Բիլիռուբին ուղղակի

Ընդհանուր նկարագրություն

Ուղղակի (կապված, կոնյուգացված) բիլիռուբինը արյան ընդհանուր բիլիռուբինի ֆրակցիա է, որն առաջանում է լյարդում ազատ բիլիռուբինի կոնյուգացման արդյունքում:

>Ուղղակի (կապված, կոնյուգացված) բիլիռուբինը (Bil-D) ընդհանուր բիլիռուբինի երկու ֆրակցիաներից մեկն է, որն իրենից ներկայացնում է ազատ բիլիռուբինի և գլյուկուրոնաթթվի միացությունը՝ բիլիռուբինի գլյուկուրոնիդը: Լավ լուծվում է ջրում, թափանցում է հյուսվածքներ, նվազ թունավոր է, ուղղակիորեն ռեակցիայի մեջ է մտնում դիազոռեակտիվների հետ, որի համար էլ ստացել է «ուղղակի բիլիռուբին» անվանումը (ի տարբերություն ազատ «անուղղակի» բիլիռուբինի, որը պահանջում է ռեակցիայի աքսելերատորի ավելացում):

Ուղղակի բիլիոռւբինը սինթեզվում է լյարդում, որից հետո նրա մեծ մասը լեղու միջոցով լյարդից անցում է բարակ աղիներ: Այստեղ բիլիռուբինից անջատվում է գլյուկուրոնաթթուն, իսկ բիլիռունինը վերականգնվում է մինչև ուրոբիլինոգենի՝ մեզոբիլիռուբինի և մեզոբիլինոգենի առաջացմամբ (այս ռեակցիան մասնակիորեն ընթանում է նաև ներլյարդային լեղուղիներում և լեղապարկում): Աղիների բակտերիաների ազդեցությամբ մեզոբիլիռուբինը վերածվում է ստերկոբիլինոգենի, որը մասամբ ներծծվում է արյան մեջ և օրգանիզմից հեռանում երիկամներով: Մեոզբիլիռուբինի մեծ մասն, այնուամենայնիվ, աղիներում օքսիդացվում է մինչ սերկոբիլինի և հեռանում կղանքով: Կոնյուգացված բիլիռուբինի քիչ քանակություն լյարդային բջիջներից մուտք է գործում արյան հուն: Հիպերբիլիռուբինեմիաների ժամանակ ուղղակի բիլիռուբինը կուտակվում է էլաստիկ հյուսվածքներում, ակնագնդերում, լորձաթաղանթներում և մաշկում:

Արյան շիճուկում ուղղակի բիլիռուբինի մակարդակի բարձրացում գրանցվում է պարենխիմատոզ դեղնուկների ժամանակ՝ հեպատոցիտների կողմից կոնյուգացված բիլիռուբինի՝ գրադիենտին հակառակ ուղղությամբ դեպի լեղի տեղափոխող ունակության խանգարման արդյունքում: Միևնույն ժամանակ, ուղղակի բիլիռուբինի մակարդակը կարող է աճել լեղու արտահոսքի խանգարման պատճառով, որը բերում է օբտուրացիոն դեղնուկի: Արյան շիճուկում ուղղակի (կապված) բիլիռուբինի մակարդակի բարձրացումն ուղեկցվում է բիլիռուբինուրիայով:

Հետազոտության ցուցումներ

• լյարդի հիվանդություններ
• խոլեսթազ
• տարբեր ծագման դեղնուկների տարբերակիչ ախտորոշում

Կենսանմուշ

«Բիլիռուբին ուղղակի» թեսթի համար հանձնվող կենսանմուշն է՝ երակային արյուն։

Կենսանմուշի հանձնում

Արյունը պետք է հանձնել առավոտյան ժամերին, ժամը 8-11-ի սահմաններում, քաղցած վիճակում (ցանկալի է սննդի վերջին ընդունումը ոչ պակաս, քան 8 ժամ և ոչ ավելի, քան 14 ժամ առաջ): Ջրի ընդունումը՝ սովորական ռեժիմով: Նախորդ օրը խուսափել սննդային ծանրաբեռնվածությունից:

Չափման միավորներ

Միջազգային չափման միավոր (SI համակարգ)

մկմոլ/լ (միկրոմոլ/լիտր)

Այլընտրանքային չափման միավոր

մգ/դլ (միլիգրամ/դեցիլիտր)

Միավորների փոխակերպում

մգ/դլ х 17,1 = մկմոլ/լ

Նորմալ (ռեֆերենս) միջակայքեր

Համընդհանուր օգտագործվող միջակայքեր

մինչև 5 մկմոլ/լ (համապատասխանում է մինչև 0,3 մգ/դլ-ին)

Արդյունքների մեկնաբանություն

Ուղղակի բիլիռուբինի մակարդակի բարձրացում

Լյարդում բիլիռուբինի էքսկրեցիայի խանգարումներ

• սուր վիրուսային հեպատիտ
• լյարդի վարակիչ ծագման ախտահարումներ (ցիտոմեգալովիրուսներով հարուցված հեպատիտ, ինֆեկցիոն մոնոնուկլեոզ, ամեոբիազ, օպստորխոզ, ակտինոմիկոզ, երկրորդային և երրորդային սիֆիլիս)
• սուր տոքսիկ հեպատիտ, հեպատոտոքսիկ դեղերի ընդունում
• լեղուղիների հիվանդություններ (խոլանգիտներ, խոլեցիստիտներ)
• հղիների դեղնուկ
• օնկոհիվանդություններ (լյարդի առաջնային հեպատոկարցինոմաներ, լյարդի մետաստատիկ ախտահարումներ)
• ֆունկցիոնալ հիպերբիլիռուբինեմիաներ (Դաբին-Ջոնսոնի համախտանիշ, Ռոտորի համախտանիշ)
• նորածնային հիպոթիրեոզ

Բիլիար օբստրուկցիա

• մեխանիկական դեղնուկ (լեղաքարային հիվանդություն, ենթաստամոքսային գեղձի գլխիկի ուռուցքներ, ճիճվային ինվազիա)
• բիլիար ցիռոզ (առաջնային կամ երկրորդային)
• սկլերոզացվող խոլանգիտ

Միջազգային անվանումներ

Միջազգային (անգլերեն) լրիվ անվումը՝ Bilirubin Direct

Միջազգային (անգլերեն) հապավումը՝ BIL-D