Քիմիոթերապիա

Քիմիոթերապիան քաղցկեղների բուժման մեթոդներից մեկն է, որի նպատակը դեղերի միջոցով քաղցկեղային բջիջները ոչնչացնելն է կամ դրանց աճը դանդաղեցնելը:

Քիմիոթերապիայի թերևս ամենաբացասական կողմերից մեկն այն է, որ ուռուցքաբանի կողմից նշանակված դեղերն ազդում են ոչ միայն քաղցկեղային, այլև առողջ բջիջների և հյուսվածքների վրա:

Քիմիոթերապիայում կիրառվում են տարբեր խմբերի կամ տեսակների դեղեր: Դրանց որոշ մասը նշանակվում է որպես քաղցկեղի հիմնական բուժում, մյուսները կարող են զուգակցվել քաղցկեղի բուժման այլ մեթոդների, օրինակ՝ ճառագայթային բուժման հետ:

Ինչպե՞ս է քիմիոթերապիան ազդում

Քիմիոթերապիայի նպատակը բջիջները ոչնչացնելն է: Քաղցկեղային բջիջներն աճում և բազմանում են ավելի արագ, քան առողջ բջիջները, ուստի քիմիոթերապիան ավելի շատ վնաս է հասցնում քաղցկեղային, քան առողջ բջիջներին: Կան նաև քիմիոթերապիայում օգտագործվող այնպիսի դեղեր, որոնք «թիրախավորում» են գլխավորապես քաղցկեղային բջիջները:

Քիմիոթերապիան նշանակվում է քաղցկեղը փոքրացնելու կամ կրճատելու, բուժման մյուս մեթոդների արդյունավետությունը բարձրացնելու, ինչպես նաև բուժումից հետո քաղցկեղի «վերադարձի» հավանականությունը նվազեցնելու համար: Այն կարող է նշանակվել նաև պալիատիվ բուժման ընթացքում:

Քիմիոթերապիան կարող է նշանակվել տարբեր ճանապարհներով, օրինակ՝

• ներերակային
• խմելու ձևով՝ հաբեր կամ պատիճներ
• որպես քսուք կամ կրեմ
• ուղղակիորեն մարմնի տարբեր շրջաններում ներարկվելով:

Քիմիոթերապիան սովորաբար նշանակվում է «կուրսերով» և ընդմիջումներով: Վերջինիս նպատակն օրգանիզմի վերականգնվելուն ժամանակ հատկացնելն է: Բուժումը կարող է շարունակվել օրեր, շաբաթներ, ամիսներ և ավելի երկար:

Քիմիոթերապիան ավելի հաճախ նշանակվում է հիվանդանոցներում կամ ամբուլատոր պայմաններում: Երբեմն հիվանդանոցային հսկողությունը լինում է քիմիոթերապիայի պարտադիր պահանջներից մեկը: Քիմիոթերապևտիկ որոշ դեղեր կարող են տրվել բժշկի աշխատասենյակում կամ նույնիսկ տնային պայմաններում:

Քիմիոթերապիայի տեսակները

Կախված քաղցկեղի տեսակից և փուլից, ձեզ կարող են նշանակել տարբեր դեղեր կամ դրանց զուգակցումներ: Ուռուցքաբանը կառաջարկի այն բուժումը, որը ձեր պարագայում ամենահարմարն ու առավել արդյունավետն է:

Քիմիոթերապիայի կողմնակի ազդեցությունները

Քիմիոթերապիան ազդում է ոչ միայն քաղցկեղային ձևափոխված, այլև նորմալ բջիջների և հյուսվածքների վրա, ուստի առաջացնում է մի շարք կողմնակի ազդեցություններ:

Քիմիոթերապիայի կողմնակի ազդեցությունները կախված են նշանակված դեղերի տեսակներից, դրանց զուգակցումից և դեղաչափերից: Բոլոր դեպքերում, քիմիոթերապիայի հիմնական կողմնակի ազդեցություններն են՝

• ախորժակի կորուստ
• սրտխառնոց և փսխում
• մազաթափություն
• մկանային թուլություն
• քնկոտություն
• վարակների նկատմամբ «խոցելիություն»
• մաշկային արյունազեղումներ
• աչքերի չորություն
• բերանի խոռոչում խոցեր (ստոմատիտ):

Կողմնակի ազդեցությունների արտահայտված լինելու դեպքում բժիշկը կարող է նշանակել որոշ դեղեր, որոնք կարող են մեղմացնել բուժման հետ կապված ձեր գանգատները:

Որո՞նք են քաղցկեղի բուժման մյուս մեթոդները

Քաղցկեղի բուժման մյուս մեթոդներն են՝

• ճառագայթային բուժում
• հորմոնային բուժում, երբ նշանակվում են քաղցկեղի աճն արգելակող հորմոններ
• իմունային բուժում (իմունոթերապիա), որն օժանդակում է քաղցկեղի դեմ իմունային համակարգի պայքարին
• թիրախային բուժում, երբ նշանակվում են դեղեր, որոնք «գրոհում են» միայն քաղցկեղային բջիջները
• վիրահատական բուժում, որը կախված է քաղցկեղի տեսակից, տարածման և մետաստազավորման աստիճանից և մի շարք այլ գործոններից:

Սովորաբար քաղցկեղի համալիր բուժումը ներառում է մի քանի մեթոդների հաջորդական կամ միաժամանակյա կիրառում:

Ի՞նչ է պալիատիվ բուժումը

Պալիատիվ կամ ամոքիչ բուժման նպատակը հիվանդի տառապանքների թեթևացումն է, նրա ու ընտանիքի անդամների կյանքի որակի բարելավումը, հոգեբանական և հոգևոր աջակցություն ցուցաբերելը: Պալիատիվ բուժումը սովորաբար նշանակվում է այն դեպքերում, երբ քաղցկեղի բուժումը դառնում է անհնար:

Պալիատիվ խնամքը տրամադրվում է բժիշկների, բուժքույրերի և առողջապահական այլ մասնագետների կողմից։ Դեղորայքը և բուժման ձևերը համարվում են պալիատիվ, եթե դրանք մեղմացնում են ախտանիշները՝ առանց հիվանդության վրա բուժիչ ազդեցության։

Պալիատիվ խնամքի կարևոր հատկանիշ է այն, որ ինչպիսին էլ լինի հիվանդությունը, ինչպիսի փուլում էլ այն գտնվի, ինչպիսի բուժումներ էլ անցկացված լինեն, այնուամենայնիվ, գլխավոր նպատակը հիվանդի տառապանքների թեթևացումը և կյանքի որակի բարելավումն է, ինչը մարդու հիմնարար իրավունքներից մեկն է։