Քաղցկեղային հակածին 125 - Օնկոմարկերներ

Միջազգային անվանում (հապավում). Carbohydrate (Cancer) Antigen 125 (СА 125)

Նկարագրություն

Ածխաջրատային (քաղցկեղային) հակածին 125-ը (CA 125) ձվարանների քաղցկեղի և մետաստազների հիմնական մարկերն է:

CA 125-ը պատկանում է հիբրիդոմային ուռուցքային մարկերների ընտանիքին: Այն 200‑1000 կիլոԴալտոն մոլեկուլյար զանգվածով բարձրմոլեկուլյար գլիկոպրոտեին է:

Նորմայում CA 125-ն առկա է արգանդի լորձաթաղանթում (էնդոմետրիում) և արգանդի լորձային հեղուկում: Նորմայում այն արյան հուն չի թափանցում՝ բացառությամբ բնական պատնեշների քայքայման դեպքերի: Արյան շիճուկում CA 125-ի մակարդակը կարող է կրկնապատկվել դաշտանային ցիկլի ժամանակ, հատկապես էնդոմետրիոզի առկայության պայմաններում: Հնարավոր է նաև CA 125-ի մակարդակի ֆիզիոլոգիական աճ հղիության 1-ին եռամսյակի ընթացքում: Արյան շիճուկում CA 125-ի զգալի աճ դիտարկվում է հատկապես ձվարանների ոչ լորձային, այլ՝ էպիթելիալ ծագման մալիգնիզացիաների ժամանակ (ձվարանների կարցինոմաները կազմում են բոլոր տեսակի գինեկոլոգիական ուռուցքների շուրջ 20%-ը):

Ձվարանների քաղցկեղի 1-ին փուլում արյան CA 125-ի մակարդակը գործնականում չի տարբերվում հսկիչ խմբից, սակայն II, III և IV փուլերում մարկերի մակարդակը զգալիորեն բարձրանում է: Հավաստի կերպով ապրելիության ավելի բարեհաջող ցուցանումներ ունեն այն հիվանդները, ում մոտ բուժման առաջին 3 ամսվա ընթացքում CA 125-ի մակարդակը նվազում է: Հիվանդության լիարժեք ախտադադարի (ռեմիսիա) և նոր ախտադարձերի (ռեցիդիվ) բացակայության պայմաններում CA 125-ի մակարդակը կարող է իջնել մինչև զրոյի: Դրան հակառակ, CA 125-ի բարձրացումը 0-ից մինչև 35 Մ/մլ (այսինքն՝ նորմալ միջակայքի սահմաններում) կարող է հանդիսանալ ռեցիդիվի նախակլինիկական ցուցանիշ:

CA 125-ի մակարդակի բարձրացումը ռեմիսիայի ֆոնի վրա կարող է հանդիսանալ հիվանդի ավելի մանրակրկիտ հետազոտության պատճառ՝ հայտնաբերելու հիվանդության ռեցիդիվը: СА-125-ի մշտական բարձր ցուցանիշները վկայում են ուռուցքի հարաճուն տարածման և բուժման անարդյունավետության մասին:

Ձվարանների քաղցկեղը հայտնաբերելու համար СА-125-ի սպեցիֆիկությունը բարձր չէ: 65 Մ/մլ արժեքների զգայունությունը կազմում է 79%, իսկ սպեցիֆիկությունը՝ 82%, 150 Մ/մլ ցուցանիշների ժամանակ՝ 69% և 93% և 190 Մ/մլ դեպքում՝ 63% և 95% համապատասխանաբար:

Վիճակագրական տվյալների համաձայն, СА 125-ի մակարդակի կրկնակի բարձրացումը, հատկապես 55 տարեկանից մեծ կանանց մոտ բավարար հավաստիությամբ վկայում է ձվարանների քաղցկեղի առկայության մասին: Ձվարանների և արգանդի լորձաթաղանթի քաղցկեղի ժամանակ մարկերի մակարդակի նվազեցումը, հակառակը, վկայում է բարենպաստ ելքի և բուժման արդյունավետության մասին:

Ցուցումներ

• ձվարանների քաղցկեղի ընթացքի հսկողություն
• ձվարանների քաղցկեղի մետաստազավորման նախակլինիկական ախտորոշում և բուժման արդյունավետության գնահատում

Կենսանմուշ

СА 125 թեսթի համար հանձնվող կենսանմուշն է՝ երակային արյուն։

Կենսանմուշի հանձնում

Արյան կենսանմուշը պետք է հանձնել առավոտյան ժամերին, քաղցած վիճակում: Սննդի վերջին ընդունումը՝ ոչ պակաս, քան 8 ժամ, ցանկալի է՝ 12 ժամ առաջ: Պետք է բացառել հյութերը, թեյը, սուրճը (հատկապես՝ շաքարով): Կարելի է ընդունել ջուր:

Չափման միավորներ

Միջազգային չափման միավոր (SI համակարգ)

Մ/մլ (միավոր/մլ)

Նորմալ (ռեֆերենս) միջակայքեր

Համընդհանուր օգտագործվող միջակայքեր (SI համակարգ)

< 35 Մ/մլ

Արդյունքների մեկնաբանություն

CA 125-ի մակարդակի բարձրացում

Ուռուցքային հիվանդություններ (СА 125-ի մակարդակի զգալի բարձրացում)

• ձվարանի քաղցկեղ (80% դեպքերում)
• արգանդի քաղցկեղ
• էնդոմետրիալ (արգանդի լորձաթաղանթի) քաղցկեղ
• ֆալոպյան փողի քաղցկեղ
• կրծքագեղձի քաղցկեղ
• ենթաստամոքսային գեղձի քաղցկեղ
• կոլոռեկտալ և ուղիղ աղիքի քաղցկեղ
• ստամոքսի քաղցկեղ
• թոքի քաղցկեղ
• լյարդի քաղցկեղ

Սոմատիկ հիվանդություններ (СА 125-ի ոչ զգալի բարձրացում)

• ձվարանների կիստոզ փոփոխություններ
• էնդոմետրիոզ
• արգանդի հավելումների բորբոքումներ, գինեկոլոգիական վարակներ
• պերիտոնիտ, պլևրիտ
• քրոնիկ հեպատիտ, լյարդի ցիռոզ
• քրոնիկ պանկրեատիտ
• աուտոիմուն հիվանդություններ

СА 125-ի ախտորոշիչ արժեքը բարձրանում է կարցինոէմբրիոնալ հակածնի (CEA) միաժամանակյա որոշման դեպքում: