի՛ փորձեք ուտել սառեցված ծովամթերքներ, օրինակ՝ հում ոստրե (устрица), սաշիմի և սուշի, ծխեցրած-պատրաստի ծովամթերքներ և եփված-պատրաստի մանր ծովախեցգետին (креветки), որոնք բոլորն էլ ունեն լիստերիայով վարակելու բարձր ռիսկ:

Եթե, այնուամենայնիվ, ցանկանում եք սուշի ուտել, առավել անվտանգ կինի ընտրել դրանց լիարժեք մշակված կամ վեգետարիական տարբերակները, օրինակ, այնպիսիները, որոնք պարունակում են՝

• ջերմային մշակում անցած խեցեմորթներ՝ լիարժեք եփված օձաձուկ (ունագի) կամ մանր ծովախեցգետին (էբի)
• բանջարեղեններ, օրինակ՝ վարունգ (մակի կամ կապպա)
• ավոկադո, օրինակ՝ Կալիֆորնիա ռոլլ
• լիարժեք եփված ձու:

Երշիկ և հարակից մթերքներ

Երշիկային արտադրանքներից են՝ երշիկ, սալյամի, խոզապուխտ (ветчина), չարիզո, պեպերոնի և այլն: Բազմաթիվ երկրներում հղիներին խորհուրդ է տրվում խուսափել այս մթերքների կամ ծխեցրած ձկան օգտագործումից, քանի որ առկա է լիստերիոզով կամ տոքսոպլազմոզով վարակվելու փոքր ռիսկ: Նման արտադրանքներից են նաև՝

• սենդվիչային և դելիկատեսային բարերում առաջարկվող երշիկեղեն կամ փաթեթավորված, ուտելու համար պատրաստի խորտիկներ կամ բուրգերներ
• ծխեցրած կամ ապխտած թռնամիս:

Չպաստերիզացված կաթ

Ձեր սննդում օգտագործեք միայն պաստերիզացված կաթ (կոչվում է նաև ուլտրա-ջերմային մշակված կամ երկարատև ժամկետով), որը մաքրված (ստերիլացված) է բոլոր տեսակի բակտերիաներից և նաև կարող է օգտագործվել հում վիճակում: Եթե ձեզ մատչելի է միայն հում և չպաստերիզացված կաթ, մինչև օգտագործելը եռացրեք այն: Մի՛ խմեք այծի կամ ոչխարի չպաստերիզացված կաթ կամ մի՛ կերեք այդ կաթից պատրաստված մթերքներ, օրինակ՝ այծի կաթի պանիր:

Խուսափեք նաև հում կաթից պատրաստված տաք պաղպաղակներից, քանի որ առկա է լիստերիոզով վարակվելու փոքր վտանգ:

Ալկոհոլ

Հղիության ընթացքում գոյություն չունի ալկոհոլի անվտանգ կամ անվնաս չափ, քանի որ ոգելից խմիչքների նույնիսկ փոքր քանակների կամ խիստ հազվադեպ օգտագործումը չի կարող երաշխավորել ապագա երեխայի մոտ որոշ խանգարումների չզարգանալը: Նույն կերպ, չկա հղիության որևէ մի փուլ, երբ ալկոհոլի օգտագործման համար կարելի է որևէ առիթ կամ պատճառաբանություն գտնել: Անկախ այն հանգամանքից, թե նախատեսում եք հղիանալ, արդեն հղի եք կամ կրծքով կերակրում եք, ալկոհոլից հրաժարվելն ամենաանվտանգ տարբերակն է, քանի որ վերջինս կարող է վնասել ինչպես ձեր չծնված, այնպես էլ ծնված և ձեր կաթով սնվող երեխային:

Կոֆեին

Կոֆեինի մեծ քանակները կարող են բարձրացնել վիժման, թերքաշ նորածնի (օրինակ՝ վաղաժամ ծննդաբերության պատճառով) և դժվար ծննդաբերության ռիսկը: Կոֆեինը բնական նյութ է, որն առկա է բազմաթիվ մթերքներում՝ սուրճ, թեյ կամ շոկոլադ, ինչպես նաև ավելացվում է որոշ ըմպելիքների և էներգետիկ ըմպելիքների մեջ: Մրսածության և գրիպի դեմ որոշ պատրաստուկներ նույնպես կարող են պարունակել կոֆեին: Խոսեք ձեր բժշկի հետ մինչև այս դեղերն ընդունելը:

Դուք կարիք չունեք ամբողջապես հրաժարվելու կոֆեինից, սակայն պետք է չանցնել օրական 300 մգ-ից: Կոֆեին պարունակող որոշ սննդատեսակներից և ըմպելիքներից են՝

• էսպրեսո սուրճի մեկ գավաթ՝ 145 մգ կոֆեին
• արագալուծ (լուծվող) սուրճի մեկ գավաթ՝ 60-80 մգ
• զտված սուրճի մեկ գավաթ՝ 60-120 մգ
• թեյի մեկ բաժակ՝ 10-50 մգ
• կոլայի 375 գրամանոց մեկ թիթեղյա տարա՝ 48,75 մգ
• էներգետիկ ըմպելիքի 250 մլ-ոց մեկ թիթեղյա տարա՝ 80 մգ
• կաթնային շոկոլադի 100 գրամանոց սալիկ՝ մոտ 20 մգ:

Եթե ուտում եք մեկ շոկոլադե սալիկ և խմում մեկ գավաթ էսպրեսո սուրճ, հասնում եք կոֆեինի 165 մգ մակարդակին: Եթե պատահաբար անցել եք թույլատրելի նորման, պետք չէ շատ անհանգստանալ, քանի որ վտանգը խիստ փոքր է: Պարզապես պետք է հոգ տանել, որ կոֆեինի չարաշահումը երկարատև կամ պարբերական բնույթ չկրի: Դուք նաև կարող եք փորձել կոֆեին չպարունակող թեյ կամ սուրճ կամ փոխարինել դրանք մրգահյութով կամ սովորական ջրով:

Էներգետիկ ըմպելիքներ

Հղիության ընթացքում էներգետիկ ըմպելիք խմելը խորհուրդ չի տրվում, քանի որ դրանք կարող են պարունակել կոֆեին և հղի կանանց համար ոչ ցանկալի այլ նյութեր:

Հողոտված մթերքներ

Լավ լվացեք մրգերն ու բանջարեղենները մինչև օգտագործելը կամ աղցան պատրաստելը: