Կոլոստոմի խնամք - Ինքնօգնություն

Ստոման վիրահատական միջամտության միջոցով որովայնի առաջային պատին արհեստական բացվածքի ստեղծումն է, որով հեռացվում են կղանքային զանգվածները կամ մեզը:

Ի՞նչ է ստոման

Երբ ձեր հիվանդության բուժումը պահանջում է աղիների մի մասի կամ միզապարկի հեռացում, անհարաժեշտություն է առաջանում ձեր որովայնի առաջնային պատին ձևավորել արհեստական բացվածք, որը կոչվում է ստոմա: Ստոմայի առաջնային նպատակն օրգանիզմից արտաթորանքների (կղանք կամ մեզ) հեռացման արհեստական՝ շրջանցող ուղի բացելն է: Երկու դեպքում էլ վիրահատությունից հետո անհրաժեշտ է լինում օգտագործել դրանք կուտակող պարկեր (կղանքաընդունիչ, ռուսերեն՝ калоприемник կամ մեզընդունիչ, ռուսերեն՝ мочеприемник):

Սովորաբար ստոմաները լինում են երեք տեսակի՝

• կոլոստոմիա (խթաղու բերանբացում)՝ հաստ աղու դեպքում
• իլեոստոմիա (զստաղիքի բերանբացում)՝ բարակ աղու դեպքում
• ուրոստոմիա (միզուղիների բերանբացում)՝ միզուղիների դեպքում։

Ստոմաների մեծ մասը ժամանակավոր է և կարող է երկրորդ վիրահատությամբ հեռացվել: Սակայն, որոշ դեպքերում ստոմայի անհրաժեշտությունը կարող է շարունակվել ողջ կյանքի ընթացքում, օրինակ, երբ ուղիղաղիքային քաղցկեղի կապակցությամբ հեռացվել է ձեր հետանցքի շրջանը:

Ե՞րբ է օգտագործվում ստոման

Գոյություն ունեն տարբեր հիվանդություններ և իրավիճակներ, որոնք կարող են հանգեցնել ստոմայի անհրաժեշտությանը, ինչպես օրինակ՝

• խոցային կոլիտներ և Կրոնի հիվանդություն, որոնք հաստ աղիքի բորբոքային հիվանդություններ են
• դիվերտիկուլյար հիվանդություն՝ հաստ աղու պատի վրա պարկանման արտափքման առաջացում
• անկղապահություն
• հաստ աղու (կոլոռեկտալ), միզապարկի և այլ քաղցկեղներ
• որովայնի տրավմաներ և վնասվածքներ, օրինակ՝ ավտովթարի կամ դժբախտ պատահարի պատճառով
• շեքի շրջանին ուղղված ճառագայթային թերապիա (ռադիոթերապիա)
• նյարդաբանական հիվանդություններ, որոնք դժվարացնում կամ անհնարին են դարձնում բնական ճանապարհով զուգարանից օգտվելը
• բնածին արատներ և հազվադեպ հանդիպող ժառանգական հիվանդություններ:

Ինչպիսի՞ տեսք ունի ստոման և ի՞նչ զգացողություններ կարող եմ ունենալ

Շոշափելիս ստոման փափուկ է, վարդագույնին մոտ կարմիր և խոնավ մակերեսով, մոտավորապես բերանի խոռոչի հյուսվածքի նման։

Ստոման զուրկ է զգայնությունից, այնպես որ սովորաբար ցավեր չի առաջացնում։ Սակայն, ստոման ունի ուժեղ արյունամատակարարում, և ժամանակ առ ժամանակ թեթև արյունահոսությունները համարվում են սովորական երևույթ, հատկապես մաքրելու ընթացքում։

Հավանաբար, վիրահատությունից անմիջապես հետո ձեր ստոման կլինի այտուցված և մի քանի շաբաթվա պատշաճ խնամքի պայմաններում աստիճանաբար կփոքրանա։

Ձեր ստոմայի եզրերին կլինեն փոքր կարեր, որոնք կլինեն ներծծվող, կամ ստոմայի խնամքի բուժքույրը կհեռացնի դրանք վիրահատությունից 1-2 շաբաթ հետո։

Յուրաքանչյուր ստոման տարբեր է, և որոշ ժամանակ կպահանջվի, մինչ այն սկսի գործել։ Լավագույն տարբերակն այս ամենը ձեր խնամող բուժքրոջ կամ վիրաբույժի հետ քննարկելն է:

Ինչպե՞ս կառավարեմ իմ առօրյա կյանքը

Նախնական շրջանում ստոմայի առկայությունը, հիգիենիկ միջոցառումները և տոպրակը փոխելը կարող է դանդաղ և տանջալից լինել, սակայն, երբ վստահություն ձեռք բերեք, այս ամենը կդառնա ձեր սովորական ամենօրյա ռեժիմը։ Մի՛ վախեցեք պատշաճ աջակցություն և օժանդակություն խնդրելուց։

Մաշկի խնամք

Ձեր ստոմայի խնամքի էական մաս է կազմում մաշկի խնամքը։

Վիրահատությունից անմիջապես հետո ձեր ստոման և դրա շրջակա մաշկը կարող է այտուցված, անգամ քիչ գրգռված լինել։ Պետք է պատրաստ լինել ակնկալել այս ամենը վիրահատությունից հետո, բայց լավ խնամքի և ժամանակի հետ վերջինիս տեսքը կբարելավվի։

Ստոմայի չափի և ձևի փոփոխության ընթացքում ձեզ անհրաժեշտ պարագաները կարող են փոփոխվել։ Ձեր ստոմայի ձևը կարող է փոփոխվել, և այն պետք է ստուգել առնվազն շաբաթը մեկ՝ առաջին 8 շաբաթների ընթացքում։

Ստոմայի շուրջ մաշկը կարիք ունի ընթացիկ խնամքի և ուշադրության՝ կանխարգելելու և նվազեցնելու ցավի վտանգը։ Ցավոտ, գրգռված կամ անգամ ճաքած մաշկի առաջացման դեպքում մի հետաձգեք դիմել ձեր ստոմայի խնամքի բուժքրոջը՝ բուժման համապատասխան խորհրդի և այլընտրանքային պարագաների կարիքի համար։

Սննդակարգ

Վիրահատությունից հետո ձեր բժիշկը հավանաբար խորհուրդ կտա, որ սնվեք քիչ քանակներով և ավելի հաճախակի: Ձեր բժշկի իմացությամբ աստիճանաբար վերադարձեք օրական 3 անգամյա ռեժիմին: Սա կօգնի ձեզ, որ ձեր ռեժիմը հարմարեցնեք աղիների գործունեությանը:

Փորձեք պահպանել լավ հավասարակշռված սննդակարգ՝ նաև ներառելով ձեր նախընտրելի մթերքները: Ուշադրություն դարձրեք մինչև կուլ տալը բերանում սննդի բավարար մանրացմանը և ծամելուն, որը կօգնի ձեր մարսողական համակարգի ավելի քիչ եռանդուն գործելուն: Խորհրդակցեք ձեր բժշկի հետ, թե ինչպիսի դժվարամարս սննդամթերքներից է պետք հրաժարվել (օրինակ՝ գետնանուշ):

Տհաճ հոտեր և աղիքային գազեր

Որոշ սննդամթերքների օգտագործումը կարող է բերել ավելի մեծ ծավալի աղիքային գազերի առաջացման, քան մյուսները: Եթե այս երևույթը ձեզ անհանգստացնում է, կրճատեք նման մթերքների օգտագործումը: Գարեջուրը կարող է առաջացնել լրացուցիչ գազեր, իսկ ստոմայից արտահոսող կղանքային արտաթորանքը դարձնել ավելի ջրիկ:

Սպորտ և վարժանքներ

Ստոմայի առկայությունը բնավ չի նշանակում, որ դուք պետք է հրաժարվեք ձեր սիրած մարզաձևերից կամ ֆիզիկական ակտիվությունից: Կան հատուկ պարագաներ, պարկեր և կափարիչներ, որոնք կարող եք օգտագործել լողալիս կամ որևէ մարզական խաղի ընթացքում ձեր ստոման փակելու համար:

Ճանապարհորդություն

Վիրահատությունից հետո կարող է բարձրանալ խորանիստ երակների թրոմբոզի ռիսկը: Ուստի, մինչև օդային ճանապարհորդությունը զրուցեք ձեր վիրաբույժի հետ: Հիշեք ձեզ հետ վերցնել ստոմայի և դրա խնամքի հետ կապված բոլոր պարագաները:

Սեռական կյանք

Վիրահատությունից լիարժեք վերականգնվելուց հետո ստոմայի առկայությամբ սեռական կյանքը համարվում է նորմալ: Սեռական հարաբերությունը չի կարող վնասել ձեր ստոման: Մինչ այդ ձեր պարկը դատարկելը կնվազեցնի որևէ անցանկալի իրավիճակի հավանականությունը:

Խիստ կարևոր է, որ ձեր սեռական զուգընկերն ըմբռնի ստոմայի հետ կապված ձեր իրավիճակը: Հիշեք, որ ավելի կարևոր է, թե մարդն ինչ զգացմունք է տածում իր զուգընկերոջ, այլ ոչ թե նրա ֆիզիկական տեսքի նկատմամբ:

Կյանքը ստոմայի հետ

Հիվանդանոցից առաջին անգամ դուրս գրվելուց հետո դուք հոգնածություն կզգաք և ամենօրյա գործողությունները, օրինակ՝ ցնցուղի ընդունումը, ձեզ հոգնեցնող կթվա։ Սա նորմալ է և ժամանակի հետ կանցնի։

Հնարավոր է՝ վիրահատությունից հետո վերականգնման սկզբնական շրջանում որոշ ցավեր և անհարմարվետություն զգաք։ Սա վերականգնման նորմալ մաս է։ Այս ընթացքում խուսափեք ամուր գրկող հագուստներից, քանի որ ձեր որովայնը կարող է ցավոտ և այտուցված լինել։

Նման մեծ վիրահատությունից հետո նորմալ է նաև զգայական լինելը, այնպես որ մի անհանգստացեք, երբ նախնական շրջանում ունենում եք «նեղված» կամ «արցունքոտ» օրեր։ Ընտանիքի կամ ընկերների հետ խոսելը կարող է օգտակար լինել։ Մի՛ մտածեք, որ այս ամենը միայնակ է պետք հաղթահարել։ Ձեր ստոմայի խնամքի բուժքույրը նույնպես հասանելի է օգնության համար, ինչպես նաև կարող են օգտակար լինեն հիվանդի աջակցության խմբերը։