Միջազգային անվանում (հապավում). ESR (ESR)
Նկարագրություն
էրիթրոցիտների նստման արագությունը (ԷՆԱ, ESR) համարվում է բորբոքման ոչ սպեցիֆիկ ցուցանիշ:
ESR-ը հակակոագուլյանտ պարունակող արյան ուղղահայաց փորձանոթում արյան բաժանումն է երկու շերտի՝ վերին (թափանցիկ պլազմա) և ստորին (նստած էիրթրոցիտներ): ESR-ն չափվում է 1 ժամվա ընթացքում առաջացած պլազմայի շերտի հաստությամբ՝ միլիմետրերով (այլ մեթոդներով՝ 30 րոպե):
Էրիթրոցիտների նստեցման (սեդեմենտացիա) գործընթացը կարելի է բաժանել 3 փուլի, որոնք ընթանում են տարբեր արագություններով:
- Սկզբում էրիթրոցիտները դանդաղ նստում են առանձին բջիջների տեսքով:
- Այնուհետև դրանք առաջացնում են ագրեգանտներ՝ «մանրադրամային սյունակներ», որոնց նստեցումն ընթանում է ավելի արագ:
- Երրորդ փուլում ագրեգանտների թիվը մեծանում է, իսկ դրանց նստման արագությունն՝ աստիճանաբար նվազում և ի վերջո՝ կանգ առնում:
ESR-ի մեծությունը կախված է բազմաթիվ ֆիզիոլոգիական և ախտաբանական գործոններից: Կանանց մոտ ESR-ն քիչ ավելի բարձր է, քան տղամարդկանց մոտ: Հղիության ընթացքում արյան սպիտակուցային կազմի փոփոխություններն իրենց հերթին կարող են արագացնել այս ցուցանիշը:
Էրիթրոցիտների քանակի նվազեցումը (սակավարյունություն, անեմիա) առաջ է բերում ESR-ի արագացում, և, հակառակը, արյան էրիթրոցիտների քանակության աճը դանդաղեցնում է ESR-ի արագությունը:
ESR-ն կարող է փոփոխվել նաև օրվա ընթացքում՝ առավելագույն արժեքներին հասնելով ցերեկային ժամերին: «Մանրադրամային սյունակների» առաջացման վրա ազդող հիմնական գործոնն արյան պլազմայի սպիտակուցային կազմն է: Սուր փուլի սպիտակուցներն, ադսորբցվելով էրիթրոցիտների մակերեսին, նվազեցնում են վերջիններիս բևեռացումը և միմյանց վանող ունակությունը՝ այսպիսով նպաստելով «մանրադրամային սյունակների» առաջացմանը և էրիթրոցիտների արագացած նստեցմանը:
Սուր փուլի սպիտակուցների, օրինակ՝ C-ռեակտիվ սպիտակուցի (CRP), հեպտոգլոբինի, ալֆա-1-անտիտրիպսինի շատացումը, որը սովորաբար տեղի է ունենում բորբոքային պրոցեսի սուր փուլում, առաջացնում է ESR-ի մեծացում: Սուր բորբոքային և վարակային պրոցեսների ժամանակ ESR-ի փոփոխություն դիտարկվում է պացիենտի մարմնի ջերմաստիճանի բարձրացումից և արյան սպիտակ բջիջների (լեյկոցիտների) թվաքանակի աճից արդեն 24 ժամ անց: Քրոնիկ բորբոքումների դեպքում ESR-ի բարձրացումն ավելի շուտ պայմանավորված է արյան պլազմայի ֆիբրինոգենի (FG) և իմունոգլոբուլինների (Ig) մակարդակի աճով:
ESR-ի որոշումը դինամիկայում և այլ թեստերի հետ միասին նշանակվում է բորբոքային և վարակային հիվանդությունների բուժման արդյունավետությունը վերահսկելու համար:
