Շնչառության հետ կապված խնդիրները մարդիկ առաջին հերթին կապում են գլխավոր «շնչող» օրգանի՝ թոքերի հետ։

Սա, իհարկե, ճիշտ է, սակայն պետք է հաշվի առնել, որ կան նաև շնչարգելությամբ կամ հևոցով ուղեկցվող բազմաթիվ արտաթոքային պատճառներ և խնդիրներ։

Շնչառական խնդիրները կարող են մի դեպքում զարգանալ դանդաղորեն, իսկ մեկ այլ դեպքում սկսվել սուր և հանկարծակի։ Ըստ ընթացքի դրանք կարող են լինել թեթև՝ քիչ անհանգստացնող, չափավոր ծանրության, ծանր և կյանքին սպառնացող։

Շնչառական խնդիրների պատճառները

Սուր շնչարգելության և հևոցի ամենատարածված պատճառներից են՝

թոքային խնդիրներ, օրինակ՝ թոքի կոլապս (պնևմոթորաքս), թոքային անոթների խցանում արյան մակարդուկներով (թոքային էմբոլիա), ասթմայի նոպա և թոքերի քրոնիկ օբստրուկտիվ հիվանդություն (ԹՔՕՀ)՝ սրացման շրջանում, ինչպես նաև ավելի հազվադեպ հանդիպող որոշ թոքային հիվանդություններ
սրտային խնդիրներ
ալերգիկ ռեակցիաներ
խուճապի նոպա կամ տագնապ
թունավորումներ
օտար մարմին շնչուղիներում։

Շնչարգելության այլ տարածված պատճառներից են նաև՝

շնչուղիների վարակներ, օրինակ՝ կրուպ (մանկահասակ երեխաների մոտ), բրոնխիտ, թոքաբորբ, գրիպ և մրսածություն
այլ, տարածուն և տենդով ընթացող վարակներ
տարբեր քրոնիկ նյարդային և մկանային հիվանդություններ:

Որոշ մարդկանց մոտ հևոցը կարող են ստանալ կայուն՝ քրոնիկ բնույթ։ Նման իրավիճակներից են՝

ծխախոտի օգտագործում
գիրություն (ճարպակում)
բուժումից դուրս մնացած կամ ոչ արդյունավետ բուժվող ասթմա և ԹՔՕՀ
սակավարյունություն (անեմիա)
սրտային անբավարարություն կամ սրտային այլ խնդիրներ։

Շնչառական խնդիրների ախտանիշները

Շնչառական խնդիրները կարող են դրսևորվել հետևյալ նշաններով՝

օդի պակասի կամ անբավարարության զգացում և շնչարգելություն՝ շնչելու համար լրացուցիչ ջանքերի գործադրում
հևոց՝ շնչառության հաճախացում
հազ՝ չոր կամ խորխով
շնչառությանն ուղեկցող խզզոցներ, որոնք կարող են լսվել տարածության վրա
վատ ինքնազգացողություն, ընդհանուր անհանգստություն, տագնապ և խուճապ՝ իրենց բնորոշ նշաններով
մաշկի գունատություն, ծանր դեպքերում՝ ցիանոզ (շրթունքների կամ մատների կապտավուն երանգ)
առատ կամ գիշերային քրտնարտադրություն:

Ըստ ծանրության աստիճանի այս ախտանիշները կարող են լինել սկսած թեթևից մինչև ծանր։ Օրինակ, օդի պակասի զգացումը կարող է վերափոխվել շնչարգելության և ծանր հևոցի կամ խզզոցները կարող են լսվել միայն բժշկի կողմից՝ թոքերը սթետոսկոպով լսելիս կամ տարածության վրա (դիստանցիոն)։

Ե՞րբ զանգել 1-03

Առանց հետաձգելու զանգեք 1-03 և կանչեք շտապ օգնություն, եթե՝

օդի պակասի զգացումը, շնչարգելությունը և հևոցը սկսվում են հանկարծակի
շնչարգելությունն ու հևոցն այն աստիճան են խորանում, որ դժվարանում եք խոսել կամ խոսքը մինչև վերջ արտաբերել
շնչարգելությունն ու հևոցն ուղեկցվում են այլ նշաններով, օրինակ՝ ետկրծոսկրային, ձեռքերի, ուսագոտու կամ թիկունքի շրջանի ցավեր, քրտնարտադրություն, գլխապտույտ և ինքնազգացողության կտրուկ վատթարացում։

Ի՞նչ անել մինչև շտապբուժօգնության ժամանումը

Պահեք ձեզ հանգիստ և խուճապի մի՛ մատնվեք:
Ընդունեք ուղղահայաց դիրք՝ նստեք աթոռին, կիսանստեք անկողնու մեջ կամ կանգնեք:
Ապահովեք սենյակի մաքուր օդ (բացեք պատուհանը):
Կապի մեջ մնացեք 1-03 հեռախոսավարի հետ, լսեք ու կատարեք նրա հրահանգները։

Ե՞րբ դիմել բժշկին

Պայմանավորվեք և հանդիպեք բժշկին, եթե զարգացել են հետևյալ նշանները՝

ոտքերի կամ դեմքի այտուցներ
օդի պակասը և հևոցը սաստկանում են, երբ պառկում եք հորիզոնական դիրքով կամ մեղմանում են անկողնում նստելուց կամ գլխատակը բարձրացնելուց
ջերմություն, դող, սարսուռ և հազ
շրթունքների կամ մատների կապտավուն երանգ
շնչելուց լսվում են տարօրինակ ձայներ և խզզոցներ
շնչելու համար լրացուցիչ ջանքեր եք գործադրում՝ օգտագործելով ուսագոտու կամ որովայնի մկանները
չնայած որոշ բուժական միջոցառումներին, ինքնազգացողությունը չի բարելավվում։

Շնչառական խնդիրների ախտորոշումը

Երբ այցելեք բժշկին, ձեզ հետ զրուցելուց և գանգատները լսելուց հետո բժիշկը կարող է նշանակել շնչառական խնդիրների բերող հիվանդությունների ախտորոշումը ճշտելու համար նախատեսված մի շարք հետազոտություններ, այդ թվում՝

արյան թեստեր
կրծքավանդակի ռենտգեն կամ ավելի հազվադեպ՝ համակարգչային տոմոգրաֆիկ (ԿՏ) հետազոտություն
արտաքին շնչառության (թոքերի գործունեության) գնահատման թեստեր։