Հելիկոբակտեր պիլորի IgG հակամարմիններ

Ընդհանուր նկարագրություն

Helicobacter pylori-ի նկատմամբ IgG դասի հակամարմինների հայտնաբերման հետազոտությունը նույն մանրէով վարակվածությունը հաստատող մարկեր է:

Helicobacter pylori-ի նկատմամբ IgG դասի հակամարմինները սկսում են արտադրվել վարակվելուց 3-4 շաբաթ անց: H.pylori-ի նկատմամբ հակամարմինների բարձր մակարդակը կարող է պահպանվել մանրէի ոչնչացումից որոշ ժամանակի ընթացքում:

Helicobacter pylori-ն գրամբացասական պարուաձև բակտերա է: Բակտերիալ բջիջը շրջապատված է գելային շերտով՝ գլիկոկալիկսով, որը բակտերիան պաշտպանում է ստամոքսահյութի աղաթթվի ազդեցությունից: Այս բակտերիան զգայուն է բարձր ջերմաստիճանի նկատմամբ, սակայն երկար ժամանակի ընթացքում պահպանվում է խոնավ միջավայրերում:

Հայաստանում բնակչության գերակշռող մեծամասնությունը վարակված է H. pylori-ով, սակայն միայն 10-ից մեկի մոտ է վարակն առաջացնում որևէ հիվանդություն: Վարակվածների 90%-ի մոտ H. pylori-ն ամբողջ կյանքի ընթացքում որևէ խնդիր չի առաջացնում:

Վարակման ուղիները. H. pylori-ով վարակումն ընթանում է սննդային, ֆեկալ-օրալ և կենցաղային ճանապարհներով:

Ներկայում H. pylori-ն երկրագնդում ամենատարածված վարակներից է: Այս մանրէի հետ են կապում այնպիսի հիվանդությունների զարգանալը, ինչպիսիք են քրոնիկ գաստրիտը, ստամոքսի և տասներկումատնյա աղու խոցային հիվանդությունները: Ստամոքսի լորձաթաղանթի վնասումը պայմանավորված է միկրոօրգանիզմի ուղղակի, ինչպես նաև H.pylori-ի ագրեսիայի գործոնների ազդեցություններով:

H.pylori-ն օժտված է կլոնավորման և ստամոքսի լորձաթաղանթում պերսիստացման հատկություններով: Բակտերիայի ախտածին գործոնները ներառում են ֆերմենտները (ուրեազա, ֆոսֆոլիպազա, պրոտեազա, գամա-գլյուտամիլտրանսֆերազա), մազիկները, A ցիտոտոքսինը (VacA), հեմոլիզինը (RibA), ջերմային շոկի սպիտակուցները և լիպոպոլիսախարիդը: Բակտերիալ ֆոսֆոլիպազը վնասում է էպիթելոցիտների թաղանթը, որի շնորհիվ միկրոօրգանիզմը կպչում է էպիթելի մակերևույթին և թափանցում դեպի բջիջ: Ուրազների և ախտածին մյուս ֆերմենտների ազդեցությամբ վնասվում է լորձաթաղանթը, ուժգնանում են բորբոքային գործընթացները և ցիտոկինինների, թթվածնի ռադիկալների, ազոտի օքսիդի առաջացումը: Լիպոպոլիսախարիդային հակածինն իր կառուցվածքով նման է արյան հակածնային խմբին (ըստ Lewis-ի համակարգի) և մարդու ստամոքսային էպիթելի բջիջներին, որի պատճառով հնարավոր է ստամոքսի լորձաթաղանթի էպիթելի նկատմամբ աուտոհակամարմինների առաջացումը և ատրոֆիկ աուտոիմուն գաստրիտի զարգացումը: Ուրեազների մակերեսային տեղակայումը բակտերիային թույլ է տալիս խուսափել հակամարմինների ազդեցությունից. ուրեազա-հակամարմին կոմպլեքսն անմիջապես հեռացվում է դեպի մակերևույթ: Լիպիդների պերօքսիդային օքսիդացման խթանման և ազատ ռադիկալների մակարդակի աճի ազդեցությամբ բարձրանում է կանցերոգենեզի հավանականությունը:

Ստոմոքսի լորձաթաղանթում H.pylori-ի տարածումն ընթանում է մակերեսային անտրալ գաստրիտի և դուոդենիտի զարգացմամբ, որն էլ առաջացնում է գաստրինի մակարդակի բարձրացում, սոմատոստատինի արտադրության խթանում. վերջիններս ուժեղացնում են աղաթթվի արտադրությունը: Ավելցուկային աղաթթուն նպաստում է դուոդենիտի և ստամոքսային մետապլազիաների հարաճուն զարգացմանը, որոնք էլ նպաստավոր պայմաններ են ստեղծում H.pylori-ի հետագա տարածման համար:

Հետագայում, հատկապես լրացուցիչ ռիսկի գործոնների առկայության պայմաններում (ժառանգական նախատրամադրվածություն, արյան I խումբ, ծխախոտի օգտագործում, խոց առաջացնող (ուլցերոգեն) դեղերի ընդունում, հաճախակի սթրեսներ, սննդակարգի խանգարումներ) լորձաթաղանթի մետապլազիայի ենթարկված տեղամասերում ի հայտ են գալիս խոցեր:

1995թ. Քաղցկեղի հետազոտման միջազգային ասոցիացիան (IARC) H.pylori-ն ճանաչել է որպես բացարձակ քաղկեղածին գործոն և ստամոքսի քաղցկեղների կարևորագույն պատճառներից մեկը (MALToma - Mucosa Associated Lymphoid Tissue lymphoma, ադենոկարցինոմա): Համաճարակաբանական հետազոտություններով հայտնաբերվել է նաև H.pylori-ով ավելի հաճախ վարակում ոչ խոցային դիսպեպսիայով և գաստրոէզոֆագեալ ռեֆլյուքսային հիվանդությամբ մարդկանց մոտ: H.pylori-ով վարակված անձանց մոտ ոչ խոցային դիսպեպսիայի և գաստրոէզոֆագեալ ռեֆլյուքսային հիվանդության ռիսկի գործոններից են ստամոքսային մոտորիկայի, սեկրեցիայի խանգարումները, ստամոքսի և 12-մատյա աղու լորձաթաղանթների ընդերային զգայունության և պաշտպանական բարիերի թափանցիության բարձրացումը, ինչպես նաև բորբոքմանն ուղեկցող ցիտոկինինների մակարդակի աճը:

H. pylori-ով վարակված և խոցային հիվանդությամբ տառապող հիվանդների մոտ այս միկրոօրգանիզմի ոչնչացումը թույլ է տալիս դադարեցնել հակասեկրետորային դեղամիջոցների ընդունումը:

H. pylori-ի լաբորատոր ախտորոշման ռիսկի խմբեր

Իրավիճակ	Պատճառ
Ընտանիքում կամ նույն տանը բնակվողների շրջանում վարակի դեպքեր	Վարակի կոնտակտային-կենցաղային փոխանցում H. pylori վարակը բարձրացնում է ստամոքսի քաղցկեղի ռիսկը:
Խոցային հիվանդություն	H. pylori-ի ոչնչացումը թույլ է տալիս դադարեցնել հակասեկրետորային դեղերի ընդունումը և նվազեցնել ստամոքսի քաղցկեղի զարգացման ռիսկը

Հետազոտության ցուցումներ

• ստամոքսի և/կամ 12-մատյա աղու խոցային հիվանդություն
• ոչ խոցային դիսպեպսիա
• ստամոքս-կերակրափողային ռեֆլյուքս հիվանդություն (ԳԷՌՀ)
• ատրոֆիկ գաստրիտ
• մոտ հարազատների մոտ ստամոքսի քաղցկեղային հիվանդություն
• ընտանիքի անդամների կամ մոտ հարազատների մոտ առաջնակի հայտնաբերված հելիոբակտերային վարակ
• կանխարգելիչ հետազոտություն՝ ստամոքսի խոցի կամ քաղցկեղի նկատմամբ ռիսկի խմբեր հայտնաբերելիս
• էրադիկացիոն բուժման արդյունավետության գնահատում
• ինվազիվ ախտորոշիչ մեթոդների իրականացման անհնարինություն (օրինակ՝ գաստրոդուոդենոսկոպիա)

Կենսանմուշ

«Հելիկոբակտեր պիլորի IgG հակամարմիններ» թեսթի համար հանձնվող կենսանմուշն է՝ երակային արյուն։

Կենսանմուշի հանձնում

Հետազոտությանը հատուկ նախապատրաստվելու կարիքը չի զգացվում:

Չափման միավորներ

Միջազգային չափման միավոր (SI համակարգ)

Մ/մլ (միավոր/միլիլիտր)

Նորմալ (ռեֆերենս) միջակայքեր

Համընդհանուր օգտագործվող միջակայքեր

• բացասական՝ 0-20 Մ/մլ
• կասկածելի՝ 20-40 (պետք է թեստը կրկնել)
• դրական ≥ 40,0 Մ/մլ

Արդյունքների մեկնաբանություն

H. pylori IgG դրական պատասխան

• H. pylori վարակ (խոցային հիվանդության զարգացման բարձր ռիսկ կամ խոցային հիվանդություն, ստամոքսի քաղցկեղի զարգացման բարձր ռիսկ)
• բուժված H. pylori վարակ. հակամարմինների աստիճանաբար անհետացման շրջան (անհրաժեշտ է ընթացքը հսկել կրկնակի հետազոտություններով)

H. pylori IgG բացասական պատասխան

• H. pylori վարակ չի հայտնաբերվել (խոցային հիվանդության զարգացման ցածր ռիսկ, սակայն խոցային հիվանդությունը չի բացառվում)
• H. pylori-ով վարակվելուց հետո առաջին 3-4 շաբաթների ժամանակաշրջան

Միջազգային անվանումներ

Միջազգային (անգլերեն) լրիվ անվումը՝ Helicobacter pylori IgG

Միջազգային (անգլերեն) հապավումը՝ HB IgG