Լաբորատոր բաժնի հովանավոր
Այցելեք Յունիմեդ բժշկական կենտրոն ճշտգրիտ ախտորոշում ստանալու համար:
Ցուցումներ
- բորբոքային հիվանդություններ
- վարակներ
- ուռուցքներ
ESR-ի չափումը պետք է դիտարկել որպես սքրինինգային թեստ, որն օժտված չէ որևէ կոնկրետ հիվանդություն ախտորոշելու համար: ESR-ն սովորաբար նշանակում են որպես արյան ընդհանուր քննության (CBC) ցուցանիշներից մեկը:
Կենսանմուշ
ESR թեսթի համար հանձնվող կենսանմուշն է՝ երակային արյուն։
Կենսանմուշի հանձնում
Խորհուրդ է տրվում արյան կենսանմուշը հանձնել քաղցած վիճակում՝ սննդի վերջին ընդունումից ոչ պակաս, քան 8 ժամ հետո:
Լրացուցիչ տեղեկատվություն և օգնություն
Չափման միավորներ
Միջազգային չափման միավոր (SI համակարգ)
մմ/ժ (միլիմետր/ժամ)
Նորմալ (ռեֆերենս) միջակայքեր
Համընդհանուր նորմաներ
- չափահաս տղամարդիկ՝ (0-15) մմ/ժ
- չափահաս կանայք՝ (0-20) մմ/ժ
Այլընտրանքային նորմալ արժեքներ
| Տարիք, սեռ | ԷՆԱ, մմ/ժ | |
|---|---|---|
| 10 տ. | 0 - 10 | |
| 10 - 50 տ. | Տղամարդիկ | 0 - 15 |
| Կանայք | 0 - 20 | |
| > 50 տ. | Տղամարդիկ | 0 - 20 |
| Կանայք | 0 - 30 | |
Արդյունքների մեկնաբանություն
ESR-ի բարձրացում (արագացում)
- Ֆիզիոլոգիական
- մեծ տարիք
- կանայք՝ հղիության, դաշտանի, հետծննդաբերական շրջաններում
- Ախտաբանական
- բորբոքային գործընթացներ
- ինտոքսիկացիաներ
- սուր և քրոնիկ վարակներ (թոքաբորբեր, օստեոմիելիտ, տուբերկուլոզ, սիֆիլիս)
- աուտոիմուն հիվանդություններ (կոլագենոզներ)
- սրտամկանի ինֆարկտ
- վնասվածքներ, ոսկրերի կոտրվածքներ
- վիճակ շոկից, վիրահատական միջամտությունից հետո
- սակավարյունություններ (անեմիաներ), վիճակ սուր արյունահոսությունից հետո
- երիկամային հիվանդություն (քրոնիկ նեֆրիտ, նեֆրոտիկ համախտանիշ)
- չարորակ նորագոյացություններ
- պարապրոտեինեմիաներ (միելոմային հիվանդություն, Վալդենստրեմի մակրոգլոբուլինեմիա)
- հիպերֆիբրինոգենեմիա
- որոշ դեղերի ընդունում (էստրոգեններ, գլյուկոկորտիկոիդներ)
ESR-ի նվազեցում (դանդաղեցում)
- սովահարություն, նիհարում, մկանային զանգվածի նվազեցում
- կորտիկոստերոիդների ընդունում
- հղիություն (հատկապես 1-ին և 2-րդ եռամսյակներում)
- բուսակերություն
- հիպերհիդրատացիա
- միոդիստրոֆիաներ
Վարվեք այս կերպ
Լաբորատոր թեստի արդյունքների մեկնաբանումը վստահեք ձեր բժշկին: Նա ձեզ կբացատրի յուրաքանչյուր ցուցանիշը և դրա շեղման հնարավոր պատճառը:
Մի՛ փորձեք
Ինքնուրույն վերլուծել ձեր պատասխանները և, առավել ևս, ինքնուրույն փոխել ձեր դեղամիջոցները կամ դրանց դեղաչափերը:
Հոդվածը հրապարակվել է՝ 14-04-2018
Վերջին վերանայում՝ 08-06-2023