Նեյտրոֆիլներ

Ընդհանուր նկարագրություն

Նեյտրոֆիլները սեգմենտակորիզավոր և ցիտոպլազմայում նեյտրոֆիլային հատիկներով լեյկոցիտների տեսակ են, որոնց հիմնական ֆունկցիան օրգանիզմի՝ բակտերիալ վարակներից պաշտպանողականության ապահովումն է:

Նեյտրո‎ֆիլները կազմում են ամբողջ լեյկոցիտների 50-70%-ը: Դրանք ունեն 13-15 մկմ տրամագիծ: Առողջ մարդու արյան մեջ կարող են հանդիպել երիտասարդ նեյտրո‎ֆիլներ, որոնք ունեն խոշոր լոբաձև կորիզ և ցուպիկա-կորիզավորներ, որոնց կորիզը բաժանված չէ առանձին հատվածների: Հասուն նեյտրո‎ֆիլների կորիզը բաժանված չէ առանձին հատվածների: Հասուն նեյտրո‎ֆիլների կորիզը բաժանվում է 2-3 հատվածների:

Արյան նեյտրոֆիլները կամ նեյտրոֆիլային գրանուլոցիտների (Neutrophils, NEU) պաշտպանողական ֆունկցիան կայանում է օրգանիզմ ներխուժած բակտերիաների ճանաչման, կլանման և ոչնչացման մեջ: Օժտված են ‎ֆագոցիտոզով, կլանում են բակտերիաններ, հյուսվածքների քայքաման արգասիքներ։ Մեկ նեյտրոֆիլը կլանում է 25-30 բակտերիա, որի համար կոչվում է միկրո‎ֆագ: Նեյտրո‎ֆիլներն օրգանիզմի ոչ մենահատուկ պաշտպանական համակարգի կարևոր տարրերն են, սինթեզում են հումորալ գործոններ՝ կոմպլեմենտ, լիզոցիմ, ինտեր‎ֆերոն, լակտոֆերին: Այս բջիջները մասնակցում են նաև արյունականգին, ակտիվացնում մակարդման հպման փուլը:

Նեյտրոֆիլների կյանքի միջին տևողությունը 15 օր է, որի մեծ մասն անցնում է կարմիր ոսկրածուծում, որտեղից արյան հուն գաղթելուց հետո՝ 8-10 ժամ անց հայտնվում են ծայրամասային հյուսվածքներում:

Արյունատար հոսքում առկա նեյտրոֆիլների շուրջ կեսը դառնալի կերպով կպչում է անոթների ներքին մակերևույթի էնդոթելիալ բջջներին (առպատային դիրք): Վարակիչ գործոնի շփման, սթրեսի, ֆիզիկական լարվածության, հիպօքսիայի և այլ խթանման ժամանակ արյան հունում առկա նեյտրոֆիլների խտությունը կարող է կտրուկ աճել կարմիր ոսկրածուծից դեպի արյան հուն այս բջիջների ուժեղացված տեղափոխման, ինչպես նաև առպատային նեյտրոֆիլների մոբիլիզացիայի միջոցով: Ահա թե ինչու օրվա, նույնիսկ մի քանի ժամվա ընթացքում նեյտրոֆիլների թիվը կարող է զգալիորեն փոփոխվել:

Նեյտրոֆիլիան (նեյտրոֆիլների քանակի զգալի բարձրացումը) նեյտրոֆիլների բացարձակ թվի բարձրացումն է միկրոլիտրում 7,5 հազար և ավելի բարձր ցուցանիշների, իսկ նեյտրոպենիան (նեյտրոֆիլների քանակի զգալի նվազեցումը)՝ դրա կրճատումը միկրոլիտրում 1,8 հազար և ավելի ցածր ցուցանիշների: 500/մկլ մակարդակի հասնող նեյտրոպենիան կարող է առաջացնել օրգանիզմի իմունային համակարգի լուրջ խանգարումների:

Հետազոտության ցուցումներ

• պլանային կանխարգելիչ հետազոտություն
• հոսպիտալացմանը նախորդող հետազոտություն
• վարակիչ, բորբոքային և արյունաբանական հիվանդությունների ախտորոշում
• հիվանդության ընթացքի կամ բուժման արդյունավետության հսկողություն

Կենսանմուշ

«Նեյտրոֆիլներ» թեսթի համար հանձնվող կենսանմուշն է՝ երակային արյուն։

Կենսանմուշի հանձնում

Կենսանմուշը պետք է հանձնել առավոտյան ժամերին, քաղցած վիճակում: Սննդի վերջին ընդունումը՝ ոչ պակաս, քան 8 ժամ, ցանկալի է՝ 12 ժամ առաջ: Բացառել հյութերը, թեյը, սուրճը (հատկապես՝ շաքարով): Կարելի է ընդունել ջուր:

Հնարավորության սահմաններում հետազոտության նախորդ օրը պետք է խուսափել ֆիզիկական և հուզական ծանրաբեռնվածություններից:

Չափման միավորներ

Միջազգային չափման միավոր (SI համակարգ)

• բացարձակ թիվ (NEU#)՝ x 10⁹ բջիջ/լ (միլիարդ հատ 1 լիտրում)
• տոկոս (ֆրակցիա) (NEU%)՝ լեյկոցիտների մեջ տոկոսը (%)

Այլընտրանքային չափման միավոր

Բացարձակ թիվ՝ x 10³ բջիջ/մկլ (հազար հատ 1 միկրոլիտրում)

Միավորների փոխակերպում

10⁹/լ = 10³/մկլ

Նորմալ (ռեֆերենս) միջակայքեր

Համընդհանուր օգտագործվող միջակայքեր

• նեյտրոֆիլների բացարձակ քանակ (NEU#)՝ 2,0-7,0 x 10⁹/լ
• նեյտրոֆիլների տոկոս (ֆրակցիա) (NEU%)՝ 50-70 %

Այլընտրանքային միջակայքեր

Տարիք	Նեյտրոֆիլների տոկոսային մասնաբաժին (NEU%)
1-15 օր.	31,0-56,0
15 օր. - 12 ամս.	17,0-51,0
12 ամս. - 2 տ.	29,0-54,0
2-5 տ.	33,0-61,0
5-7 տ.	39,0-64,0
7-9 տ.	42,0-66,0
9-11 տ.	44,0-66,0
11-15 տ.	46,0-66,0
≥ 15 տ.	48,0-78,0

Արդյունքների մեկնաբանություն

Նեյտրոֆիլների թվաքանակի բարձրացում (նեյտրոֆիլիա)

• բակտերիալ վարակներով հարուցված բազմաթիվ հիվանդություններ
• բորբոքումներ
• ֆիզիկական գերլարվածություն
• ներքին օրգանների ինֆարկտներ
• վիճակ կրած վիրահատական միջամտությունից հետո
• որոշ դեղերի ընդունում՝ կորտիկոստերոիդներ, Հեպարին, Ացետիլխոլին և այլն
• էնդոգեն ինտոքսիկացիաներ
• չարորակ նորագոյացություններ

Նեյտրոֆիլների թվաքանակի նվազեցում (նեյտրոպենիա)

• որոշ վարակներ՝ հարուցված բակտերիաներով (որովայնային տիֆ և պարատիֆ, բրուցելոզ, տուբերկուլոզ), վիրուսներով (գրիպ, կարմրուկ, ջրծաղիկ, վիրուսային հեապատիտ, կարմրախտ), պարզագույններով (մալարիա), ռիկետսիաներով (բծավոր տիֆ)
• ձգձգված ընթացքով վարակներ՝ հատկապես մեծ տարիքով և թուլացած իմունիտետով անձանց մոտ
• անեմիաներ
• հիպերսպլենիզմ
• բնածին նեյտրոպենիաներ
• անաֆիլակտիկ շոկ
• թիրեոտոքսիկոզ
• ցիտոստատիկներ, հակաուռուցքային դեղամիջոցներ
• որոշ դեղերի ընդունում՝ հակաբիոտիկներ, հակավիրուսային դեղամիջոցներ, հոգեմետներ, հակահիստամինայիններ, հակացնցումային դեղեր, ոչ ստերոիդ հակաբորբոքային դեղամիջոցներ և այլն

Միջազգային անվանումներ

Միջազգային (անգլերեն) լրիվ անվումը՝ Neutrophils

Միջազգային (անգլերեն) հապավումը՝ NEU