Թթվային ֆոսֆատազ

Ընդհանուր նկարագրություն

Թթվային ֆոսֆատազը ֆերմենտ է, որը մասնակցում ֆոսֆորական թթի փոխանակությանը և իր ամենաբարձր ակտիվությունը դրսևորում է թթվային միջավայրում (рН 5,0-5,5):

Թթվային ֆոսֆատազը (Acid phosphatase, ACP) կատալիզացնում է ֆոսֆորական թթվի բարդ եթերների և օրգանական միացությունների հիդրոլիզը: Այն լիզոսոմալ ֆերմենտ է, որը գործնականում հանդիպում է գրեթե բոլոր հյուսվածքներում: Ամենաբարձր մակարդակները հայտնաբերվում են շագանակագեղձում (պրոստատիկ ֆրակցիա), որին հաջորդում են լյարդը, փայծաղը, էրիթրոցիտները (արտալիզոսոմալ տեղակայում), թրոմբոցիտները, ոսկրածուծը: ԹՖ-ի բարձր ակտիվություն է հայտնաբերվում նաև մակրոֆագներում և օստեոկլաստներում: Շագանակագեղձի ԹՖ-ի ակտիությունը ոչ մի կերպ չի դրսևորվում մինչև սեռահասունացման տարիքը:

Տղամարդկանց մոտ արյան շիճուկի ԹՖ-ի մեծ մասը կազմված է պրոստատիկ ֆրակցիայից, մասամբ՝ լյարդի և քայքայված թրոմբոցիտներից և էրիթրոցիտներից ազատված ֆրակցիաներից: Ֆերմենտի պրոստատիկ ֆրակցիաներն արգելակում են տարտրատը, օքսալատը, ֆտորի և երկաթի իոնները:

Կանանց մոտ արյան շիճուկի ԹՖ-ի մեծ մասը կազում են լյարդային, էրիթրոցիտար և թրոմբոցիտար ծագման ԹՖ-ները:

Հետազոտության ցուցումներ

• շագանակագեղձի հիվանդություններ (շագանակագեղձի կարցինոմայի ընթացքի հսկողություն)
• երիկամների և լյարդի հիվանդություններ

Կենսանմուշ

«Թթվային ֆոսֆատազ» թեսթի համար հանձնվող կենսանմուշն է՝ երակային արյուն։

Կենսանմուշի հանձնում

Արյունը պետք է հանձնել առավոտյան ժամերին, ժամը 8-11-ի սահմաններում, քաղցած վիճակում (ցանկալի է սննդի վերջին ընդունումը ոչ պակաս, քան 8 ժամ և ոչ ավելի, քան 14 ժամ առաջ): Ջրի ընդունումը՝ սովորական ռեժիմով: Նախորդ օրը խուսափել սննդային ծանրաբեռնվածությունից:

Չափման միավորներ

Միջազգային չափման միավոր (SI համակարգ)

Մ/լ (միավոր/լ)

Այլընտրանքային չափման միավոր

մկկատ/լ (միկրոկատալ/լիտր)

Միավորների փոխակերպում

Մ/լ x 0,0167 = մկկատ/լ

Նորմալ (ռեֆերենս) միջակայքեր

Համընդհանուր օգտագործվող միջակայքեր

• տղամարդիկ՝ (0-6,5) Մ/լ
• կանայք՝ (0-5,5) Մ/լ

Արդյունքների մեկնաբանություն

Թթվային ֆոսֆատազի մակարդակի (ակտիվության) բարձրացում

• շագանակագեղձի կարցինոմա (հատկապես մետաստազների առկայության դեպքում)
• շագանակագեղձի ադենոմա
• ախտորոշիչ և բուժական միջամտություններ
• Գոշեի հիվանդություն
• ոսկրային հյուսվածքի ուռուցքներ
• ռետիկուլոէնդոթելիալ համակարգի հիվանդություններ
• հեպատոբիլիար համակարգի ախտահարումներ
• օստեոպորոզ
• թրոմբոէմբոլիաներ

Միջազգային անվանումներ

Միջազգային (անգլերեն) լրիվ անվումը՝ Acid phosphatase

Միջազգային (անգլերեն) հապավումը՝ ACP