Գրադարան
Նեյրոպաթիա
2 րոպե
Նեյրոպաթիան նյարդային ախտահարումների խումբ է, որոնք ընթանում են մարմնի մեկ կամ մի քանի շրջանների ցավով, թմրածության, ծակծկոցների և այլ զգացողություններով:
Կան նեյրոպաթիայի տարբեր պատճառներ, որոնցից ամենահաճախ հանդիպողներից մեկը շաքարային դիաբետն է (շաքարախտ): Հաճախ նեյրոպաթիայի ախտանիշները հնարավոր է լինում մեղմացնել` պատշաճ կառավարելով հիմնական հիվանդությունը:
Ի՞նչ է նեյրոպաթիան
Նեյրոպաթիան հավաքական տերմին է, որը վերաբերվում է նյարդերի ախտահարմամբ ընթացող և համանման ախտանիշներով մի շարք հիվանդություններին: Նյարդերի ախտահարման հիմքում կարող են ընկած լինել որևէ հիվանդություն, վարակ, վնասվածք, դեղամիջոցների օգտագործում կամ բուժման մեթոդներ (օրինակ՝ ճառագայթային թերապիա), ալկոհոլի երկարատև չարաշահում, սուր թունավորումներ և այլ պատճառներ:
Նեյրոպաթիայի տեսակները
Կախված նյարդի վնասման պատճառից, մարմնի ախտահարված շրջանից կամ ախտահարված նյարդերի քանակից տարբերում են նեյրոպաթիայի հետևյալ տեսակները:
- Ավտոնոմ (վեգետատիվ) նեյրոպաթիայի ժամանակ ախտահարվում են օրգանիզմի ավտոմատ (ինքնաբուխ) գործառույթները հսկող նյարդերը: Նման դեպքերում կարող են զարգանալ մարսողության, արյան ճնշման կամ միզապարկի գործունեության խանգարումներ: Օրինակ, թափառող նյարդի ախտահարման ժամանակ հնարավոր է սրտազարկի արագացում (տախիկարդիա), դանդաղում (բրադիկարդիա) կամ անկանոն ռիթմի զարգացում (առիթմիա):
- Դիաբետիկ նեյրոպաթիան պատճառվում է դիաբետով (շաքարախտ): Դիաբետիկ նեյրոպաթիայի ժամանակ ավելի հաճախ ախտահարվում են հեռավոր՝ դաստակների և ոտնաթաթերի նյարդերը, սակայն կարող են ընդգրկվել նաև օրգանիզմի ավտոմատ գործառույթները հսկող նյարդերը:
- Ծայրամասային (պերիֆերիկ) նեյրոպաթիան ախտահարում է մարմնի ծայրամասային շրջանների նյարդերը, օրինակ՝ ձեռքերը և ձեռքերի դաստակները, սրունքները և ոտնաթաթերը:
- Մոտակա (պրոքսիմալ) նեյրոպաթիան ախտահարում է ազդրերի և ուսագոտու մկանների նյարդերը:
- Տեղային (ֆոկալ) կամ մոնոնեյրոպաթիան ախտահարում է միայն մեկ նյարդ: Օրինակներից է կարպալ (դաստակային) թունելի համախտանիշը:
- Պոլինեյրոպաթիան ախտահարում է մի քանի նյարդեր:
Նեյրոպաթիա ունեցող մարդկանց մեծ մասի մոտ առկա է պոլինեյրոպաթիա՝ միաժամանակ բազմաթիվ նյարդերի ախտահարում:
Նեյրոպաթիայի պատճառները
Նեյրոպաթիա կարող է զարգանալ բազմաթիվ պատճառներից, այդ թվում՝
- որոշ հիվանդություններ, ինչպիսիք են շաքարային դիաբետը, Գիյան-Բարրեի համախտանիշը կամ ՁԻԱՀ-ը
- ալկոհոլի երկարատև չարաշահում
- քաղցկեղների բուժման մեթոդներ՝ քիմիոթերապիա և ճառագայթային թերապիա
- վիտամինային պակասներ (դեֆիցիտ)
- որոշ դեղամիջոցների ընդունում
- ողնաշարային կամ ողնուղեղային ուռուցքներ
- նյարդի ճնշում ուռուցքով կամ բորբոքային այտուցով:
Երբեմն նեյրոպաթիայի պատճառը մնում է անհայտ։
Նեյրոպաթիայի ախտանիշները
Նեյրոպաթիայի ախտանիշները կախված են ախտահարված նյարդից և նյարդավորման շրջանից կամ օրգանից:
Ախտահարված նյարդի պատասխանատու շրջանում կարող են առաջանալ զգացողության և ավելի ծանր խանգարումներ, օրինակ՝
- ցավ, որը հաճախ սաստկանում է գիշերները
- վերջույթի թուլություն (պարեզ) կամ ծայրամասային թորշոմած կաթված (պարալիչ)
- թմրածության զգացում
- ծակծկոցներ
- այրող զգացողություն (հատկապես՝ ոտքերում)։
Ավտոնոմ նեյրոպաթիան կարող է առաջացնել մարսողության, աղիների, միզապարկի կամ սեռական գործունեության փոփոխություններ: Պրոքսիմալ (մոտակա) նեյրոպաթիան կարող է առաջացնել ազդրերում տեղակայված ցավեր և թուլություն:
Նեյրոպաթիայի ախտորոշումը
Բժիշկը կարող է ձեզ տալ հարցեր և զննել՝ առավել ուշադրություն դարձնելով ձեր մարմնի ախտահարված շրջանում տեղկայված զգացողություններին: Ձեզ կարող է նաև առաջարկվել որոշ հետազոտություններ, օրինակ՝ նյարդի էլեկտրական ակտիվության չափում:
Նեյրոպաթիայի բուժումը
Նեյրոպաթիայի բուժումը կախված է պատճառից:
Օրինակ, եթե պատճառը դեղերն են, ձեր բժիշկը կարող է վերանայել ձեր դեղորայքային բուժումը:
Եթե նեյրոպաթիան առաջանում է որպես որևէ հիվանդության հետևանք, բուժման թիվ մեկ նպատակը դառնում է տվյալ հիվանդության վերահսկողության բարելավումը։ Օրինակ, շաքարային դիաբետի ժամանակ կարիք է առաջանում արյան շաքարի խիստ հսկողություն՝ դեղերի կամ դրանց դեղաչափերի վերանայում, սննդակարգի առողջացում կամ ֆիզիկական վարժանքներ:
Երբ նեյրոպաթիայի պատճառը չի հայտնաբերվում կամ չի հաջողվում վերացնել, բժիշկը կարող է նշանակել ձեր ախտանիշները թեթևացնող ֆիզիոթերապևտիկ կամ հոգեբանական բուժման մեթոդներ:
Հոդվածը տեղադրվել է՝ 25-05-2019 վերանայվել է՝ 11-05-2023
Հեղինակ
Հեղինակային բոլոր իրավունքները պատկանում են Մեդեքսին։
Մեդեքս-հեղինակների մասին
Մեր կայքի հոդվածները պատրաստվում են տարբեր ոլորտների փորձառու բժիշկների և առողջապահության մասնագետների կողմից՝ օգտագործելով բժշկագիտության վերջին տվյալները և լավագույն փորձը:
