Շարժման (ծովային) հիվանդություն -

​Շարժման (կամ ճանապարհորդության) հիվանդագին վիճակն առաջանում է, երբ շարժվող տրանսպորտային միջոցում գտնվելիս ​վատառողջ եք զգում:

Այն ավելի հայտնի է որպես ծովային հիվանդություն, քանի որ առաջին անգամ նկարագրվել է որպես ծովային ճոճքի ազդեցությամբ ի հայտ եկող հիվանդագին վիճակ: Այլ անվանումներից են՝ շարժման հիվանդություն, oդային հիվանդություն (վատառողջ եք զգում թռչող օդանավում), ճանապարհորդության հիվանդություն (վատառողջ եք զգում որևէ միջոցով ճանապարհորդելիս) կամ ավտոմեքենայի հիվանդություն (երբ վատառողջ եք զգում շարժվող մեքենայում): Ընդհանուր առմամբ, սա համարվում է օրգանիզմի նորմալ պատասխան և կարող է կանխարգելվել:

Ի՞նչ է շարժան հիվանդությունը

Կարծիք կա, որ շարժման հիվանդությունն առաջանում է շարժվող տրանսպորտային միջոցի մեջ ձեր մարմնի ոչ հավասարակշռված վիճակի պատճառով, որն առաջացնում է զգացողությունների խառնաշփոթ:

Տրանսպորտային միջոցներից բացի (մեքենա, նավ կամ ինքնաթիռ), շարժման ժամանակ հիվանդագին կամ վատառողջ վիճակի առաջացմանը կարող են նպաստել նաև ատրակցիոնային զվարճանքները (կարուստլ) և վիրտուալ իրականության խաղերը:

Բազմաթիվ մարդիկ, հատկապես՝ կանայք և երեխաները, ավելի խոցելի են այս վիճակի նկատմամբ, թեև 10-12 տարեկանից հետո շարժման հիվանդագին վիճակն ավելի հազվադեպ է հանդիպում: Այն նաև ավելի հազվադեպ է ի հայտ գալիս մինչև 2 տարեկան երեխաների շրջանում:

Եթե արդեն ունեք այնպիսի վիճակ, որը կարող են առաջացնել սրտխառնոց, օրինակ՝ հղիություն կամ միգրեն, շարժման հիվանդության նկատմամբ ավելի հակված եք:

Շարժման հիվանդության ախտանիշները

Շարժման անառողջ վիճակի ամենագլխավոր ախտանիշը սրտխառնոցն է, սակայն դուք կարող եք նշել այլ ախտանիշներ ևս, այդ թվում՝

• փսխում
• գլխապտույտ
• քնկոտություն
• գլխացավ
• քայլելու անհնարինություն
• անընդմեջ որձկումներ:

Շարժման հիվանդության բուժումը և կանխարգելումը

Շարժման հիվանդության ախտորոշման համար որևէ հետազոտություն չի պահանջվում, քանի որ դուք տեղյակ եք, թե ինչ պայմաններում են ձեր գանգատներն ի հայտ եկել: Սովորաբար, մի քանի օրվա ընթացքում ձեր օրգանիզմը հարմարվում է ստեղծված իրավիճակին, իսկ գանգատները մեղմանում կամ անհետանում են:

Փսխումից հետո դուք կարող եք ավելի լավ զգալ, ինչպես նաև ձեր գանգատները կարող են մեղմանալ կամ անհետանալ, եթե ավտոմեքենայից դուրս գաք (կամ ընթացքը դանդաղեցնեք): Սակայն, նույնիսկ ձեր երթուղին դադարեցնելուց հետո մեղմացած գանգատները կարող են շարունակվել մի քանի ժամվա ընթացքում կամ նույնիսկ ամբողջ օրը:

Շարժման հիվանդության լավագույն բուժումը կանխարգելումն է, և կան որոշ քայլեր, որոնք կարող եք ձեռնարկել շարժվող տրանսպորտային միջոցում գտնվելիս: Ահա դրանցից մի քանիսը:

• Նայեք մեքենայից դուրս, այլ ոչ թե ընթերցեք կամ զբաղվեք լափթոփով, պլանշետով կամ սմարտֆոնով: Եթե ճանապարհորդում եք նավով, ապա փորձեք կենտրոնացնել ձեր հայացքը հորիզոնի վրա:
• Լսեք երաժշտություն և շնչեք գիտակցված:
• Հնարավորության դեպքում ստեղծեք թարմ օդի մշտական առկայության պայմաններ: Օրինակ, օդանավում բացեք օդի փականը:
• Եթե կարող եք, պառկեք կամ նստեք կայուն դիրքով՝ օգտագործելով նստարանի գլխատակը (подголовник): Կախված մեքենայից, նստեք ավելի քիչ ճոճվող նստարանին՝ դեմքով դեպի շարժման ուղղությունը: Ավտոբուսում կամ ավտոմեքենայում նստեք առջևի նստարանին, իսկ օդանավում՝ թևերից հետո:
• Մինչև ճանապարհորդելը թեթև սնունդ ընդունեք և խուսափեք դժվարամարս սննդից կամ ալկոհոլից:
• Օգտակար կարող են լինել նաև կոճղապղպեղը (իմբիր) կամ անանուխը:

Դուք նաև կարող եք մինչև ճանապարհորդելն ընդունել որոշ դեղեր, որոնք կանխարգելում են շարժման հիվանդագին վիճակը, սակայն հիշեք, որ դրանք զերծ չեն կողմնակի ազդեցությունից: Հարցրեք ձեր բժշկին, թե ինչպիսի դեղեր են նրանք խորհուրդ տալիս: Առավել ուշադիր եղեք, եթե դուք հղի եք կամ պատրաստվում եք այդ միջոցները տալ ձեր երեխաներին: