Ալֆա-ամիլազա ընդհ.

Ընդհանուր նկարագրություն

Ալֆա-ամիլազան ֆերմենտ է, որը մասնակցում է ածխաջրատների տրոհմանը:

Ալֆա-ամիլազան (Alpha-Amylase, AMY) հիդրոլիտիկ ֆերմենտ է (1,4‑α-D-գլյուկանոհիդալազներ), որը պոլիմերիկ կարբոանհիդրատները (ամիլոզ, ամիլոպեկտին և գլիկոգեն) ենթարկում է հիդրոլիտիկ տրոհման մինչև մալտոզաների: Այն արտադրվում է հիմնականում թքագեղձերում և ենթաստամոքսային գեղձում, այնուհետև արտազատվում է համապատասխանաբար բերանի խոռոչ կամ 12-մատնյա աղիք, որտեղ էլ մասնակցում է սննդի ածխաջրերի յուրացմանը:

Արյան շիճուկում առանձնացնում են ընդհանուր ամիլազայի համապատասխանաբար պանկրեատիկ և թքային իզոֆերմենտները: Անհամեմատ ավելի ցածր է ամիլազայի ակտիվությունը ձվարաններում, ֆալոպյան փողերում, բարակ և հաստ աղիներում, լյարդում:

Ամիլազան օրգանիզմից հեռանում է երիկամներով, ուստի, արյան պլազմայի ամիլազայի ակտիվության բարձրացումը հանգեցնում է մեզում նույն ֆերմենտի ի հայտ գալուն: Պանկրեատիկ ամիլազայի որոշումը թույլ է տալիս ճշտել ընդհանուր ամիլազայի բարձրացման բնույթը և հաստատել կամ ժխտել վերջինիս կապը ենթաստամոքսային գեղձի ախտահարման հետ:

Ամիլազան կարող է մեծ չափսի կոմպլեքսներ առաջացնել արյան պլազմայի իմունոգլոբուլինների և այլ սպիտակուցների հետ: Նման դեպքերում այսպիսի կոմպլեքսները չեն անցնում երիկամային կծիկներով, իսկ մեզում ամիլազայի ակտիվությունը մնում է նորմայի սահմաններում:

Հետազոտության ցուցումներ

• ենթաստամոքսային գեղձի հիվանդություններ
• թքագեղձերի հիվանդություններ (պարոտիտ)
• մուկովիսցիդոզ
• սուր որովայնային ցավեր

Կենսանմուշ

«Ալֆա-ամիլազա ընդհ.» թեսթի համար հանձնվող կենսանմուշն է՝ երակային արյուն, մեզ։

Կենսանմուշի հանձնում

Արյունը պետք է հանձնել առավոտյան ժամերին, ժամը 8-11-ի սահմաններում, քաղցած վիճակում (ցանկալի է սննդի վերջին ընդունումը ոչ պակաս, քան 8 ժամ և ոչ ավելի, քան 14 ժամ առաջ): Ջրի ընդունումը՝ սովորական ռեժիմով: Նախորդ օրը խուսափել սննդային ծանրաբեռնվածությունից:

Չափման միավորներ

Միջազգային չափման միավոր (SI համակարգ)

Մ/լ (միավոր/լ)

Այլընտրանքային չափման միավոր

մկկատ/լ (միկրոկատալ/լիտր)

Միավորների փոխակերպում

Մ/լ x 0,0167 = մկկատ/լ

Նորմալ (ռեֆերենս) միջակայքեր

Համընդհանուր օգտագործվող միջակայքեր

• Մակարդակն արյան պլազմայում՝ չափահասներ (28-100) Մ/լ
• Մակարդակը պատահական մեզում՝ տղամարդիկ (16-491) Մ/լ, կանայք (21-447) Մ/լ

Այլընտրանքային միջակայքեր

• 2 օր - 1 տ.՝ (5-65) Մ/լ
• 1-70 տ.՝ (25-125) Մ/լ
• 70 տարեկանից բարձր՝ (20-160) Մ/լ

Արդյունքների մեկնաբանություն

Ընդհանուր ամիլազայի մակարդակի (ակտիվության) բարձրացում

• սուր, քրոնիկ, ռեակտիվ պանկրեատիտ
• ենթաստամոքսային գեղձի կիստա
• ենթաստամոքսային գեղձի ծորանի խցանում (ուռուցք, քար, կպումներ)
• մակրոամիլազէմիա
• էպիդեմիկ պարոտիտ
• խոռոչավոր օրգանի թափածակում
• սուր պերիտոնիտ
• շաքարային դիաբետ (կետոացիդոզ)
• լեղուղիների հիվանդություններ (խոլելիթիազ, խոլեցիստիտ)
• երիկամային անբավարարություն
• որովայնի վնասվածքներ
• արտաարգանդային հղիության ընդհատում

Ընդհանուր ամիլազայի մակարդակի (ակտիվության) նվազեցում (արժեքները մոտիկանում են զրոյին)

• ենթաստամոքսային գեղձի անբավարարություն
• մուկովիսցիդոզ
• պանկրեատէկտոմիա
• սուր և քրոնիկ հեպատիտներ
• պանկրեանեկրոզ
• հղիության տոքսիկոզ

Միջազգային անվանումներ

Միջազգային (անգլերեն) լրիվ անվումը՝ Alpha-Amylase Total

Միջազգային (անգլերեն) հապավումը՝ AMY-T