Միջազգային անվանում (հապավում). Glucose serrum (GLUC)

Նկարագրություն

Արյան շիճուկի գլյուկոզն (GLU) էներգափոխանակության հիմնական էկզո- և էնդոսուբստրատն է:

Առողջ օրգանիզմի կողմից ծախսվող էներգիայի մեծ մասն առաջանում է գլյուկոզի օքսիդացման հաշվին: Գլյուկոզը և դրա ածանցյալներն առկա են օրգանների և հյուսվածքների մեծ մասում: Գլյուկոզի հիմնական աղբյուրներն են սննդով ստացվող սախարոզը, օսլան, լյարդն իր գլիկոգենային պաշարներով, ինչպես նաև ամինաթթուների, լակտատի արտադրման ռեակցիաներից առաջացած ներքին գլյուկոզը:

Արյան գլյուկոզի մակարդակն արտացոլում է մի շարք գործընթացների ակտիվությունը, այդ թվում՝

գլիկոգենեզ կամ գլիկոգենոգենեզ (գլյուկոզից գլիկոգենի առաջացում)
գլիկոգենոլիզ (գլիկոգենի տրոհում և գլյուկոզի առաջացում)
գլիկոլիզ (գլյուկոզի տրոհում և էներգիայի առաջացում):

Արյան գլյուկոզի մակարդակը կարգավորվում է որոշ հորմոններով: Ինսուլինը (INS) հանդիսանում է գլխավոր հիպոգլիկեմիկ` արյան գլյուկոզի մակարդակը նվազեցնող գործոնը, մինչդեռ գլյուկագոնը, սոմատոտրոպ (hGH կամ STH) և թիրեոտրոպ հորմոնները (TSH), վահանագեղձի հորոնները (Т3 և Т4), կորտիզոլը և ադրենալինը առաջացնում են հիպերգլիկեմիա` արյան գլյուկոզի մակարդակի բարձրացում (հակաինսուլինային ազդեցություն)

Զարկերակային արյան մեջ գլյուկոզն ավելի բարձր է, քան երակային արյան մեջ, քանի որ զարկերակային արյան միջոցով հյուսվածքներ տեղափոխված գլյուկոզը յուրացվում է վերջիններիս կողմից:

Նորմայում մեզի միջոցով գլյուկոզի հեռացում չի դիտարկվում:

Արյան շիճուկի գլյուկոզի մակարդակի որոշումը շաքարային դիաբետի լաբորատոր ախտորոշան հիմնական թեստն է՝ հիմնված հետևյալ չափորոշիչների վրա՝

դիաբետի կլինիկական նշանների և պատահական (այսինքն՝ սննդի ընդունումից անկախ) արյան թեստով գլյուկոզի 11,1 մմոլ/լ և ավելի բարձր մակարդակ
քաղցած վիճակում գլյուկոզի մակարդակի բարձրացում 7,0 մմոլ/լ և ավելի բարձր
պերօրալ գլյուկոզ-տոլերանտության թեստից (ԳՏԹ) 2 ժամ անց արյան գլյուկոզի 11,1 մմոլ/լ և ավելի բարձր մակարդակի արձանագրում:

Առաջարկվում է 45 տարեկանից բարձր տարիքով և շաքարային դիաբետին բնորոշ նշաններ չունեցող բոլոր անձանց շրջանում անցկացնել 2-րդ տիպի դիաբետի առկայության սքրինինգ:

Ավելի վաղ տարիքում նմանատիպ սքրինինգային հետազոտությունները խորհուրդ է տրվում իրականացնել դիաբետի ռիսկի գործոնների առկայության ժամանակ: Կենսաքիմիական շեղումները կարող են հայտնաբերվել դիաբետի կլինիկական ախտորոշումից մի քանի տարի առաջ:

Լաբորատոր բաժնի հովանավոր

Այցելեք Յունիմեդ բժշկական կենտրոն ճշտգրիտ ախտորոշում ստանալու համար:

Ցուցումներ

ինսուլին-կախված և ոչ ինսուլին-կապված շաքարային դիաբետի ախտորոշում և հիվանդության ընթացքի հսկում
վահանաձև գեղձի, մակերիկամների, հիպոֆիզի հիվանդություններ
լյարդային հիվանդություն
շաքարային դիաբետի նկատմամբ ռիսկի խմբերի շրջանում գլյուկոզի նկատմամբ տոլերանտության որոշում
գիրացում
հղիների (գեստացիոն) դիաբետ
գլյուկոզի նկատմամբ տոլերանտության խանգարում

Կենսանմուշ

GLUC թեսթի համար հանձնվող կենսանմուշն է՝ երակային արյուն։

Կենսանմուշի հանձնում

Անհրաժեշտ է արյունը հանձնել առավոտյան ժամը 08:00 - 11:00 սահմաններում, քաղցած վիճակում: Խորհուրդ է տրվում հետազոտվել սննդի վերջին ընդունումից ոչ շուտ, քան 8 ժամ և ոչ ուշ, քան 14 ժամ հետո, այս ընթացքում ընդունելով միայն ջուր: Թեստի նախորդ օրը նաև խորհուրդ է տրվում զերծ մնալ սննդային գերբեռնվածությունից:

Լրացուցիչ տեղեկատվություն և օգնություն

Ինչպե՞ս նախապատրաստվել լաբորատոր հետազոտությանը

Չափման միավորներ

Միջազգային չափման միավոր (SI համակարգ)

միլիմոլ/լիտր (մմոլ/լ)

Այլընտրանքային չափման միավոր

միլիգրամ/դիցիլիտր (մգ/դլ)

Միավորների փոխակերպում

մգ/դլ x 0,0555 = մմոլ/լ

Նորմալ (ռեֆերենս) միջակայքեր

Համընդհանուր օգտագործման միջակայքեր (ըստ Tietz-ի)

չափահասներ՝ 4,11-5,89 մմոլ/լ (համապատասխանում է 74-106 մգ/դլ)
60-90 տ.՝ 4,56-6,38 մմոլ/լ (82-115 մգ/դլ)
> 90 տ.՝ 4,16-6,72 մմոլ/լ (75-121 մգ/դլ)
երեխաներ՝ 3,33-5,55 մմոլ/լ (60-100 մգ/դլ)
1 օր. մեծ նորածիններ՝ 2.78-4.44մմոլ/լ (40-60 մգ/դլ)
1 օր. նորածիններ՝ 2.22-3.33 մմոլ/լ (50-80 մգ/դլ)

Այլընտրանքային միջակայքեր

Տարիք	GLU, մմոլ/լ
2 օր. - 4,3 շաբաթ.	2,8 - 4,4
4,3 շաբ. - 14 տ.	3,3 - 5,6
14 - 60 տ.	4,1 - 5,9
60 - 90 տ.	4,6 - 6,4
90 տ.	4,2 - 6,7

Արդյունքների մեկնաբանություն

GLU-ի բարձրացում (հիպերգլիկեմիա)

չափահասների և երեխաների շաքարային դիաբետ
ֆիզիոլոգիական հիպերգլիկեմիա (չափավոր ֆիզիկական բեռնվածություն, սուր հույզեր, սթրես, ծխախոտի օգտագործում, ներարկումների ժամանակ ադրենալինի կտրուկ արտադրություն)
ներզատական համակարգի հիվանդություններ (ֆեոքրոմոցիտոմա, թիրեոտոքսիկոզ, ակրոմեգալիա, գիգանտիզմ, Քուշինգի համախտանիշ, սոմատոստատինոմա)
ենթաստամոքսային գեղձի հիվանդություններ (սուր և քրոնիկ պանկրեատիտներ, էպիդեմիկ պարոտիտի ժամանակ զարգացող պանկրեատիտ, մուկովիսցիդոզ, հեմոքրոմատոզ, ենթաստամոքսային գեղձի ուռուցքներ)
լյարդի և երիկամների քրոնիկ հիվանդություններ
գլխուղեղի արյունազեղում (ինսուլտ կամ ուղեղի անոթների անևրիզմա), սրտամկանի ինֆարկտ
ինսուլինային ընկալիչների նկատմամբ հակամարմինների առկայություն
թիազիդային միզամուղների, կոֆեինի, էստրոգենների, գլյուկոկորտիկոիդների ընդունում

GLU-ի մակարդակի նվազեցում (հիպոգլիկեմիա)

ենթաստամոքսային գեղձի հիվանդություններ (Լանգերհանսի բետա-կղզյակի հիպերպլազիա, ադենոմա կամ կարցինոմա, ինսուլինոմա, Լանգերհանսի ալֆա-բջջային կղզյակների անբավարարություն)
ներզատական համակարգի հիվանդություններ (Ադիսոնի հիվանդություն, ադրենոգենիտալ համախտանիշ, հիպոպիտուիտարիզմ, հիպոթիրեոզ)
նորածնային հասակում՝ դիաբետով մորից ծնված նորածիններ, կետոտիկ հիպոգլիկեմիա
գլյուկոզի մակարդակը նվազեցնող կամ հիպոգլիկեմիկ դեղերի և ինսուլինի գերդոզավորում
լյարդի ծանր հիվանդություններ (ցիռոզ, հեպատիտ, կարցինոմա, հեմոքրոմատոզ)
չարորակ ոչ պանկրեատիկ նորագոյացություններ՝ մակերիկամների քաղցկեղ, ստամոքսի քաղցկեղ, ֆիբրոսարկոմա
ֆերմենտոպաթիաներ (գլիկոգենոզներ՝ Գիրկեի հիվանդություն, գալակտոզէմիա, ֆրուկտոզի նկատմամբ տոլերանտության խանգարումներ)
ֆունկցիոնալ խանգարումներ՝ ռեակտիվ հիպոգլիկեմիա (գաստրոէնտերոստոմա, հետգաստրոէկտոմիկ վիճակ, վեգետատիվ խանգարումներ, ստամոքսաղիքային ուղու պերիստալտիկայի խանգարումներ)
սնուցման խանգարումներ (երկարատև սովահարություն, մալաբսորբցիայի համախտանիշ)
թունավորում մկնդեղով, քլորոֆորմով, սալիցիլատներով, հակահիստամինային դեղերով, ալկոհոլով
ֆիզիկական ծանրաբեռնվածություն
տենդային վիճակներ
անաբոլիկ ստերոիդների, պրոպրանոլոլի, ամֆետամինի ընդունում