Ցիկլիկ ցիտրուլինացված պեպտիդի նկատմամբ հակամարմիններ

Միջազգային անվանում (հապավում). Cyclic Citrullinated Peptide Antibodies (anti-CCP)

Նկարագրություն

Ցիկլիկ ցիտրուլինացված պեպտիդի նկատմամբ հակամարմինը (Anti-CCP) հանդիսանում է ռևմատոիդ արթրիտի մարկերը:

Anti-CCP-ները պատկանում են հակացիտրուլինային հակամարմիններին: Ռևմատոիդ արթրիտին բնորոշ ցիտրուլին պարունակող աուտոհակածինների նկարագրությունը կարելի է համարել վերջին տարիների ռևմատոլոգիայի շճաբանական ախտորոշման ամենակարևոր բացահայտումներից մեկը:

Ցիտրուլինը չի համարվում սպիտակուցների կազմության մեջ մտնող էսենցիալ ամինաթթու, այլ առաջանում է արգինինի հետագա ձևափոխման արդյունքում: Ցիտրուլինացում ընթանում է բնական ֆիզիոլոգիական և ախտաբանական գործընթացներում և իր դերն ունի բջջային տարբերակման և ապոպտոզի մեջ: Ցիտրուլինացված հակածինները հայտնաբերվել են հյուսվածքային նմուշների իմունոֆլյուրոսցենցիայի մեթդով, ռևմատոիդ արթրիտի համար սպեցիֆիկ մարկեր համարվող հակակերատինային հակամարմինների թիրախների փնտրման ուսումնասիրություններում: Ցույց է տրվել, որ հակակերատինային հակամարմինները ճանաչում են միայն ֆիլարգրին սպիտակուցի ցիտրուլինային ձևերը: Ռևմատոիդ արթրիտի զարգացման մեխանիզմների ուսումնասիրությամբ, երբ հետազոտվել են ցիտրուլինային պեպտիդների նկատմամբ հակամարմինների առաջացման հնարավոր ինդուկտորները, այդ համատեքստում քննարկվել է նաև ցիտրուլինացված ֆիբրինի հարցը, որի մեծ քանակները հայտնաբերվում են բորբոքային սինովիալ թաղանթում: Սինովիալ հյուսվածքների ցիտրուլինացված հակածիններին է պատկանում նաև ցիտրուլինացված վիմենտինը:

Ցիտրուլինացված հակածինների նկատմամբ հակամարմինների որոշման մեթոդները մշակելիս ցույց է տրվել, որ ցիտրուլինային պեպտիդների սինթետիկ ցիկլիկ ձևերի օգտագործումը թույլ է տալիս ապահովել թեսթի ամենամեծ զգայունությունը՝ համեմատած գծային պեպտիդների հետ: Ներկայում ցիկլիկ ցիտրուլինային պեպտիդի նկատմամբ հակամարմինը ճանաչվել է որպես ռևմատոիդ արթրիտի վերաբերյալ կարևոր տեղեկատվություն ապահովող շճաբանական մարկեր:

Ռևմատոիդ արթրիտը տարածված (0,5-1%) համակարգային աուտոիմուն հիվանդություն է, որը հանգեցնում է հոդերի հարաճուն ախտահարման և տձևացման: Այն նաև կարող է ընթանալ արտահոդային դրսևորումներով: Վաղ ախտորոշումը և համապատասխան բուժումը հիվանդության ելքի համար ունեն վճռորոշ նշանակություն:

Համեմատած այնպիսի մարկերի հետ, ինչպիսին է IgM-RF-ը (ռևմատոիդ գործոն), Anti-CCP-ն դրսևորում է շատ ավելի բարձր սպեցիֆիկություն, ունի ավելի լավ կանխատեսող դրական արժեք և համարվում է ավելի ճշգրիտ ախտորոշիչ թեսթ: Anti-CCP-ն կարող է հայտնաբերվել RF-ով շճաբացասական ռևմատոիդ արթրիտի 30% դեպքերում:

Anti-CCP-ի նշանակումը որպես բորբոքային գործընթացի ակտիվությունը գնահատող ցուցանիշ խորհուրդ չի տրվում:

Ցուցումներ

• ռևմատոիդ արթրիտի վաղ ախտորոշում (նպատակահարմար է կատարել ռևմատորիդ գործոնի հետ զուգակցված)
• ռևմատոիդ արթրիտի շճաբացասական (ըստ ռևմատոիդ գործոնի) տեսակների ախտորոշում
• ոչ վաղ անցյալում զարգացած ռևմատոիդ արթրիտի պրոգնոզ

Կենսանմուշ

anti-CCP թեսթի համար հանձնվող կենսանմուշն է՝ երակային արյուն։

Կենսանմուշի հանձնում

Ցանկալի է սննդի վերջին ընդունումը՝ արյունը հանձնելուց առնվազն 4 ժամ առաջ: Պարտադիր պայմաններ չկան:

Չափման միավորներ

Միջազգային չափման միավոր (SI համակարգ)

Մ/մլ (միովոր/միլիլիտր)

Նորմալ (ռեֆերենս) միջակայքեր

Համընդհանուր օգտագործվող միջակայքեր

մինչև 5 Մ/մլ

Արդյունքների մեկնաբանություն

Anti-CCP-ի մակարդակի բարձրացում

• ռևմատոիդ արթրիտ (կլինիկական զգայունությունը՝ 70,6%, ընդհանուր սպեցիֆիկությունը՝ 98,2%)
• որոշ դեպքերում՝ շարակցական հյուսվածքի այլ հիվանդություններ, հատկապես՝ համակարգային կարմիր գայլախտ