Բիլիռուբին ուղղակի

Միջազգային անվանում (հապավում). Bilirubin Direct (BIL-D)

Նկարագրություն

Ուղղակի (կապված, կոնյուգացված) բիլիռուբինը (BIL-D) արյան ընդհանուր բիլիռուբինի (BIL-T) ֆրակցիա է, որն առաջանում է լյարդում ազատ բիլիռուբինի (BIL-ND) կոնյուգացման արդյունքում:

BIL-ND-ը միանում է գլյուկուրոնաթթվի հետ՝ առաջացնելով բիլիռուբինի գլյուկուրոնիդ, որը նույն ուղղակի բիլիռուբինն է:

Ուղղակի բիլիռուբինը լավ լուծվում է ջրում, թափանցում է հյուսվածքներ, նվազ թունավոր (տոքսիկ) է, ուղղակիորեն ռեակցիայի մեջ է մտնում դիազոռեակտիվների հետ, որի համար էլ ստացել է ուղղակի բիլիռուբին անվանումը (ի տարբերություն անուղղակի բիլիռուբինի (BIL-ND), որը պահանջում է ռեակցիայի աքսելերատորի ավելացում:

Ուղղակի բիլիոռւբինը սինթեզվում է լյարդում, որից հետո նրա մեծ մասը լեղու միջոցով լյարդից անցում է բարակ աղիներ: Այստեղ բիլիռուբինից անջատվում է գլյուկուրոնաթթուն, իսկ բիլիռուբինը վերականգնվում է մինչև ուրոբիլինոգենի՝ մեզոբիլիռուբինի և մեզոբիլինոգենի առաջացմամբ (այս ռեակցիան մասնակիորեն ընթանում է նաև ներլյարդային լեղուղիներում և լեղապարկում): Աղիների բակտերիաների ազդեցությամբ մեզոբիլիռուբինը վերածվում է ստերկոբիլինոգենի, որը մասամբ ներծծվում է արյան մեջ և օրգանիզմից հեռանում երիկամներով: Մեոզբիլիռուբինի մեծ մասն, այնուամենայնիվ, աղիներում օքսիդացվում է մինչ սերկոբիլինի և հեռանում կղանքով: Ուղղակի կամ կոնյուգացված բիլիռուբինի քիչ քանակություն լյարդային բջիջներից մուտք է գործում արյան հուն: Հիպերբիլիռուբինեմիաների ժամանակ ուղղակի բիլիռուբինը կուտակվում է առաձգական հյուսվածքներում, ակնագնդերում, լորձաթաղանթներում և մաշկում:

Արյան շիճուկում ուղղակի բիլիռուբինի (BIL-D) մակարդակի բարձրացում գրանցվում է պարենխիմատոզ դեղնուկների ժամանակ՝ հեպատոցիտների կողմից կոնյուգացված բիլիռուբինի՝ գրադիենտին հակառակ ուղղությամբ դեպի լեղի տեղափոխող ունակության խանգարման արդյունքում: Միևնույն ժամանակ, ուղղակի բիլիռուբինի մակարդակը կարող է աճել լեղու արտահոսքի խանգարման պատճառով, որը բերում է օբտուրացիոն դեղնուկի: Արյան շիճուկում ուղղակի (կապված) բիլիռուբինի մակարդակի բարձրացումն ուղեկցվում է բիլիռուբինուրիայով:

Ցուցումներ

• լյարդային հիվանդություն
• լեղու կանգ (խոլեսթազ)
• տարբեր ծագման դեղնուկների տարբերակիչ ախտորոշում

Կենսանմուշ

BIL-D թեսթի համար հանձնվող կենսանմուշն է՝ երակային արյուն։

Կենսանմուշի հանձնում

Արյունը պետք է հանձնել առավոտյան ժամերին, ժամը 8-11-ի սահմաններում, քաղցած վիճակում (ցանկալի է սննդի վերջին ընդունումը ոչ պակաս, քան 8 ժամ և ոչ ավելի, քան 14 ժամ առաջ): Ջրի ընդունումը՝ սովորական ռեժիմով: Նախորդ օրը պետք է խուսափել սննդային ծանրաբեռնվածությունից:

Չափման միավորներ

Միջազգային չափման միավոր (SI համակարգ)

մկմոլ/լ (միկրոմոլ/լիտր)

Այլընտրանքային չափման միավոր

մգ/դլ (միլիգրամ/դեցիլիտր)

Միավորների փոխակերպում

մգ/դլ х 17,1 = մկմոլ/լ

Նորմալ (ռեֆերենս) միջակայքեր

Համընդհանուր օգտագործվող միջակայքեր

մինչև 5 մկմոլ/լ (համապատասխանում է մինչև 0,3 մգ/դլ-ին)

Արդյունքների մեկնաբանություն

BIL-D-ի մակարդակի բարձրացում

Լյարդում բիլիռուբինի արտազատման (էքսկրեցիայի) խանգարումներ

• սուր վիրուսային հեպատիտ
• լյարդի վարակային ծագման ախտահարումներ (ցիտոմեգալովիրուսներով հարուցված հեպատիտ, վարակային մոնոնուկլեոզ, ամեոբիազ, օպստորխոզ, ակտինոմիկոզ, երկրորդային և երրորդային սիֆիլիս)
• սուր տոքսիկ հեպատիտ, հեպատոտոքսիկ դեղերի ընդունում
• լեղուղիների հիվանդություններ (խոլանգիտներ, խոլեցիստիտներ)
• հղիների դեղնուկ
• ուռուցքային հիվանդություններ (լյարդի առաջնային հեպատոկարցինոմաներ, լյարդի մետաստատիկ ախտահարումներ)
• ֆունկցիոնալ հիպերբիլիռուբինեմիաներ (Դաբին-Ջոնսոնի համախտանիշ, Ռոտորի համախտանիշ և այլն)
• նորածնային թերակտիվ վահանաձև գեղձ (հիպոթիրեոզ)

Բիլիար օբստրուկցիա

• մեխանիկական դեղնուկ (լեղաքարային հիվանդություն, ենթաստամոքսային գեղձի գլխիկի ուռուցքներ, ճիճվային ինվազիա)
• բիլիար ցիռոզ (առաջնային կամ երկրորդային)
• սկլերոզացնող խոլանգիտ