Ֆոլաթթու (Ֆոլատ)

Միջազգային անվանում (հապավում). Foliate (FOL)

Նկարագրություն

Ֆոլատը (FOL) վիտամին է, որն անհրաժեշտ է նորմալ հեմոպոեզի՝ արյունաստեղծման համար։

Ֆոլատը կամ սննդով ստացվող ֆոլաթթուն կազմված է պտերինից, պարաամինոբենզոյական թթվից և գլյուտամինաթթվի որոշ մնացորդներից։ Մասնակցում է միածխածին խմբերի տեղափոխման գործընթացին։

Ֆոլատի հիմնական աղբյուրը աղիների միկրոֆլորան է։ Հաճախ օրգանիզմ մուտք է գործում սննդի միջոցով (հատիկավորներ, ոլոռազգիներ և այլն) որպես ֆոլաթթու։

Ֆոլատը հանդիսանում է պուրինային և պիրամիդային հիմքերի, ՌՆԹ-ի և ԴՆԹ-ի, որոշ սպիտակուցների և ամինաթթուների (մեթիոնին, սերին) արտադրությանը մասնակցող ֆերմենտների կոֆակտոր։ Մասնակցում է նաև խոլինի փոխանակությանը։

Ֆոլաթթուն մեծ դերակատարություն ունի բջիջների բաժանման գործընթացներին, և այս իմաստով, անմիջականորեն մասնակցում է էրիթրո-, լեյկո- և թրոմբոցիտոպոեզին, ինչպես նաև բոլոր օրգան-համակարգերի պլաստիկ և ռեգեներատիվ գործընթացներին։ Ֆոլատը նաև օժտված է հակաաթերոսկլերոզային, հակաուռուցքային և նոոտրոպ ազդեցություններով։

Ֆոլաթթվի անբավարարությունը բերում է արյունաստեղծման մեգալոբլաստիկ փուլից դեպի նորմոբլաստիկ փուլի փոխանցման արգելակման, ինչի արդյունքում զարգանում են մեգալոբլաստիկ անեմիաներ։

Ցուցումներ

• մակրոցիտար անեմիաների ախտորոշում և տարբերակիչ ախտորոշում
• քիմիոթերապիայի և ճառագայթային թերապիայի ընթացքում արյան շեղումների ախտորոշում (անեմիաներ և լեյկոպենիաներ)

Կենսանմուշ

FOL թեսթի համար հանձնվող կենսանմուշն է՝ երակային արյուն։

Կենսանմուշի հանձնում

Խորհուրդ է տրվում արյունը հանձնել առավոտյան (ժ. 8-ից մինչև 11-ը), քաղցած վիճակում (ջուր խմել կարելի է)։ Նախորդ օրը պետք է զերծ մնալ սննդային ծանրաբեռնվածությունից։

Չափման միավորներ

Միջազգային չափման միավոր (SI համակարգ)

նգ/մլ (նանոգրամ/միլիլիտր)

Այլընտրանքային չափման միավոր

նմոլ/լ (նանոմոլ/լիտր)

Միավորների փոխակերպում

նմոլ/լ х 0,44 = նգ/մլ, նգ/մլ x 2,27 = նմոլ/լ

Նորմալ (ռեֆերենս) միջակայքեր

Համընդհանուր օգտագործվող միջակայքեր

(4,6-34,8) նգ/մլ

Արդյունքների մեկնաբանություն

FOL-ի մակարդակի բարձրացում

• խիստ մրգաբանջարեղենային սննդակարգ
• պերնիցիոզ անեմիա (վիտամին B12-ի դեֆիցիտ)
• բարակ աղիների հեռավոր (դիստալ) շրջանի հիվանդություններ
• բերող կանթի համախտանիշ

FOL-ի մակարդակի նվազեցում

Օրգանիզմ ֆոլաթթվի անբավարար մուտք

• սննդային ռացիոնում ֆոլաթթվի անբավարարություն
• անորեքսիա
• քրոնիկ ալկոհոլիզմ

Աղեստամոքսային տրակտով ֆոլաթթվի ներծծման խանգարում

• աղիներից ներծծման խանգարումներ՝ մալաբսորբցիայի համախտանիշ (ցելիակիա, սպրու)
• աղեստամոքսային ուղու տարբեր հատվածների ռեզեկցիա (ստամոքս, բարակ աղիներ)
• բարակ աղիների քրոնիկ բորբոքային հիվանդություններ և անատոմիական արատներ
• ատրոֆիկ գաստրիտ

Որոշ դեղերի ընդունում

• Ասպիրին
• էստրոգեններ
• նիտրոֆուրաններ
• անտացիդներ
• հակացնցումային դեղեր (ֆենոբարբիտալ)
• խոլեսթիրամին
• բերանային (օրալ) հակաբեղմնավորիչներ
• ֆոլաթթվի անտագոնիստներ՝ Տրիմեթոպրիմ, Մետոտրեքսատ, Ազաթիոպրին, Ազիդոթիմիդին