Լաբ թեստեր
Ֆերրիտին

Ընդհանուր նկարագրություն
Ֆերիտինը (Ferritin) հանդիսանում է պահուստային (դեպոյացված) երկաթի հիմնական տարբերակը և համարվում է օրգանիզմում երկաթի պաշարների ամենաինֆորմատիվ ցուցանիշը։
Ֆերիտինը (Ferritin) իրենից ներկայացնում է գնդաձև սպիտակուց՝ ապոֆերիտին, որի կորիզում տեղակայված է երկաթի հիդոօքսիդի և ֆոսֆատի կոմպլեքս։ Մեկ մոլեկուլ ֆերիտինը կարող է պարունակել մինչև 4000 մոլեկուլ երկաթ։
Ֆերիտինն արտադրվում է ռետիկուլո֊էնդոթելյալ համակարգի բջիջներում։ Այս նյութը պարունակվում է օրգանիզմի բոլոր բջիջներում և հեղուկներում, սակայն ավելի հարուստ են կարմիր ոսկրածուծում էրիթրոցիտների նախորդող բջիջները, լյարդում մակրոֆագերը և ռետիկուլո֊էնդոթելյալ բջիջները։
Երկաթը մինչև ֆերիտինի կազմության մեջ ընդգրկվելը պետք է օքսիդանա Fe2+-ից մինչև Fe3+։ Ֆիզիոլոգիական պայմաններում ֆերիտինը կարևոր դեր է խաղում երկաթի՝ լուծելի, ոչ տոքսիկ վիճակում պահպանվելու և կենսաբանորեն օգտակար լինելու մեջ։ Լուծելի ֆերիտինի պոլիմերիզացայի արդյունքում առաջանում է ոչ լուծեի հեմոսիդերին։
Արյան շիճուկի ֆեերիտինը պարունակում է երկաթի 20-25%-ը, ուստի և ֆերիտինի մակարդակը առողջ մարդկանց մոտ և չբարդացած երկաթ֊դեֆիցիտային վիճակներում հանդիսանում է երկաթի պահուստների գնահատման օգտակար չափանիշ։
Հղիության ընթացում ֆերիտինի մակարդակը կարող է աստիճանաբար նվազել՝ հասնելով սկզբանականի 50%-ին 20֊րդ շաբաթվա ավարտին և 30%-ին՝ երրորդ տրիմեստրում։ Սուր բորբոքային վիճակների ժամանակ շիճուկային ֆերիտինի մակարդակը կարող է արտացոլել ոչ միայն օրգանիզմում երկաթի պահուստի վիճակը, այլև հանդիսանալ բորբոքման սուր փուլի մարկեր։
Օրգանիզմում երկաթի պահուստային վիճակը գնահատելուց բացի ֆերիտինի մակարդակը կարևորություն է ստանում նաև երկաթ֊դեֆիցիտային և քրոնիկ հիվանդություններին ուղեկցող անեմիաների միջև տարբերակում անցկացնելիս։ Վերջին իրավիճակը կարող է ի հայտ գալ վարակիչ, ռևմատիկ և ուռուցքային հիվանդությունների ժամանակ։
Իսկական և տեղաբաշխման միջոցով զարգացած երկաթի դեֆիցիտը կարելի է տարբերակել միայն շիճուկային ֆերիտինի մակարդակի միջոցով։ Օնկոախտահարումների ժամանակ, հատկապես ոսկրածուծի ուռուցքային կամ մետաստատիկ ներգրավման դեպքում, ֆերիտինը հանդիսանում է յուրատեսակ օնկոմարկեր։
Արյան շիճուկի ֆերիտինի մակարդակի ժամանակավոր աճ կարող է գրանցվել նաև արյան փոխներարկման միջոցառումներից կամ հեմոդիալիզից հետո։
Հետազոտության ցուցումներ
- հեմոքրոմատոզի կասկած
- սակավարյունությունների (անեմիա) տարբերակիչ ախտորոշում
- ուռուցքներ
- քրոնիկ վարակիչ և բորբոքային հիվանդություններ
Կենսանմուշ
«Ֆերրիտին» թեսթի համար հանձնվող կենսանմուշն է՝ երակային արյուն։
Կենսանմուշի հանձնում
Խորհուրդ է տրվում արյունը հանձնել առավոտյան (ժ. 8-ից մինչև 11-ը), քաղցած վիճակում (սննդի վերջին ընդունումից ոչ պակաս քան 8 ժամ, բայց ոչ շատ քան 14 ժամ առաջ)։ Կարելի է ջուր ընդունել։
Չափման միավորներ
Միջազգաին չափման միավոր
մկգ/լ (միկրոգրամ/լիտր)
Այլընտրանքային չափման միավոր
նգ/մլ (նանոգրամ/միլիլիտր)
Միավորների փոխակերպում
մկգ/լ = նգ/մլ
Նորմալ (ռեֆերենս) միջակայքեր
Համընդհանուր օգտագործվող միջակայքեր
- Տղամարդիկ՝ (20-350) մկգ/լ
- Ոչ հղի կանայք (10-150) մկգ/լ
Այլընտրանքային միջակայքեր
Տարիք | Ֆերիտին, մկգ/լ |
1 - 2 ամս. | 200 - 600 |
2 - 5 ամս. | 50 - 200 |
5 ամս. - 15 տ. | 7 - 140 |
> 15 տ. կանայք | 10 - 120 |
> 15 տ. տղամարդիկ | 20 - 250 |
Արդյունքների մեկնաբանություն
Ֆերիտինի մակարդակի բարձրացում
- երկաթի ավելցուկ (հեմոքրոմատոզ)
- լյարդի ախտարահումներ (օրինակ՝ ալկոհոլային հեպատիտ)
- սուր լիմֆոբլաստային և միելոբլաստային լեյկոզներ
- սուր և քրոնիկ վարակիչ֊բորբոքային հիվանդություններ՝ օստեոմիելիտ, թոքային վարակներ, այրվածքներ, համակարգային կարմիր գայլախտ, ռևմատոիդ արթրիտ
- լիմֆոգրանուլեմատոզ
- կրծքագեղձի քաղցկեղ
- երկարատև սովահարություն
- հակաբեղմնավորիչ օրալ հաբերի ընդունում
Ֆերիտինի մակարդակի նվազեցում
- երկաթի դեֆիցիտ (երկաթ֊դեֆիցիտային անեմիա)
- ցելիակիա
Միջազգային անվանումներ
Միջազգային (անգլերեն) լրիվ անվումը՝ Ferritin
Միջազգային (անգլերեն) հապավումը՝ FERR
Հոդվածը տեղադրվել է՝ 14-04-2018 վերանայվել է՝ 03-02-2021
Հեղինակ
Հեղինակային բոլոր իրավունքները պատկանում են Մեդեքսին։
Ձեզ ներկայացված է մասնագիտական բնույթի նյութ: Հոդվածն ունի նաև ընդհանուր տեղեկատվական նշանակություն, սակայն, եթե դուք բժիշկ չեք, խիստ ցանկալի է որոշումներ կայացնել միայն ձեր բժշկի հետ միասին:
Մեդեքս-հեղինակների մասին
Մեր կայքի հոդվածները պատրաստվում են տարբեր ոլորտների փորձառու բժիշկների և առողջապահության մասնագետների կողմից՝ օգտագործելով բժշկագիտության վերջին տվյալները և լավագույն փորձը: