Խումհարը (անգլերեն՝ hangover, ռուսերեն՝ похмелье) ալկոհոլ օգտագործելուց ժամեր անց կամ հաջորդ առավոտյան ի հայտ եկող վատ ինքնազգացողությունն է, գլխացավը, գլխապտույտը և ջրազրկումը:
Սովորաբար, որքան շատ ալկոհոլ օգտագործեք, այդքան խումհարի նշաններն ավելի կծանրանան:
Խումհարները սովորաբար ինքնուրույն մեղմանում ու անհետանում են: Նման դեպքերում լավագույն բուժումը կանխարգելումն է. մի՛ օգտագործեք ալկոհոլ, կամ, եթե խմելու եք, ապա մի՛ գերազանցեք խորհուրդ տրվող առավելագույն սահմանաչափը:
Ի՞նչ է խումհարը
Որոշ մարդիկ կարող են խումհարի վիճակում հայտնվել ընդամենը 1 բաժակ ալկոհոլ օգտագործելուց հետո, մինչդեռ մյուսները կարող են մեծ քանակով ալկոհոլ օգտագործել և խումհարի որևէ գանգատ չնշել: Ամեն ինչ կախված է նրանցի, թե ինչպես է ձեր օրգանիզմը յուրացնում ալկոհոլը:
Խումհարի ախտանիշներից են՝
- գլխացավ, որի պատճառն ալկոհոլի ազդեցությամբ արյունատար անոթների, այդ թվում՝ գլխի անոթների լայնացումն է
- ջրազրկում, որը բացատրվում է ալկոհոլի միզամուղ (միզարտադրությունը խթանող) ազդեցությամբ, ինչպես նաև ալկոհոլի հետ միասին արտաշնչվող օդով ջրի գոլորշիների կորստով (հենց ջրազրկումն է, որն առաջացնում է խումհարի բազմաթիվ գանգատները՝ ծարավ, ուշագնացության զգացում, գլխապտույտ և այլն)
- վատ ինքնազգացողություն. ալկոհոլն ազդում է ձեր իմունային համակարգի վրա և նպաստում այնպիսի նյութերի արտադրությանը, որոնք առաջացնում են ուշադրության կենտրոնացման խանգարումներ, ախորժակի անկում և հիշողության հետ կապված խնդիրներ
- սրտխառնոց, փսխում և ստամոքսի շրջանի ցավեր, որոնք առաջանում են ալկոհոլով ստամոքսի լորձաթաղանթի գրգռման և թթվային ստամոքսահյութի խթանված արտազատման պատճառով
- ցածր արյան գլյուկոզ (հիպոգլիկեմիա). ալկոհոլը կարող է նվազեցնել ձեր արյան շաքարը (գլյուկոզ)՝ առաջացնելով ընդհանուր թուլություն և հոգնածության զգացում
- հոգնածություն. նույնիսկ եթե ոգելից խմիչք օգտագործելուց հետո քնում եք, միևնույն է, ալկոհոլը չի թողնում, որպեսզի ձեր օրգանիզմը հասնի քնի խոր փուլերին կամ «ստիպում է» ձեր օրգանիզմին ընդհատել քունը և արթնանալ գիշերվա կեսին:
Երեկոյան կամ գիշերվա ժամերին ալկոհոլի մեծ քանակներ օգտագործելուց հետո առավոտյան կարող է և խումհար չառաջանալ, որի պատճառն այն է, որ ձեր օրգանիզմում դեռևս կա ալկոհոլի չյուրացված չափաքանակ: Սա նշանակում է, որ առավոտյան ժամերին մեքենա վարելը կամ ուշադրության կենտրոնացում պահանջող այլ գործերը (օրինակ՝ հաստոցի հետ աշխատանք) կարող են դառնալ վտանգավոր:
Կարո՞ղ եք արդյոք «բուժել» խումհարը
Եթե ձեզ առաջարկում են խումհարը լիարժեք բուժող ինչ-որ մի «հրաշք» միջոց, կարող եք առանց երկար մտածելու հրաժարվել, քանի որ այն որևէ վերջնական բուժում չունի: Ձեզ պետք է ժամանակ, որ գանգատներն աստիճանաբար մեղմանան և անհետանան, և միակ իրատեսական բանը, որ կարող եք անել, գանգատներն ու ախտանիշները որոշ չափով մեղմացնելն է:
Օրինակ, կարող եք մեղմացնել ջրազրկումը՝ խմելով ջուր: Մի՛ փորձեք գանգատները մեղմացնելու համար ընդունել ալկոհոլ. այն վնասից բացի որևէ ապացուցված օգուտ չի կարող տալ:
Փորձեք նաև ուտել որոշ դյուրամարս սննդամթերքներ, որ օգնեք արյան գլյուկոզի կարգավորմանը և հանգստացնեք գրգռված ստամոքսը:
Գլխացավի դեմ կարող եք ընդունել որևէ ցավամոքիչ դեղ: Եթե իրավիճակը թույլ է տալիս, աշխատեք պառկել, ննջել և ձեր օրգանիզմին ժամանակ տալ, որ կարողանա աստիճանաբար վերականգնվել:
Խումհարից խուսափելու հմտություններ
Եթե ալկոհոլ ընդունելն անխուսափելի է, ապա խումհարից խուսափելու լավագույն միջոցն այնքան ալկոհոլ օգտագործելն է, որքան, ըստ ձեզ ու ելնելով ձեր նախկին փորձից, ձեր օրգանիզմը կարող է առանց խնդիրներ առաջացնելու յուրացնել: Եթե չգիտեք ալկոհոլի ձեր «չափը», ուրեմն պետք է առավել ուշադիր և զգույշ լինել:
Ապագայում ալկոհոլի առաջացրած առողջական լուրջ խնդիրների ռիսկը նվազեցնելու համար չափահաս տղամարդիկ և կանայք պետք է զերծ մնան կանոնավոր կերպով օրական ավելի քան 2 «ստանդարտ» չափաբաժին ալկոհոլ օգտագործելուց: Ալկոհոլի մեկ «ստանդարտ» չափաբաժինը (անգլերեն՝ drink) պարունակում է 10 գրամ մաքուր ալկոհոլ, որը մոտավորապես համարժեք է առավել հաճախ օգտագործվող հետևյալ ոգելից խմիչքներին՝
- 250 մլ ուժեղ թնդության գարեջուր
- 375 մլ թույլ թնդության գարեջուր
- 100 մլ գինի
- 1 կում (30 մլ) սպիրտ:
Կան երկրներ, որտեղ ոգելից խմիչքի պիտակի վրա ալկոհոլի ստանդարտ չափաբաժնի քանակի նշումը պարտադիր է, ինչը հեշտացնում է օգտագործվող քանակի վերահսկումը:
Ալկոհոլային խումհարի հավանականությունը կրճատելու համար փորձեք նաև այս հմտությունները:
- Մի՛ խմեք ալկոհոլ դատարկ ստամոքսի պայմաններում. մինչև ալկոհոլ օգտագործելը ընդունեք ածխաջրեր (օրինակ՝ մակարոնեղեն կամ բրինձ) կամ ճարպեր պարունակող սննդամթերքներ: Սնունդը կօգնի դանդաղեցնում է ալկոհոլի ներծծումը դեպի արյան հուն:
- Ալկոհոլն օգտագործեք առանց շտապելու. մեկ ժամվա ընթացքում մի ընդունեք ավելի շատ, քան մեկ չափաբաժին ալկոհոլ:
- Եթե գիտեք, որ մուգ գունավորված ալկոհոլի նկատմամբ գերզգայուն եք, մի՛ օգտագործեք նմանատիպ խմիչքներ. այդ խմիչքները պարունակում են բնական նյութեր («կոնգեներներ»՝ խառնույթներ), որոնք կարող են գրգռել գլխուղեղի արյունատար անոթները և հյուսվածքները՝ սաստկացնելով խումհարի նշանները:
- Ալկոհոլի ընդունումների միջև խմե՛ք ջուր կամ այլ անգազ ըմպելիքներ. գազավորված ըմպելիքները կարող են արագացնել ալկոհոլի ներծծումը դեպի արյան հուն:
- Ալկոհոլ օգտագործելուց հետո մինչև անկողին մտնելը ջուր խմե՛ք. անկողնու մոտ պահեք ըստ անհրաժեշտության բերանը «թրջելու» համար նախատեսված մեկ բաժակ ջուր:
Հոդվածը հրապարակվել է՝ 07-06-2019
Վերջին վերանայում՝ 03-05-2024