Տրիյոդթիրոնին ազատ

Միջազգային անվանում (հապավում). Triiodthyronine Free (FT3 (T3 free))

Նկարագրություն

Ազատ տրիյոդթիրոնինը (FT3) հյուսվածքների կողմից թթվածնի կլանման և նյութափոխանակության ակտիվացման խթանիչ է:

Տրիյոդթիրոնինը վահանաձև գեղձի ամինաթթվային հորմոն է, որն արտադրվում է ֆոլիկուլյար բջիջների կողմից՝ թիրեոտրոպ հորմոնի (TSH) հսկողության ներքո: Միաժամանակ, ծայրամասային հյուսվածքներում տրիյոդթիրոնինն առաջանում է թիրոքսինից (T4)՝ վերջինիս յոդազրկման արդյունքում:

Ազատ տրիյոդթիրոնինը (FT3) հանդիսանում է ընդհանուր տրիյոդթիրոնինի (T3) կենսաբանական ակտիվ մասը՝ կազմելով վերջինիս ընդամենը 0,2-0,5%-ը:

Տրիյոդթիրոնինը թիրոքսինից ավելի ակտիվ է, սակայն արյան մեջ առկա է ավելի փոքր քանակներով: Տրիյոդթիրոնինը բարձրացնում է ջերմաառաջացումը և հյուսվածքների կողմից թթվածնի ծախսը՝ բացառությամբ գլխուղեղի, ռետիկուլոէնդոթելիալ և գոնադային համակարգերի: Այս հորմոնը նաև խթանում է լյարդում վիտամին A-ի արտադրությունը, նվազեցնում է արյան խոլեսթերինի և տրիգլիցերիդների մակարդակը, ինչպես նաև արագացնում սպիտակուցային փոխանակությունը: Այն նաև խթանում է մեզով կալցիումի արտազատումը, ոսկրային հյուսվածքներում ընթացող նյութափոխանակությունը (ավելի շատ՝ ոսկրի ռեզորբցիան): Սրտի վրա թողնում է դրական քրոնո- և ինոտրոպ ազդեցություն (սրտի կծումների հաճախացում և ուժգնացում): Այն խթանում է ռետիկուլյար ֆորմացիան և կենտրոնական նյարդային համակարգի կեղևային գործունեությունը:

Ցուցումներ

• վահանաձև գեղձի հիվանդությունների տարբերակիչ ախտորոշում
• մեկուսացված Т3-տոքսիկոզի ընթացքի և բուժման հսկողություն

Կենսանմուշ

FT3 (T3 free) թեսթի համար հանձնվող կենսանմուշն է՝ երակային արյուն։

Կենսանմուշի հանձնում

Թեստից 1 ամիս առաջ ներզատաբանաի (էնդոկրինոլոգ) թույլտվությամբ անհրաժեշտ է բացառել վահանաձև գեղձի հորմոնների ընդունումը:

Հետազոտությունից 2-3 օր առաջ նաև անհրաժեշտ է բացառել ¹³¹I և ⁹⁹mTс, ինչպես նաև յոդ պարունակող դեղերի ընդունումը: Արյան կենսանմուշը պետք է վերցնել ռենտգենոկոնտրաստային հետազոտությունից առաջ:

Թեստին նախորդող օրը պետք է բացառել մարզումները, ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունը և սթրեսը: Անմիջապես արյունը հանձնելուց առաջ պացիենտը պետք է գտնվի հանգիստ վիճակում:

Կենսանմուշը պետք է հանձնել քաղցած վիճակում՝ սննդի վերջին ընդունումից առնվազն 8 ժամ (ցանկալի է՝ 12 ժամ) հետո: Այս ընթացքում հյութերը, թեյը, սուրճը (առավել ևս՝ քաղցր) չեն թույլատրվում: Ջուր խմելը թույլատրվում է:

Չափման միավորներ

Միջազգային չափման միավոր (SI համակարգ)

պմոլ/լ (պիկոմոլ/լիտր)

Այլընտրանքային չափման միավոր

պգ/մլ (պիկոգրամ/միլիլիտր)

Միավորների փոխակերպում

պգ/մլ x 1,536 = պմոլ/լ

Նորմալ (ռեֆերենս) միջակայքեր

Համընդհանուր օգտագործվող միջակայքեր

Չափահասներ` (3,1-6,8) պմոլ/լ

Արդյունքների մեկնաբանություն

FT3-ի մակարդակի բարձրացում

• թիրեոտրոպինոմա
• թունավոր (տոքսիկ) խպիպ
• մեկուսացված T3-տոքսիկոզ
• վահանաձև գեղձի բորբոքումներ (թիրեոիդիտ)
• թիրեոտոքսիկ ադենոմաներ
• Т4-կայուն թերակտիվ վահանաձև գեղձ (հիպոթիրեոզ)
• թիրեոիդ հորմոնների նկատմամբ կայունության համախտանիշ
• TSH-անկախ գերակտիվ վահանաձև գեղձ (թիրեոտոքսիկոզ)
• վահանաձև գեղձի հետծննդյան դիսֆունկցիա
• խորիոկարցինոմա
• IgG-ի բարձր մակարդակով միելոմաներ
• նեֆրոտիկ համախտանիշ
• քրոնիկ լյարդային հիվանդություն

FT3-ի մակարդակի նվազեցում

• չկոմպենսացված առաջնային մակերիկամային անբավարարություն
• քրոնիկ լյարդային հիվանդություն
• ծանր ոչ թիրեոիդային հիվանդություններ, ներառյալ՝ սոմատիկ և հոգեկան
• ծանր հիվանդություններից վերականգնման շրջան
• առաջնային, երկրորդային և երրորդային թերակտիվ վահանաձև գեղձ (հիպոթիրեոզ)
• Т4-ի ինքնուրույն նշանակման հետևանքով արտիֆիցիալ թիրեոտոքսիկոզ
• սպիտակուցների ցածր պարունակությամբ սննդակարգ
• կանանց մոտ՝ ֆիզիկական գերբեռնվածություններ
• քաշի կորուստ
• Ամիոդարոնի, մեծ դեղաչափերով Պրոպրանոլոլի, ռենտգենային յոդ-կոնտրաստ նյութերի ընդունում