Միջազգային անվանում (հապավում). Ferritin (FERR)
Նկարագրություն
Ֆերիտինը (FERR) հանդիսանում է պահուստային (դեպոյացված) երկաթի հիմնական տարբերակը և համարվում է օրգանիզմում երկաթի պաշարների ամենաինֆորմատիվ ցուցանիշը:
Ֆերիտինը (Ferritin) իրենից ներկայացնում է գնդաձև սպիտակուց՝ ապոֆերիտին, որի կորիզում տեղակայված է երկաթի հիդոօքսիդի և ֆոսֆատի կոմպլեքս: Մեկ մոլեկուլ ֆերիտինը կարող է պարունակել մինչև 4000 մոլեկուլ երկաթ:
Ֆերիտինն արտադրվում է ռետիկուլոէնդոթելյալ համակարգի բջիջներում: Այս նյութը պարունակվում է օրգանիզմի բոլոր բջիջներում և հեղուկներում, սակայն ավելի հարուստ են կարմիր ոսկրածուծում էրիթրոցիտների նախորդող բջիջները, լյարդում մակրոֆագերը և ռետիկուլոէնդոթելյալ բջիջները:
Երկաթը մինչև ֆերիտինի կազմության մեջ ներառվելը պետք է օքսիդանա Fe2+-ից մինչև Fe3+: Ֆիզիոլոգիական պայմաններում ֆերիտինը կարևոր դեր է խաղում երկաթի լուծելի, ոչ տոքսիկ վիճակում պահպանվելու և կենսաբանորեն օգտակար լինելու մեջ: Լուծելի ֆերիտինի պոլիմերիզացայի արդյունքում առաջանում է ոչ լուծեի հեմոսիդերին:
Արյան շիճուկի ֆեերիտինը պարունակում է երկաթի 20-25%-ը, ուստի ֆերիտինի մակարդակն առողջ մարդկանց մոտ և չբարդացած երկաթ֊դեֆիցիտային վիճակներում հանդիսանում է երկաթի պահուստների գնահատման օգտակար չափանիշ:
Հղիության ընթացում ֆերիտինի մակարդակը կարող է աստիճանաբար նվազել՝ հասնելով սկզբանականի 50%-ին 20֊րդ շաբաթվա ավարտին և 30%-ին՝ երրորդ տրիմեստրում: Սուր բորբոքային վիճակների ժամանակ շիճուկային ֆերիտինի մակարդակը կարող է արտացոլել ոչ միայն օրգանիզմում երկաթի պահուստի վիճակը, այլև հանդիսանալ բորբոքման սուր փուլի մարկեր:
Օրգանիզմում երկաթի պահուստային վիճակը գնահատելուց բացի ֆերիտինի մակարդակը նաև օգտակար է երկաթ֊դեֆիցիտային և քրոնիկ հիվանդություններին ուղեկցող սակավարյունությունների (անեմիաների) միջև տարբերակում անցկացնելիս: Վերջին իրավիճակը կարող է ի հայտ գալ վարակիչ, ռևմատիկ և ուռուցքային հիվանդությունների ժամանակ:
Իսկական և տեղաբաշխման միջոցով զարգացած երկաթի պակասը (դեֆիցիտը) կարելի է տարբերակել միայն շիճուկային ֆերիտինի մակարդակի միջոցով: Նորագոյացությունների ժամանակ, հատկապես ոսկրածուծի ուռուցքային կամ մետաստատիկ ախտահարման դեպքում, ֆերիտինը հանդիսանում է յուրատեսակ օնկոմարկեր:
Արյան շիճուկի ֆերիտինի մակարդակի ժամանակավոր աճ կարող է գրանցվել նաև արյան փոխներարկման միջոցառումներից կամ հեմոդիալիզից հետո:
Լաբորատոր բաժնի հովանավոր
Այցելեք Յունիմեդ բժշկական կենտրոն ճշտգրիտ ախտորոշում ստանալու համար:
Ցուցումներ
- հեմոքրոմատոզի կասկած
- սակավարյունությունների (անեմիա) տարբերակիչ ախտորոշում
- ուռուցքներ
- քրոնիկ վարակիչ և բորբոքային հիվանդություններ
Կենսանմուշ
FERR թեսթի համար հանձնվող կենսանմուշն է՝ երակային արյուն։
Կենսանմուշի հանձնում
Խորհուրդ է տրվում արյունը հանձնել առավոտյան (ժ. 8-ից մինչև 11-ը), քաղցած վիճակում (սննդի վերջին ընդունումից ոչ պակաս քան 8 ժամ, բայց ոչ շատ քան 14 ժամ առաջ): Կարելի է ջուր ընդունել:
Լրացուցիչ տեղեկատվություն և օգնություն
Չափման միավորներ
Միջազգաին չափման միավոր
մկգ/լ (միկրոգրամ/լիտր)
Այլընտրանքային չափման միավոր
նգ/մլ (նանոգրամ/միլիլիտր)
Միավորների փոխակերպում
մկգ/լ = նգ/մլ
Նորմալ (ռեֆերենս) միջակայքեր
Համընդհանուր օգտագործվող միջակայքեր
- Տղամարդիկ՝ (20-350) մկգ/լ
- Ոչ հղի կանայք (10-150) մկգ/լ
Այլընտրանքային միջակայքեր
| Տարիք/th> | FERR, մկգ/լ |
|---|---|
| 1 - 2 ամս. | 200 - 600 |
| 2 - 5 ամս. | 50 - 200 |
| 5 ամս. - 15 տ. | 7 - 140 |
| > 15 տ. կանայք | 10 - 120 |
| > 15 տ. տղամարդիկ | 20 - 250 |
Արդյունքների մեկնաբանություն
FERR-ի մակարդակի բարձրացում
- երկաթի ավելցուկ (հեմոքրոմատոզ)
- լյարդի ախտարահումներ (օրինակ՝ ալկոհոլային հեպատիտ)
- սուր լիմֆոբլաստային և միելոբլաստային լեյկոզներ
- սուր և քրոնիկ վարակիչ֊բորբոքային հիվանդություններ՝ օստեոմիելիտ, թոքային վարակներ, այրվածքներ, համակարգային կարմիր գայլախտ, ռևմատոիդ արթրիտ
- լիմֆոգրանուլեմատոզ
- կրծքագեղձի քաղցկեղ
- երկարատև սովահարություն
- բերանային (օրալ) հակաբեղմնավորիչ հաբերի ընդունում
FERR-ի մակարդակի նվազեցում
- երկաթի դեֆիցիտ կամ անբավարարություն (երկաթ֊դեֆիցիտային անեմիա)
- ցելիակիա
Վարվեք այս կերպ
Լաբորատոր թեստի արդյունքների մեկնաբանումը վստահեք ձեր բժշկին: Նա ձեզ կբացատրի յուրաքանչյուր ցուցանիշը և դրա շեղման հնարավոր պատճառը:
Մի՛ փորձեք
Ինքնուրույն վերլուծել ձեր պատասխանները և, առավել ևս, ինքնուրույն փոխել ձեր դեղամիջոցները կամ դրանց դեղաչափերը:
Հոդվածը հրապարակվել է՝ 14-04-2018
Վերջին վերանայում՝ 15-02-2024