Պրոինսուլին

Ընդհանուր նկարագրություն

Պրոինսուլինը ինսուլինի մոլեկուլյար նախորդողն է, որի տրոհումից առաջանում են էքվիմոլյար քանակներով ինսուլին և C-պեպտիդ:

Պրոինսուլինը (Proinsulin) արտադրվում է ենթաստամոքսային գեղձի բետա-բջիջների կողմից: Այն հանդիսանում է ինսուլինի՝ ոչ ակտիվ վիճակում պահպանման և պահեստավորման հիմնական ձևը: Այն նաև ինսուլինին նախորդող մոլեկուլն է, որի տրոհումից առաջանում են ինսուլինի և C-պեպտիդի էքվիմոլյար քանակներ: Պրոինսուլինի մոտ 15%-ն անփոփոխ դուրս է գալիս արյան շրջանառություն:

Արյան պրոինսուլինի մակարդակը որոշվում է գլխավորապես ենթաստամոքսային գեղձի լանգերհանսյան բետա-բջիջների ուռուցքների (ինսուլինոմաներ) ախտորոշման համար: Այս հիվանդության ժամանակ պրոինսուլինի, ինսուլինի և C-պեպտիդի մակարդակները բարձրանում են, սակայն հազվադեպ դեպքերում կարող է բարձրանալ միայն պրոինսուլինի մակարդակը:

Պրոինսուլինն օժտված շատ ավելի նվազ կենսաբանական ակտիվությամբ (1:10), բայց՝ ավելի երկար կիսահեռացման պարբերությամբ (3:1), քան ինսուլինը: Չնայած կենսաբանորեն քիչ ակտիվ լինելուն, պրոինսուլինի մակարդակի իզոլացված բարձրացումը կարող է առաջացնել հիպոգլիկեմիկ վիճակներ:

Չարորակացած բետա-բջիջներում արտադրվող հորմոնների փոխհարաբերակցությունը կարող է շեղվել դեպի պրոինսուլինի գերակայությունը: Պրոինսուլին/ինսուլին մոլյար փոխհարաբերակցությունն, օրինակ, ինսուլինոմաների ժամանակ հասում է 25% և ավելի:

Արյան շիճուկի պրոինսուլինի մակարդակի բարձրացում կարող է գրանցվել նաև պրոինսուլինի նյութափոխանակության խանգարման հասցնող հիվանդությունների ժամանակ՝ երիկամային անբավարարություն, լյարդի ցիռոզ, հիպերթիրեոիդիզմ:

Հետազոտության ցուցումներ

• հիպոգլիկեմիկ վիճակների ախտորոշում
• ինսուլինոմայի կասկած
• ենթաստամոքսային գեղձի բետա-բջիջների գործունեության գնահատում

Կենսանմուշ

«Պրոինսուլին» թեսթի համար հանձնվող կենսանմուշն է՝ երակային արյուն։

Կենսանմուշի հանձնում

Արյունը պետք է հանձնել առավոտյան ժամերին, պարտադիր քաղցած վիճակում (սննդի վերջին ընդունումը ոչ պակաս, քան 8 ժամ, ցանկալի է՝ 12 ժամ անց) : Բացառել հյութերը, թեյը, սուրճը (հատկապես՝ շաքարով): Կարելի է ընդունել ջուր:

Չափման միավորներ

Միջազգային չափման միավոր (SI համակարգ)

պմոլ/լ (պիկոմոլ/լիտր)

Նորմալ (ռեֆերենս) միջակայքեր

Համընդհանուր օգտագործվող միջակայքեր

Չափահասներ՝ (0,5-3,5) պմոլ/լ

Արդյունքների մեկնաբանություն

Պրոինսուլինի մակարդակի բարձրացում (քաղցած վիճակում)

• 2-րդ տիպի (ինսուլինա-ոչ կախյալ) դիաբետ
• ընտանեկան հիպերպրոինսուլինեմիա
• ենթաստամոքսային գեղձի բետա-բջիջների ուռուցքներ (ինսուլոմաներ)
• ինսուլին-արտադրող ուռուցքներ
• բետա-բջիջների կղզյակների սեկրեցիայի դեֆեկտներ
• քրոնիկ երիկամային անբավարարություն
• հիպերթիրեոիդիզմ
• լյարդի ցիռոզ
• ծանր հիպոգլիկեմիկ հիպերինսուլինեմիա
• սուլֆանիլմիզաթթվի ածանցյալների (հիպոգլիկեմիկ դեղեր) ընդունում

Միջազգային անվանումներ

Միջազգային (անգլերեն) լրիվ անվումը՝ Proinsulin

Միջազգային (անգլերեն) հապավումը՝ PROINS