Լաբ թեստեր
C պեպտիդ

Ընդհանուր նկարագրություն
C պեպտիդն ածխաջրային փոխանակության կենսաբանորեն ոչ ակտիվ մարկեր է և էնդոգեն ինսուլինի արտադրության ցուցանիշ:
C պեպտիդը (C-Peptide) էնդոգեն արտադրվող պրոինսուլինի կայուն հատվածն է, որը գտնվում է ալֆա- և բետա-շղթաների միջև և կազմված է 31 ամինաթթվային մնացորդներից (AA 33‑63): Այս պեպտիդը կոչվում է «C»` իր կապող (connecting) բնույթի համար (միմյանց է կապում պրոինսուլինի A և B շղթաները): Պրոինսուլինի մյուս հատվածն ինսուլինն է, որը, կապված լինելով C-պեպտիդի հետ, չի դրսևորում իր կենսաբանական ակտիվությունը:
Այսպիսով, ենթաստամոքսային գեղձի լանգերհանսյան բետա-բջիջների կողմից արտադրվող պրոինսուլինը՝ որպես նախահորմոն, իրենից ներկայացնում է ներքին ինսուլինի բնական պաշար, որը կուտակվում է այդ բջիջների Գոլջիի համակարգում և ըստ անհրաժեշտության պեպտիդազների ազդեցությամբ տրոհվում ու մտնում է արյան հուն:
Պրոինսուլինի տրոհման արդյունքում առաջանում են էքվիմոլյար քանակներով արդեն կենսաբանորեն ակտիվ ինսուլին և ոչ ակտիվ C-պեպտիդ: Ուստի, C-պեպտիդի մակարդակի որոշումը թույլ է տալիս գաղափար կազմել ենթաստամոքսային գեղձի կողմից ներքին ինսուլինի սեկրետոր ունակության մասին:
Արյան C-պեպտիդի մակարդակի որոշումն, այնուամենայնիվ, ինսուլինի որոշման նկատմամբ ունի մի շարք առավելություններ: Նախ, արյան մեջ C-պեպտիդի կիսաքայքաման պարբերությունն ավելի երկար է (մոտ 35 րոպե), ուստի վերջինս ավելի կայուն ցուցանիշ է, քան ինսուլինի մակարդակը: Հաջորդը, C-պեպտիդը ինսուլինի նկատմամբ չի դրսևորում խաչաձև փոխկապվածություն, և հնարավորություն է տալիս գնահատել ինսուլինային սեկրեցիայի մակարդակը նույնիսկ արտաքին՝ էկզոգեն ինսուլինի ստացման կամ հակաինսուլինային հակամարմինների առկայության պայմաններում, որն առավել կարևոր նշանակություն է ստանում ինսուլինակախյալ (1-ին տիպի) դիաբետով հիվանդների հետազոտության և հսկողության ժամանակ:
Սովորաբար C-պեպտիդի մակարդակը փոփոխվում է էնդոգեն ինսուլինի մակարդակի փոփոխություններին համապատասխան: Այնուամենայնիվ, այն հանգամանքը, որ ինսուլինի նյութափոխանակությունն ընթանում է գլխավորապես լյարդում, իսկ C-պեպտիդը մետաբոլիզվում և օրգանիզմից հեռանում է երիկամների միջոցով, C-պեպտիդի և ինսուլինի փոխհարաբերակցության գնահատումը թույլ է տալիս ավելի ճիշտ մեկնաբանել լյարդի գործունեության խանգարմամբ ընթացող հիվանդությունների ժամանակ ինսուլինի մակարդակի հնարավոր շեղումները:
Վերջին տարիներին C-պեպտիդի կենսաբանորեն ոչ ակտիվ լինելու վարկածը վերանայվել է:
Հետազոտության ցուցումներ
- 1-ին և 2-րդ տիպի դիաբետների տարբերակիչ ախտորոշում
- դիաբետի (շաքարախտ) ընթացքի կանխորոշում
- անպտղություն, պոլիկիստոզային ձվարանների համախտանիշ
- հիպոգլիկեմիկ վիճակների տարբերակիչ ախտորոշում
- արհեստական հիպոգլիկեմիայի կասկած
- ինսուլինաթերապիայի ֆոնի վրա դիաբետով մարդկանց ենթաստամոքսային գեղձի բետա-բջիջների մնացորդային ֆունկցիայի գնահատում
- ռեմիսիայի հայտնաբերում և հսկողություն պատանեկան դիաբետի ժամանակ
- ինսուլոմաների ախտորոշում
- դիաբետով հիվանդ հղիների մոտ պտղի ախտահարման ռիսկի գնահատում
- լյարդի հիվանդությունների ժամանակ ինսուլինի սեկրեցիայի գնահատում
- ենթաստամոքսային գեղձը հեռացնելուց հետո հիվանդների հսկողություն
Կենսանմուշ
«C պեպտիդ» թեսթի համար հանձնվող կենսանմուշն է՝ երակային արյուն։
Կենսանմուշի հանձնում
Արյունը հանձնելու նախորդ օրը պետք է բացառել ալկոհոլի ընդունումը, իսկ 1 ժամ առաջ՝ ծխելը:
Արյունը պետք է հանձնել առավոտյան ժամերին, պարտադիր քաղցած վիճակում (սննդի վերջին ընդունումը ոչ պակաս, քան 8 ժամ, ցանկալի է՝ 12 ժամ անց) : Բացառել հյութերը, թեյը, սուրճը (հատկապես՝ շաքարով): Կարելի է ընդունել ջուր:
Չափման միավորներ
Միջազգային չափման միավոր (SI համակարգ)
նգ/մլ (նանոգրամ/մլ)
Այլընտրանքային չափման միավոր
նմոլ/լ (նանոմոլ/լիտր), պմոլ/լ (պիկոմոլ/լիտր)
Միավորների փոխակերպում
նմոլ/լ x 3,0 = նգ/մլ, պմոլ/լ x 0,003 = նգ/մլ
Նորմալ (ռեֆերենս) միջակայքեր
Համընդհանուր օգտագործվող միջակայքեր
(1,1-4,4) նգ/մլ
Արդյունքների մեկնաբանություն
C-պեպտիդի մակարդակի բարձրացում
- բետա-բջիջների գերաճ (հիպերտրոֆիա)
- ինսուլինոմա
- ինսուլինի նկատմամբ հակամարմիններ
- ոչ ինսուլինակախյալ (2-րդ տիպի) շաքարային դիաբետ
- հիպոգլիկեմիա՝ առաջացած ներքին ընդունման դիաբետի դեղերից (սուլֆոնիլմիզաթթվի ածանցյալներ)
- APUD-ոմա
- երիկամային անբավարարություն
- սննդի ընդունում
- որոշ դեղերի ընդունում՝ էստրոգեններ, պրոգեստերոն, գլյուկոկորտիկոիդներ, Քլորոխին, DԴանազոլ, Էինիլ-էստրադիոլ պարունակող և հակաբեղմնավորիչ օրալ հաբեր
C-պեպտիդի մակարդակի նվազեցում
- ինսուլինակախյալ (1-ին տիպի) շաքարային դիաբետ
- ինսուլինաթերապիա (ենթաստամոքսային գեղձի նորմալ ռեակցիա՝ ի պատասխան էկզոգեն ինսուլինի ներարկմանը)
- ալկոհոլային հիպոգլիկեմիա
- սթրեսային վիճակ
- ինսուլինային ընկալիչների նկատմամբ հակամարմինների արտադրություն (2-րդ տիպի դիաբետ)
Միջազգային անվանումներ
Միջազգային (անգլերեն) լրիվ անվումը՝ C-Peptide
Միջազգային (անգլերեն) հապավումը՝ C-PEP
Հոդվածը տեղադրվել է՝ 14-04-2018 վերանայվել է՝ 24-04-2021
Հեղինակ
Հեղինակային բոլոր իրավունքները պատկանում են Մեդեքսին։
Ձեզ ներկայացված է մասնագիտական բնույթի նյութ: Հոդվածն ունի նաև ընդհանուր տեղեկատվական նշանակություն, սակայն, եթե դուք բժիշկ չեք, խիստ ցանկալի է որոշումներ կայացնել միայն ձեր բժշկի հետ միասին:
Մեդեքս-հեղինակների մասին
Մեր կայքի հոդվածները պատրաստվում են տարբեր ոլորտների փորձառու բժիշկների և առողջապահության մասնագետների կողմից՝ օգտագործելով բժշկագիտության վերջին տվյալները և լավագույն փորձը: