Տիֆ և պարատիֆ - Վարակներ

Որովայնային տիֆը և պարատիֆը միմյանց շատ նման սուր աղիքային վարակներ են:

Ավելի հավանական է, որ դուք այս հիվանդություններով վարակվեք զարգացող այնպիսի երկերներում, որոնք ունեն մաքուր խմելու ջրի և վատ սանհիգիենիկ վիճակի հետ կապված խնդիրներ:

Ի՞նչ են որովայնային տիֆը և պարատիֆը

Որովայնային տիֆը և պարատիֆը հարուցվում են Սալմոնելլա բակտերիայի երկու տարբեր տեսակներով՝ համապատասխանաբար Salmonella typhi և Salmonella paratyphi: Վարակի աղբյուր է հանդիսանում միայն հիվանդ կամ բակտերիակիր մարդը, որի օրգանիզմից հարուցիչներն արտազատվում են արտաքին միջավայր արտաթորանքներով, մեզով և թքով:

Որովայնային տիֆը և պարատիֆը գլխավորապես տարածված են աշխարհի այն տարածաշրջաններում, որտեղ առկա է վատ սանիտարահիգիենիկ վիճակ և մաքուր ջրի սահմանափակ մատչելիություն, մասնավորապես՝ Հնդկաստանում, Աֆրիկայում, Ասիայում, Հարավային և Կենտրոնական Ամերիկայում և Միջին Արևելքում:

Այս երկու հիվանդություններն էլ ընթանում են ընդհանուր թունավորումով (ինտոքսիկացիա) և գլխավորապես զստաղու (բարակ աղու մի հատվածի) ախտահարման երևույթներով:

Ինչե՞ս են վարակվում որովայնային տիֆով և պարատիֆով

Մարդկանց մեծ մասը որովայնային տիֆով և պարատիֆով հիվանդանում են վարակված ջրի և սննդի միջոցով:

Այս երկու վարակները կարող են տարածվել նաև վարակված մեզի և կղանքի, սեռական հարաբերության, ինչպես նաև վարակված մակերևույթների հետ շփվելիս (օրինակ՝ ծորակներ, զուգարաններ, խաղալիքներ, տակդիրներ և այլն):

Ախտահանիչ նյութերի ազդեցության տակ որովայնային տիֆի և պարատիֆի հարուցիչները ոչնչանում են 30-40 րոպեի ընթացքում։

Որովայնային տիֆի և պարատիֆի ախտանիշները

Որովայնային տիֆը և պարատիֆն ունեն միմյանց նման ախտաններ, սակայն պարատիֆն ունի ավելի մեղմ ընթացք: Երկու դեպքում էլ գանգատները զարգանում են աստիճանաբար, ավելի հաճախ հայտնվելով վարակվելուց 1-3 շաբաթ անց:

Բնորոշ ախտանիշներն են՝

• բարձր ջերմություն (տենդ)
• որովայնային ցավեր
• գլխացավ
• փորկապություն կամ սուր և ծանր փորլուծություն
• ստամոքսի (որովայնի) փքվածություն
• որովայնի, կրծքավանդակի, հազվադեպ՝ վերջույթների վրա վարդացան
• ընդհանուր թուլություն և ինքնազգացողության վատացում
• քաշի կորուստ
• շփոթվածություն:

Այս նշանները նման են տարբեր այլ հիվանդությունների գանգատներին:

Հիվանդությունն ընթանում է 4 փուլով՝ սկզբնական երևույթների շրջան (4-7 օր), ծաղկման շրջան, ռեկովալենսացիայի շրջան և ելքի շրջան:

Որովայնային տիֆի և պարատիֆի բարդությունները

Բարդություններից են՝

• աղիքային արյունահոսություն
• աղիքի թափածակում (պերֆորացիա)
• ինֆեկցիոն-տոքսիկ (սեպտիկ) շոկի:

Որովայնային տիֆի և պարատիֆի ախտորոշումը

Եթե կասկածում եք, որ վարակվել եք որովայնային տիֆով կամ պարատիֆով, հատկապես, եթե վերջերս այցելել եք բարձր ռիսկային երկրներ կամ տարածաշրջաններ, ապա պետք է անհապաղ այցելել ձեր բժշկին: Ձեր մեզի, կղանքի կամ արյան նմուշերը կարող են հետազոտվել՝ հայտնաբերելու Salmonella typhiև Salmonella paratyphi բակտերիաները:

Որովայնային տիֆի և պարատիֆի բուժումը

Չբուժվելու դեպքում որովայնային տիֆը և պարատիֆը կարող են դառնալ կյանքին սպառնացող վիճակներ: Բուժումը ներառում է առատ ջուր, հեղուկներ կամ ռեհիդրատացիոն ընպելիքներ խմելը, ինչպես նաև բժշկի կողմից նշանակված հակաբիոտիկներ ընդունելը:

Որովայնային տիֆի և պարատիֆի կանխարգելումը

Դուք կարող եք նվազեցնել վարակման ռիսկը հետևյալ պարզ քայլերով՝

• ընդունեք միայն լավ լվացած կամ մաքրված սնունդ, խոհարարական մշակում անցած կերակուրներ
• խմեք միայն շշալցված կամ մաքրված-զտված ջուր
• խուսափեք հում մթերքներ, այդ թվում՝ ձկնեղեն և մսեղեն, չպաստերիզացված կաթնամթերքներ օգտագործելուց
• կանոնավոր կերպով օճառաջրով լվացեք ձեռքերը, հատկապես զուգարանից օգտվելուց հետո և սնունդ ընդունելուց առաջ:

Որովայնային տիֆի համար կան նաև պատվաստանյութեր՝ ինչպես խմելու, այնպես էլ ներարկման ձևով: Պարատիֆի պատվաստանյութ գոյություն չունի:

Որովայնային տիֆի դեմ պատվաստում

Պատվաստումը որովայնային տիֆից լավագույն պաշտպանությունն է: Ստորև աղյուսակում դուք կարող եք գտնել որովայնային տիֆի դեմ պատվաստման հետ կապված հաճախակի տրվող որոշ հարցերի պատասխաններ: