Ալֆա-ամիլազ ընդհ.

Միջազգային անվանում (հապավում). Alpha-Amylase Total (AMY-T)

Նկարագրություն

Ալֆա-ամիլազը (AMY-T) ֆերմենտ է, որը մասնակցում է ածխաջրատների տրոհմանը:

Ալֆա-ամիլազը հիդրոլիտիկ ֆերմենտ է (1,4‑α-D-գլյուկանոհիդալազներ), որը պոլիմերիկ կարբոանհիդրատները (ամիլոզ, ամիլոպեկտին և գլիկոգեն) ենթարկում է հիդրոլիտիկ տրոհման՝ մինչև մալտոզաներ: Այն արտադրվում է հիմնականում թքագեղձերում և ենթաստամոքսային գեղձում, այնուհետև արտազատվում է համապատասխանաբար բերանի խոռոչ կամ տասներկումատնյա աղիք, որտեղ էլ մասնակցում է սննդի ածխաջրերի յուրացմանը:

Արյան շիճուկում առանձնացնում են ընդհանուր ամիլազի համապատասխանաբար պանկրեատիկ և թքային իզոֆերմենտներ: Անհամեմատ ավելի ցածր է ամիլազի ակտիվությունը ձվարաններում, ֆալոպյան փողերում, բարակ և հաստ աղիներում, լյարդում:

Ամիլազն օրգանիզմից հեռանում է երիկամներով, ուստի, արյան պլազմայի ամիլազի ակտիվության բարձրացումը հանգեցնում է մեզում նույն ֆերմենտի ի հայտ գալուն: Պանկրեատիկ ամիլազի (AMY-P) որոշումը թույլ է տալիս ճշտել ընդհանուր ամիլազի բարձրացման բնույթը և հաստատել կամ ժխտել վերջինիս կապը ենթաստամոքսային գեղձի ախտահարման հետ:

Ամիլազը կարող է մեծ չափսի կոմպլեքսներ առաջացնել արյան պլազմայի իմունոգլոբուլինների և այլ սպիտակուցների հետ: Նման դեպքերում այսպիսի կոմպլեքսները չեն անցնում երիկամային կծիկներով, իսկ մեզում ամիլազի ակտիվությունը մնում է նորմալ միջակայքում:

Ցուցումներ

• ենթաստամոքսային գեղձի հիվանդություններ
• թքագեղձերի հիվանդություններ (պարոտիտ)
• կիստոզ ֆիբրոզ (մուկովիսցիդոզ)
• սուր որովայնային ցավեր

Կենսանմուշ

AMY-T թեսթի համար հանձնվող կենսանմուշն է՝ երակային արյուն, մեզ։

Կենսանմուշի հանձնում

Արյունը պետք է հանձնել առավոտյան ժամերին, ժամը 8-11-ի սահմաններում, քաղցած վիճակում (ցանկալի է սննդի վերջին ընդունումը ոչ պակաս, քան 8 ժամ և ոչ ավելի, քան 14 ժամ առաջ): Ջրի ընդունումը՝ սովորական ռեժիմով: Նախորդ օրը պետք է խուսափել սննդային ծանրաբեռնվածությունից:

Չափման միավորներ

Միջազգային չափման միավոր (SI համակարգ)

Մ/լ (միավոր/լ)

Այլընտրանքային չափման միավոր

մկկատ/լ (միկրոկատալ/լիտր)

Միավորների փոխակերպում

Մ/լ x 0,0167 = մկկատ/լ

Նորմալ (ռեֆերենս) միջակայքեր

Համընդհանուր օգտագործվող միջակայքեր

• մակարդակն արյան պլազմայում՝ չափահասներ (28-100) Մ/լ
• մակարդակը պատահական մեզում՝ տղամարդիկ (16-491) Մ/լ, կանայք (21-447) Մ/լ

Այլընտրանքային միջակայքեր

• 2 օր - 1 տ.՝ (5-65) Մ/լ
• 1-70 տ.՝ (25-125) Մ/լ
• 70 տարեկանից բարձր՝ (20-160) Մ/լ

Արդյունքների մեկնաբանություն

AMY-T-ի մակարդակի (ակտիվության) բարձրացում

• սուր, քրոնիկ, ռեակտիվ պանկրեատիտ
• ենթաստամոքսային գեղձի կիստա
• ենթաստամոքսային գեղձի ծորանի խցանում (ուռուցք, քար, կպումներ)
• մակրոամիլազէմիա
• էպիդեմիկ պարոտիտ (խոզուկ)
• խոռոչավոր օրգանի թափածակում
• սուր պերիտոնիտ
• շաքարային դիաբետ (կետոացիդոզ)
• լեղուղիների հիվանդություններ (խոլելիթիազ, խոլեցիստիտ)
• երիկամային անբավարարություն
• որովայնի վնասվածքներ
• արտաարգանդային հղիության ընդհատում

AMY-T-ի մակարդակի (ակտիվության) նվազեցում (արժեքները մոտիկանում են զրոյին)

• ենթաստամոքսային գեղձի անբավարարություն
• կիստոզ ֆիբրոզ (մուկովիսցիդոզ)
• պանկրեատէկտոմիա
• սուր և քրոնիկ հեպատիտներ
• պանկրեանեկրոզ
• հղիության տոքսիկոզ