Մոնոցիտներ

Միջազգային անվանում (հապավում). Monocytes (MONO)

Նկարագրություն

Մոնոցիտները (MONO) չհատվածավորված ոլոռանման կորիզով խոշոր արյան սպիտակ բջիջներ կամ լեյկոցիտներ են, որոնք ապահովում են օրգանիզմի ոչ սպեցիֆիկ բջջային իմունիտետը:

Մոնոցիտները կազմում են շրջանառող արյան լեյկոցիտների 2-10 %-ը, ունեն 12-18 մկմ տրամագիծ, արյան մեջ շրջանառում են 70 ժամ, ապա գաղթում հյուսվածքներ, որտեղ ապրում են մինչև 60 օր՝ պահպանելով արյան հուն վերադառնալու ունակությունը: Որոշ ենթատեսակներ կարող են ապրել մինչև մի քանի տարի:

Հյուսվածքներում մոնոցիտները հասունանում և վերափոխվում են հյուսվածքային մակրո‎ֆագերի, որոնց բնորոշ է մեծ քանակով լիզոսոմների առկայությունը և կեղծ ոտիկների առաջացումը:

Մոնոցիտների գործառույթը նման է գրանուլոցիտների ֆունկցիաներին, սակայն դրանք օժտված են ավելի բարձր ֆագոցիտար ակտիվությամբ (հատկապես մանէների, սնկիկների և մակրոմոլեկուլների նկատմամբ): Բորբոքային օջախում մակրոֆագները ճանաչում, կլանում և քայքայում են մանրէները, մահացած լեյկոցիտները, բորբոքված հյուսվածքի վնասված բջիջները՝ նախապատրաստելով վնասված հյուսվածքների ռեգեներացիան:

Մոնոցիտները կատարում են բազմաթիվ ‎գործառույթներ: Ի հաշիվ ֆագոցիտային և բակտերիասպան հատկությունների՝ համարվում են օրգանիզմի ոչ սպեցիֆիկ ռեզիստենտության բջջային գործոններ: Իրականացնելով պաշտպանական ‎գործառույթ՝ մոնոցիտները կանխում են ախտածին մանրէների զարգացումը, կլանում և քայքայում ախտահարված էրիթրոցիտները, ծերեցած բջիջները, բնափոխված սպիտակուցները: Մեկ մոնոցիտը կլանում է 100 մանրէ, որի համար կոչվում է մակրո‎ֆագ:

Մոնոցիտոզը մոնոցիտների բացարձակ թվի բարձրացումն է՝ ավելի քան 1000՝ մեկ միկրոլիտրում:

Ցուցումներ

• պլանային կանխարգելիչ հետազոտություն
• հոսպիտալացմանը նախորդող հետազոտություն
• վարակիչ, բորբոքային և արյունաբանական հիվանդությունների ախտորոշում
• հիվանդության ընթացքի կամ բուժման արդյունավետության հսկողություն

Կենսանմուշ

MONO թեսթի համար հանձնվող կենսանմուշն է՝ երակային արյուն։

Կենսանմուշի հանձնում

Կենսանմուշը պետք է հանձնել առավոտյան ժամերին, քաղցած վիճակում: Սննդի վերջին ընդունումը՝ ոչ պակաս, քան 8 ժամ, ցանկալի է՝ 12 ժամ առաջ: Պետք է բացառել հյութերը, թեյը, սուրճը (հատկապես՝ շաքարով): Կարելի է ընդունել ջուր:

Հնարավորության սահմաններում հետազոտության նախորդ օրը պետք է խուսափել ֆիզիկական և հուզական ծանրաբեռնվածություններից:

Չափման միավորներ

Միջազգային չափման միավոր (SI համակարգ)

• բացարձակ թիվ (MONO#)՝ x 10⁹ բջիջ/լ (միլիարդ հատ 1 լիտրում)
• տոկոս (ֆրակցիա) (MONO%)՝ լեյկոցիտների մեջ տոկոսը (%)

Նորմալ (ռեֆերենս) միջակայքեր

Համընդհանուր օգտագործման միջակայքեր (չափահասներ)

• Մոնոցիտների բացարձակ քանակ (MONO#)՝ 0,2-1,0 x 10⁹/լ
• Մոնոցիտների ֆրակցիա (MONO%)՝ 3-10 %

Այլընտրանքային միջակայքեր

Տարիք	MONO%
1-15 օր.	5 - 15
15 օր.-12 ամս.	4 - 10
12 ամս. - 2 տ.	3 - 10
2-15 տ.	3 - 9
≥ 15 տ.	3-11

Արդյունքների մեկնաբանություն

MONO-ի թվաքանակի բարձրացում (մոնոցիտոզ)

• սուր և քրոնիկ վարակային և բորբոքային հիվանդություններ
• վիճակ տարած վարակային հիվանդությունից հետո
• աուտոիմուն հիվանդություններ
• չարորակ նորագոյացություններ
• օնկոհեմատոլոգիական հիվանդություններ
• թունավորում տետրաքլորէթանով, ֆոսֆորով

MONO-ի թվաքանակի նվազեցում (մոնոպենիա)

• թարախածին վարակներ
• ապլաստիկ անեմիաներ
• շոկային վիճակներ
• սակավարյունություններ (անեմիա)
• օնկոհեմատոլոգիական հիվանդություններ
• որոշ դեղերի ընդունում՝ գլյուկոկորտիկոիդներ, ցիտոստատիկներ և այլն