Վիրուսային հեպատիտ B-ի մակերեսային հակածին

Միջազգային անվանում (հապավում). Hepatitis B Surface Antigen (HBsAg)

Նկարագրություն

Վիրուսային հեպատիտ B-ի մակերեսային կամ ավստրալիական հակածինը (HBsAg) հիվանդության ամենավաղ մարկերն է, որն արյան շիճուկում հայտնվում է դեռևս ինկուբացիոն շրջանում՝ մինչև արյան ֆերմենտների ակտիվության բարձրանալը:

HBsAg-ը սպիտակուցային մոլեկուլ է (լիպոպրոտեին), որը պատասխանատու է հեպատոցիտների մակերեսին վիրուսի ադսորբցիայի համար: Վիրուսի՝ դեպի լյարդի բջիջների գենոմ ներխուժելուց հետո այդ բջիջները սկսում են արտադրել վիրուսային ԴՆԹ և սպիտակուցներ՝ առաջ բերելով դեպի արյան հուն HBsAg-ի նոր մոլեկուլների մուտք:

Վիրուսի կորիզային բաղադրիչների և թաղանթային ստրուկտուրաների սինթեզը վարակված բջջում կարող է ընթանալ ոչ հավասարակշռված՝ թաղանթային սպիտակուցների ավելցուկային առաջացմամբ: Ուստի, վարակված հիվանդի արյան մեջ HBsAg-ի մակարդակը տատանվում է լայն միջակայքում՝ հաճախ հասնելով խիստ բարձր մակարդակի:

HBsAg-ն արյան մեջ հայտնվում է մինչև հիվանդության կլինիկական նշանների զարգանալը: Հետագայում, հեպատիտ B-ի սուր ընթացքի դեպքում արյան մեջ HBsAg-ը պահպանվում է 5-6 ամսվա ընթացքում և աստիճանաբար անհետանում, ընդ որում՝ վիրուսային հակածիններից ամենավերջինը:

HBsAg-ի առկայությունը արյան պլազմայում հիվանդության սկզբից ավելի քան 6 ամիս անց վկայում է այն բանի հավանականության մասին, որ հեպատիտ B-ն անցել է քրոնիկ ձևին: Հնարավոր է նաև HBsAg-ակրություն ողջ կյանքի ընթացքում:

HBsAg-ի քանակական որոշումն օգագործվում է հեպատիտ B-ի ախտորոշման, ընթացքի և բուժման վերահսկման մեջ: Ախտորոշիչ նպատակով իրականացված թեստի պատասխանը պետք է համադրել սուր և քրոնիկ ընթացքի կլինիկական նշանների և այլ մարկերների որոշման արդյունքների հետ:

Ցուցումներ

• սուր և քրոնիկ վիրուսային հեպատիտ B-ի ախտորոշում
• հեպատիտ B-ով հիվանդների վիճակի և բուժման հսկողություն

Կենսանմուշ

HBsAg թեսթի համար հանձնվող կենսանմուշն է՝ երակային արյուն։

Կենսանմուշի հանձնում

Կենսանմուշը ցանկալի է հանձնել առավոտյան ժամերին, քաղցած վիճակում:

Չափման միավորներ

Միջազգային չափման միավոր (SI համակարգ)

Գործակից (ինդեքս)

Նորմալ (ռեֆերենս) միջակայքեր

Համընդհանուր օգտագործվող միջակայքեր

• բացասական՝ < 0,9
• սահմանային (գորշ զոնա)՝ (0,9-1,0)
• դրական՝ ≥ 1,0

Պետք է նկատի ունենալ, որ այս գործակցի արժեքը հեպատիտ B-ի վիրուսի տիտրի հետ որևէ կապ չունի, և որքան այն 1-ից բարձր է, այդքան արյան մեջ HBsAg-ի առկայությունը դառնում է ավելի հավաստի:

Արդյունքների մեկնաբանություն

HBsAg-ի դրական պատասխան (հայտնաբերվել է)

• սուր վիրուսային հեպատիտ B` ինկուբացիոն (գաղտնի) կամ սուր փուլ
• քրոնիկ վիրուսային հեպատիտ B
• վիրուսային հեպատիտի B-ի վիրուսակրություն

HBsAg-ի բացասական պատասխան (չի հայտնաբերվել)

• վիրուսային հեպատիտ B-ն բացակայում է (դրական anti-HBc մարկերի բացակայության պայմաններում)
• anti-HB մարկերի դրական պատասխանի ժամանակ չի կարելի բացառել սուր վիրուսային հեպատիտ B-ն (առողջացման փուլ)
• չի կարելի բացառել վիրուսային հեպատիտ B-ն ռեպլիկացիայի ցածր ինտենսիվության պայմաններում
• հազվադեպ՝ կայծակնային, չարորակ ընթացքով հեպատիտ B, HBsAg-ի դեֆեկտով (շճաբացասական) հեպատիտ B

Ախտորոշիչ կամ բուժական նպատակներով մոնոկլոնային հակամարմինների պատրաստուկներ ստացող հիվանդների մոտ HBsAg-ի պատասխանը կարող է լինել խեղաթյուրված (բարձրացած կամ նվազած): Նույն կերպ, հեպարինային բուժում ստացող հիվանդների արյունը կարող է լինել մասամբ կոագուլացված, որի հետևանքով ֆիբրինի առկայության պայմաններում կարող է ստացվել սխալ պատասխան: Նման դեպքերում խորհուրդ է տրվում HBsAg-ի թեստ իրականացնել մինչև հեպարինաբուժման սկիզբը: