Գայլախտային հակակոագուլյանտ

Ընդհանուր նկարագրություն

Գայլախտային հակակոագուլյանտը (LA) հակաֆոսֆոլիպիդային համախտանիշի ախտորոշման կարևոր սքրինինգային և հաստատող թեստերից մեկն է։

Գայլախտային հակակոագուլյանտը (ԳԱ) պատկանում է IgG դասի իմունոգլոբուլիններին։ Հակամարմինների այս խումբն արտադրվում է բացասական լիցքավորված ֆոսֆոլիպիդների դեմ։ Այն ընկճում է արյան մեջ պրոթրոմբինի փոխակերպումը թրոմբինի։ Ինչպես ենթադրվում է, ԳԱ օրգանիզմում հիմնականում առաջանում է վարակային ազդեցությունից հետո աուտոիմուն գործընթացների զարգացման արդյունքում։

Արյան մեջ այս հակամարմինների առկայությունը մակարդելիության թեստերի երկարացման պայմաններում գնահատվում է որպես «գայլախտային հակակոագուլյանտի» առկայություն։ Հակամարմինների նման անվանումը կապված է այն հանգամանքի հետ, որ առաջին անգամ հայտնաբերվել են համակարգային կարմիր գայլախտով հիվանդների մոտ։ ԳԱ հաճախ հայտնաբերվում է հակաֆոսֆոլիպիդային համախտանիշի ժամանակ։

ԳԱ չեզոքացնում է բացասական լիցքավորված ֆոսֆոլիպիդները և ֆոսֆոլիպիդա-սպիտակուցային կոմպլեքսները, որոնք ներգրավված են արյան մակարդելիության գործընթացներում։ ԳԱ-ի առկայությունը արյան մեջ առաջացնում է ֆոսֆոլիպիդ-կախյալ մակարդելիության թեստերի (ավելի հաճախ՝ APTT և հազվադեպ՝ PT) in vitro երկարացում։ ԳԱ քրոնիկ առկայությունը կարող է բարձրացնել թրոմբոզների նկատմամբ հակումը, հատկապես համակարգային և աուտոիմուն հիվանդությունների ժամանակ։

ԳԱ առկայությունը կապված է նաև հղիության ընդհատման ռիսկի հետ։

Հետազոտության ցուցումներ

• տարբեր տեղակայման վաղ և հատկապես կրկնվող երակային և զարկերակային թրոմբոզներ, թրոմբոէմբոլաներ, ուղեղային շրջանառության դիմանիկ խանգարումներ և իշեմիկ ինսուլտներ
• կրկնվող անհաջող հղիություններ (պտղի ներարգանդային մահ, վիժումներ)
• չափավոր թրոմբոցիտոպենիա, որը զուգակցվում է թրոմբոզների հետ
• թրոմբոցիտոպենիա
• Վասերմանի կեղծ-դրական ռեակցիա
• ցանցավոր լիվեդո (ցանցավոր ասֆիքսիա)
• ակտիվացված մասնակի թրոմբոպլաստինային ժամանակի (APTT) անբացատրելի երկարացում

Կենսանմուշ

«Գայլախտային հակակոագուլյանտ» թեսթի համար հանձնվող կենսանմուշն է՝ երակային արյուն։

Կենսանմուշի հանձնում

Նախընտրելի է արյան կենսանմուշը հանձնել առավոտյան, քաղցած վիճակում, սննդի վերջին ընդունումից 8-14 ժամ հետո։ Ջուր խմել կարելի է։ Կարելի է նաև արյան կենսանմուշը հանձնել ցերեկային ժամերին, թեթև նախաճաշելուց առնվազն 4 ժամ անց։ Հետազոտության նախորդ օրը պետք է բացառել հոգեհուզական և ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունները (վարժանքներ), ալկոհոլի ընդունումը։

Ուշադրություն․ հակամակարդիչներով բուժումը ազդում է հետազոտության արդյունքների վրա։

Ոչ հավաստի պատասխանից խուսափելու համար խորհուրդ է տրվում հետազոտությունը չանցկացնե սուր վիճակներում, հետվիրահատական շրջանում կամ հակամակարդիչներով բուժման ընթացքում։

Չափման միավորներ

Որպես որակական հետազոտություն, չափման միավոր չունի։

Նորմալ (ռեֆերենս) միջակայքեր

Համընդհանուր օգտագործվող արդյունքներ

• գայլախտային հակակոագուլյանտի առկայության դեպքում տրվում է «դրական» պատասխան (հնարավոր է նաև «զգալի», «չափավոր», «թույլ» գնահատականները)
• կենսանմուշում գայլախտային հակակոագուլյանտի բացակայության դեպքում տրվում է «բացասական» պատասխան

Արդյունքների մեկնաբանություն

Գայլախտային հակակոագուլյանտի դրական արդյունքներ

• առաջնային աուտոիմուն հիվանդություններ
  • համակարգային կարմիր գայլախտ
  • հակաֆոսֆոլիպիդային համախտանիշ
  • ռևմատոիդ արթրիտ
  • խոցային կոլիտ
• ուռուցքներ
• ցրված միելոմա
• երկրորդային հակաֆոսֆոլիպիդային համախտանիշ, որը զուգակցվում է վիրուսային և լիմֆոպրոլիֆերատիվ հիվանդություններ, որոնք փոփոխում են օրգանիզմի իմունային վիճակը

Միջազգային անվանումներ

Միջազգային (անգլերեն) լրիվ անվումը՝ Lupus anticoagulants

Միջազգային (անգլերեն) հապավումը՝ LA