Բրոնխոէկտազ

3 րոպե

Բրոնխոէկտազը թոքերի օդատար ուղիների ախտահարմամբ ընթացքող հիվանդություն է, որը պատճառում է այդ ուղեիների կայուն լայնացում։

Բրոնխոէկտազի վաղ ախտորոշումը և բուժումը կարևոր են, որպեսզի կանխարգելվի թոքերի հետագա ախտահարումը։ Եթե դուք ունեք բրոնխոէկտազ, կարևոր է, որպեսզի սովորեք, թե ինչպես կարելի է շարունակական բուժման և խնամքի միջոցներով վերահսկել ձեր վիճակը։

Բրոնխոէկտազի տեսակները

Բրոնխոէկտազը սովորաբար պատճառվում է թոքերի երկար ընթացքով վարակային բորբոքումից։ Թոքերի օդատար ուղիների ախտահարումն ուղեկցվում է դրանց պաշտպանական գործառույթների, օրինակ՝ լորձի մաքրման թուլացմամբ կամ վերացմամբ: Լորձն արտադրվում է օդատար ուղիների կողմից և օգնում է փոշու և այլ փոքր մասնիկների՝ շնչուղիներով հեռացմանը։

Օդատար ուղիներում կուտակվող լորձը կարող է վարակվել, որն առաջացնում է այդ ուղիների լորձաթաղանթի բորբոքային այտուց, բրոնխների խցանում և թոքային վարակների կրկնություն։ Ախտահարված բրոնխները լայնանում են և ի վիճակի չեն լինում ամբողջությամբ դուրս բերել լուսանցքում կուտակված արտազատուկը

Բրոնխոէկտազի հանգեցնող թոքային վարակների օրինակներից են՝

• ցիստիկ ֆիբրոզ՝ հազվադեպ հանդիպող ժառանգական հիվանդություն, որի ժամանակ թոքերի օդատար ուղիներում արտադրվում և կուտակվում է մածուցիկ և կպչուն լորձ (հանդիսանում է բրոնխոէկտազի դեպքերի կեսի պատճառը)
• սուր թոքաբորբ
• տուբերկուլոզ
• սնկային վարակներ։

Բրոնխոէկտազի այլ, ավելի հազվադեպ հանդիպող պատճառներից են՝

• աուտոիմուն հիվանդություններ, օրինակ՝ ռևմատոիդ արթրիտ և Կրոնի հիվանդություն
• ալերգիկ բորխոթոքային ասպերգիլոզ, որն Aspergillosis սնկի նկատմամբ ալերգիկ ռեակցիա է
• բնածին խանգարումներ։

Երբեմն բրոնխոէկտազի հստակ պատճառ գտնելը խիստ դժվարանում է կամ դառնում է անհնար։

Բրոնխոէկտազի ախտանիշները

Ամենահաճախ հանդիպող ախտանիշը մշտական հազն է, որն ուղեկցվում է խորխով։ Խորխը թքի և լորձի խառնուրդն է, որը հազալիս դուրս է գալիս ձեր շնչուղիներից։ Բրոնխոէկտազի դեպքում խորխն առատ է և ունի կանաչավուն կամ դեղնավուն գունավորում։

Այլ ախտանիշներից են՝

• սինուսիտ (հարքթային խոռոչների բորբոքում, որը հաճախ ուղեկցվում է հարբուխի հետ)
• ընդհանուր թուլություն և հոգնածության զգացում
• օդի պակասի զգացում, հևոց կամ խզզոցներ
• կրծքավանդակի շրջանի ցավեր կամ լարվածության զգացում
• արյունային հազ կամ արյուն խորխում (չոր բրոնխոէկտազ, եթե խորխ չկա)։

Բրոնխոէկտազի ախտորոշումը

Բժիշկը կլսի ձեզ, կտա որոշ հարցեր՝ կապված ձեր գանգատների և ընդհանուր առողջական վիճակի մասին։ Բժիշկը նաև կզննի ձեզ, այդ թվում՝ սթետոսկոպով կլսի ձեր թոքային շնչառությունը։

Դուք հավանաբար կուղեգրվեք պատկերման որոշ հետազոտությունների՝ կրծքավանդակի ռենտգեն հետազոտություն կամ համակարգչային տոմոգրաֆիա (ԿՏ)։ Բժիշկը կարող է ձեզ առաջարկել նաև խորխի մանրէաբանական հետազոտություն՝ հայտնաբերելու որևէ բակտերիա կամ սունկ։

Բրոնխոէկտազի կամ հարակից վիճակների ախտորոշման համար նշանակվող այլ հետազոտություններից են՝

• արյան հետազոտություններ՝ ուղղված վարակների կամ ձեր գանգատների այլ հավանական պատճառների հայտնաբերմանը
• շնչառական թեստեր, որոնց նպատակը թոքերի գործունեության գնահատումն է։

Բրոնխոէկտազի բուժումը

Բրոնխոէկտազի բուժումը կարող է ներառել վարակի դեմ պայքարը, ախտանիշների մեղմացումը և թոքերի հետագա ախտահարման կանխարգելումը։

Ձեզ կարող են նշանակվել հետևյալ դեղերը՝

• հակաբիոտիկներ՝ վարակը բուժելու համար
• բրոխները լայնացնող դեղեր (բրոնխոդիլատատորներ կամ բրոնխալայնիչներ), որոնք հեշտացնում են շնչառությունը
• ինհալացվող կորտիկոստերոիդներ, որոնք մեղմացնում են բրոնխների բորբոքումն ու այտուցը
• խորխալուծ դեղեր, որոնք ջրիկացնում են խորխը և հեշտացնում հազով հեռացումը։

Ֆիզիոթերապևտը կարող է նշանակել որոշ միջոցներ, որոնք կարող են մաքրել ձեր թոքերի օդատար ուղիները լորձի կամ խորխի ավելցուկներից։ Այլ միջոցներից են բուժական ֆիզկուլտուրան, շնչառական և հազի վարժությունները և այնպիսի դիրքի ընտրությունը, որի դեպքում խորխն ավելի հեշտությամբ է հեռացվում։

Եթե ծխող եք, ապա փորձեք ձերբազատվել ծխախոտից։

Դուք կարող եք նաև՝

• խորհուրդ հարցնել ձեր բժշկից գրիպի և պնևմոկոկային հիվանդության դեմ պատվաստվելու համար
• հոգ տանել ձեր ընդհանուր առողջության համար՝ դարձնելով ձեր ապրելակերպն ավելի առողջ
• պարբերաբար այցելել ձեր բժշկին և անցնել ընդհանուր առողջության ստուգում։

Ե՞րբ դիմել բժշկին

Շատ կարևոր է, որ դուք սկսեք ձեր բուժումը հնարավորինս շուտ, քանի դեռ հիվանդությունը չի ծանրացել և չի ներառել այլ օրգան-համակարգեր, օրինակ՝ սիրտը։ Դիմեք ձեր բժշկին, եթե դուք ունեք երկար ժամանակ շարունակվող հազ՝ անկախ խորխարտադրությունից։