Պոզիտրոնային էմիսիոն տոմոգրաֆիան կամ ՊԷՏ սքանավորումը պատկերային հետազոտություն է, որը նշանակվում է որոշ հիվանդությունների ախտորոշան համար:

Բժիշկները նշանակում են ՊԷՏ սքանավորում, որ գտնեն ուռուցքներ, ախտորոշեն սրտային հիվանդություններ, գլխուղեղային ախտահարումներ և այլ հիվանդություններ: ՊԷՏ սքանավորումը կարող է օգտագործվել, որ դիտվի ձեր ամբողջ մարմինը, այլ ոչ թե միայն մեկ շրջանը:

Ի՞նչ է ՊԷՏ սքանավորումը

ՊԷՏ սքանավորումը պատկերային հետազոտություն է, որի ժամանակ օգտագործվում է ռադիոակտիվ նյութ՝ «տրեյսեր» պարունակող գունանյութ (կոնտրաստ): Վերջինս կարող է ներարկվել, ներշնչվել կամ կուլ տրվել՝ կախված այն հանգամանքից, թե ձեր օրգանիզմի որ շրջանն է անհրաժեշտ պատկերել: Ներմուծվելուց հետո որոշ օրգաններ և հյուսվածքներ կլանում են տրեյսերը:

ՊԷՏ սքաները գամա ճառագայթների տեսքով ընդունում է տրեյսերից ստացված էներգիան և այն փոխակերպում պատկերների: Տրեյսերը կուտակվում է օրգանիզմի այն շրջաններում, որոնք ունեն բարձր քիմիական ակտիվություն, հավանաբար, ախտահարված լինելու պատճառով: Ստացված պատկերներում այս շրջաններն արտացոլվում են որպես ավելի բաց գույնի դաշտեր: Այսպիսով, ՊԷՏ սքանավորումն օգնում է բժշկին գնահատելու ձեր օրգանների և հյուսվածքների գործունեությունը:

ՊԷՏ սքանավորումը նաև կարող է չափել արյան հոսքը, թթվածնի օգտագործումը, օրգանիզմի կողմից շաքարի յուրացումը և այլն:

Ինչո՞ւ է ՊԷՏ սքանավորումն օգտագործվում

Ձեր բժիշկը կարող է առաջարկել ՊԷՏ սքանավորում, որ ստուգի ձեր արյան հոսքը, թթվածնի ծախսը կամ ձեր օրգանների և հյուսվածքների նյութափոխանակությունը: Ի տարբերություն ավելի հայտնի համակարգչային տոմոգրաֆիայի (ԿՏ), ՊԷՏ սքանավորումը բացահայտում է առողջական խնդիրները բջջային մակարդակում՝ ձեր բժշկին տրամադրելով բարդ համակարգային հիվանդությունների լավագույն պատկերը:

ՊԷՏ սքանավորումն ավելի հաճախ նշանակվում է, որ հայտնաբերվի՝

քաղցկեղը
սրտային խնդիրները
գլխուղեղային հիվանդությունները, ներառյալ՝ կենտրոնական նյարդային համակարգի (ԿՆՀ) խնդիրները:

Քաղցկեղ

Քաղցկեղային բջիջներն ունեն ավելի բարձր նյութափոխանակության ակտիվություն, քան նորմալ բջիջները: Ուստի, քաղցկեղային բջիջները ՊԷՏ սքանավորմամբ կարող են հայտնաբերվել որպես հարակից հյուսվածքներից ավելի բաց գույնի դաշտներ: Այս պատճառով ՊԷՏ սքանավորումն օգտակար է քաղցկեղի ախտորոշման համար, ինչպես նաև թույլ է տալիս՝

տեսնել, թե արդյոք քաղցկեղը տարածվել է
գնահատել, թե արդյոք քաղցկեղի բուժումն արդյունքներ տվել է
ստուգել բուժված քաղցկեղի վերադարձը (կրկնությունը):

Այնուամենայնիվ, ՊԷՏ սքանավորման պատասխանները բժշկի կողմից պետք է մեկնաբանվեն խիստ զգուշությամբ, որովհետև հնարավոր է, որ ոչ քաղցկեղային փոփոխությունների պատկերները շատ նմանվեն քաղցկեղներին: Տարածված խնդիր է նաև, երբ պինդ ուռուցքները ՊԷՏ սքանավորմամբ չեն պատկերվում:

Սրտային խնդիրներ

ՊԷՏ սքանավորումը թույլ է տալիս հայտնաբերել սրտում արյան հոսքի դանդաղեցումները: Սա բացատրվում է այն հանգամանքով, որ սրտի առողջ հյուսվածքները կլանում են ավելի շատ տրեյսեր, քան անառողջ հյուսվածքները, որոնց արյան հոսքը թուլացած է:

ՊԷՏ պատկերում տարբեր գույները և բաց երանգների աստիճանները կարող են վկայել հյուսվածքային գործառույթների տարբեր մակարդակների մասին, որը կարող է օգնել բժշկին, որ ընտրի հետագա քայլերի լավագույն տարբերակը: Օրինակ, սրտի ՊԷՏ սքանավորման արդյունքները կարող են բժշկին օգնել որոշելու, թե որ միջամտությունը կարող է առավել օգտակար լինել՝ պսակային զարկերակների ստենտավորումը (անգիոպլաստիկա), թե շունտավորման բաց վիրահատությունը:

Գլխուղեղի հիվանդություններ

Գլյուկոզը գլխուղեղի գլխավոր էներգիայի աղբյուրն է: ՊԷՏ սքանավորման ժամանակ տրեյսերները կցվում են գլյուկոզին, և հայտնաբերելով ռադիոակտիվ գլյուկոզը, ՊԷՏ-ը թույլ է տալիս գնահատել, թե գլխուղեղի որ շրջաններն են գլյուկոզը յուրացնում ավելի լավ:

Բժիշկը կարող է ուսումնասիրել ՊԷՏ պատկերները և հասկանալ, թե ինչպես է գործում գլխուղեղը և ստուգել հնարավոր շեղումները: ՊԷՏ սքանավորումը նշանակվում է ԿՆՀ տարբեր հիվանդությունների ախտորոշման և բուժման արդյունավետությունը գնահատելու համար, այդ թվում՝

Ալցհեյմերի հիվանդություն
դեպրեսիա
էպիլեպսիա
գլխի տրավմաներ
Պարկինսոնի հիվանդություն:

Ինչպե՞ս նախապատրաստվել հետազոտությանը

Հետազոտությունից առաջ դուք պետք է տեղեկացնեք հետազոտող բժշկին՝

եթե ունեք հիմնական հիվանդությանն ուղեկցող այլ առողջական խնդիրներ, օրինակ՝ դիաբետ
եթե ընդունում եք որևէ դեղամիջոց, վիտամին, բուսական կամ սննդային հավելում
եթե կրծքով կերակրող մայր եք կամ հղի եք
եթե ալերգիկ եք
եթե գիտեք, որ փակ տարածության մեջ զգալու եք անհանգստություն կամ տագնապ:

Հարցնեք բժշկին նաև այն մասին, թե մինչև հետազոտվելը սննդի կամ հեղուկների ընդունման ինչպիսի սահմանափակումներ են անհրաժեշտ:

Ինչպե՞ս է ՊԷՏ սքանավորումն իրականացվում

Մինչև ՊԷՏ սքանավորումը ձեզ տրվում է ռադիոակտիվ «տրեյսեր» պարունակող կոնտրաստ՝ ներերակային ներարկմամբ, ներշնչմամբ կամ բերանային ընդունմամբ:

Տրեյսերը տրվելուց հետո ձեզ կխնդրեն, որ ՊԷՏ սքաների մեջ ձեր պահեք հանգիստ և անշարժ: ՊԷՏ սքաները սնամեջ կլորավուն սարք է, որն իր արտաքին տեսքով նման է ԿՏ կամ ՄՌՏ սքաներին:

Հետազոտությունը տևում է մոտ 15-20 րոպե, սակայն նախատեսեք, որ ՊԷՏ բաժանմունքում մնալու եք մոտ 2-3 ժամ: Բուն հետազոտությունը որևէ կերպ ձեզ ցավ չի պատճառում, սակայն պատրաստ եղեք, որ կարող եք լսել ապարատի աշխատանքի հետ կապված տարաբնույթ աղմուկներ կամ բարձր ձայներ:

Մասնագետն ուսումնասիրում է ստացված արդյունքները և եզրակացությունը հանձնում ձեր բժշկին, ով այդ պատասխանը կքննարկի ձեզ հետ:

Երբեմն ՊԷՏ սքանավորումն օգտագործվում է այլ պատկերային հետազոտությունների, օրինակ՝ ԿՏ սքանավորման հետ միասին, որ համադրված արդյունքները լինեն ձեր ախտորոշմանն առավելագույնս համապատասխանող և ճշգրիտ:

ՊԷՏ սքանավորումը սովորաբար արտահիվանդանոցային միջոցառում է, և դուք կարող եք հետազոտումից որոշ ժամանակ անց վերադառնալ տուն:

ՊԷՏ սքանավորման հետ կապված ռիսկերը

Նախ, պետք է իմանալ, որ այս հետազոտության ընթացքում ձեզ տրվում է ռադիոակտիվ տրեյսերի շատ փոքր քանակություն, որի բացասական ազդեցությունը չնչին է: Սակայն տրեյսերը կարող է՝