Գենետիկ խորհրդատուները կարող են ուսումնասիրել առողջության և ընտանիքի պատմությունները, օգնել հասկանալու, թե ինչպես են հիվանդությունները ժառանգվում, տրամադրել գենետիկ թեստերի վերաբերյալ տեղեկատվություն և առաջարկել օժանդակության այլ ծառայություններ:
Ի՞նչ է գենետիկ խորհրդատվությունը
Գենետիկ խորհրդատվությունը բժիշկ-գենետիկի հետ զրույց է՝ նվիրված գենետիկ հիվանդություններին և փոխկապված այլ հարցերին ու խնդիրներին: Երբեմն այս հիվանդություններն անվանում են նաև ժառանգական խանգարումներ, թեև ոչ բոլոր գենետիկ խնդիրներն են ժառանգվում:
Գենետիկ հիվանդությունները պատճառվում են գենային փոփոխություններով (մուտացիաներ) կամ դեֆեկտներով: Դրանք կարող են փոխանցվել մեկ կամ երկու ծնողներից: Գենետիկ խորհրդատվությունը կարող է օգնել, որ ավելի լավ հասկանաք գենետիկ հիվանդության էությունը, պատճառները և հետագա քայլերը:
Գենետիկ հիվանդություններից են՝
- ցիստիկ ֆիբրոզ (մուկովիսցեդոզ)
- Դաունի համախտանիշ
- փխրուն X համախտանիշ
- հեմոքրոմատոզ
- հեմոֆիլիա
- Հանտինգտոնի հիվանդություն
- մկանային դիստրոֆիա
- նյարդային խողովակի դեֆեկտներ:
Իմացե՛ք ավելին գենետիկ խանգարումների մասին:
Կան նաև տարբեր հիվանդությունների որոշ ժառանգվող տեսակներ, որոնց օրինակներից են՝ քաղցկեղ, շաքարային դիաբետ և էպիլեպսիա:
Գենետիկ խորհրդատվությունը տարբերվում է գենետիկ թեստավորումից, երբ ըստ անհրաժեշտության բժիշկը նշանակում է հատուկ թեստեր, ինչպես, օրինակ, որևէ գենետիկ հիվանդությանը նմանվող ախտանիշների կամ այդ հիվանդության վերաբերյալ ընտանեկան պատմության (անամնեզ) դեպքում: Գենետիկ թեստավորումը կարող է տրամադրել ապագա երեխայի մոտ որևէ գենետիկ խանգարման հավանականության (ռիսկի) վերաբերյալ որոշակի, հաճախ՝ ոչ լիարժեք տեղեկություն: Նման թեստավորումը կարող է իրականացնվել հղիության ստուգումների և հետազոտությունների ստանդարտ փաթեթում:
Իմացե՛ք ավելին գենետիկ թեստավորման մասին:
Ինչպե՞ս իմանալ, որ ունեմ գենետիկ խորհրդատվության կարիք
Գենետիկ խորհրդատվության կարիք առաջանում է, եթե ունեք որևէ ժառանգական հիվանդություն կամ առկա է ռիսկ, որ կարող եք ունենալ նման հիվանդություն, քանի որ այն առկա է ձեր ընտանիքում:
Եթե հղի եք, կարող եք գենետիկ խորհրդատուի՝ բժիշկ-գենետիկի հետ զրուցել երեխայի մոտ որևէ բնածին արատի կամ խանգարման հավանականության մասին: Ձեր բժիշկը կարող է ձեզ խորհուրդ տալ գենետիկ խորհրդատվություն նաև այս իրավիճակներում:
- Հղիության (նախածննդյան կամ պրենատալ) հետազոտություններով ձեզ մոտ հայտնաբերվել է ապագա երեխայի մոտ որևէ շեղման ռիսկ:
- Դուք կարծում եք կամ գիտեք, որ երեխա եք սպասում ձեզ որևէ մոտիկ ազգականից:
- Հղիության ընթացքում դուք ենթարկվել եք որևէ քիմիական կամ միջավայրային գործնի ազդեցությանը և ցանկանում եք իմանալ, թե արդյոք սա ապագա երեխայի մոտ կարող է առաջացնել որևէ բնածին արատ:
Ի՞նչ ակնկալել գենետիկ խորհրդատվության ընթացքում
Գենետիկ խորհրդատվությունը սովորաբար ներառում է տարբեր բաղադրիչներ, օրինակ՝
- զրույց ընտանիքի և որևէ հիվանդության կամ առողջական խնդրի մասին, որը հաճախ է հանդիպում ձեր ընտանիքում
- որոշ գենետիկ հիվանդությունների վերաբերյալ տեղեկատվության տրամադրում, օրինակ՝ ինչպես կարող են դրանք ժառանգվել
- անհրաժեշտ գենետիկ թեստերի վերաբերյալ մատչելի տեղեկատվության տրամադրում
- գենետիկ խանգարումների կառավարման կամ կանխարգելման վերաբերյալ տեղեկատվության տրամադրում
- աջակցության, բուժական ու խնամքի ծառայությունների վերաբերյալ տեղեկատվության տրամադրում
- գենետիկ թեստի կազմակերպում:
Գենետիկ խորհրդատվության նպատակը գենետիկ հիվանդությունների և փոխկապված թեմաների վերաբերյալ իրազեկության և կրթության բարձրացումն է: Ճիշտ որոշումներ կարող են կայացվել, եթե բավարար տեղեկացված լինեք այն հարցերի մասին, որոնց վերաբերյալ ցանկանում եք գալ վերջնական հանգուցալուծման:
Հոդվածը հրապարակվել է՝ 17-05-2020
Վերջին վերանայում՝ 03-05-2024