Տրիյոդթիրոնին ընդհ.

Միջազգային անվանում (հապավում). Triiodthyronine Total (T3)

Նկարագրություն

Տրիյոդթիրոնինը (եռյոդթիրոնին, T3) հանդիսանում է հյուսվածքների կողմից թթվածնի կլանման և նյութափոխանակության ակտիվացման խթանիչ:

Տրիյոդթիրոնինը վահանաձև գեղձի ամինաթթվային հորմոն է, որն արտադրվում է ֆոլիկուլյար բջիջների կողմից՝ թիրեոտրոպ հորմոնի (TSH) հսկողության ներքո: Միևնույն ժամանակ, տրիյոդթիրոնինը ծայրամասային հյուսվածքներում առաջանում է թիրոքսինից (T4)՝ վերջինիս յոդազրկման արդյունքում:

Շրջանառող արյան տրիյոդթիրոնինի մեծ մասը կապված է տրանսպորտային (տեղափոխող) սպիտակուցների հետ, իսկ կենսաբանական ազդեցությունները դրսևորում է այս հորմոնի ազատ ֆրակցիան (FT3), որը կազմում է ընդհանուրի (T3) մինչև 0,5%-ը:

Տրիյոդթիրոնինը (T3) թիրոքսինից (T4) ավելի ակտիվ է, սակայն արյան մեջ առկա է ավելի փոքր քանակներով: Այն բարձրացնում է ջերմաառաջացումը և հյուսվածքների կողմից թթվածնի ծախսը՝ բացառությամբ գլխուղեղի, ռետիկուլոէնդոթելիալ և գոնադային համակարգերի: T3-ը նաև խթանում է լյարդում վիտամին A-ի արտադրությունը, նվազեցնում է արյան խոլեսթերինի (CHOL) և տրիգլիցերիդների (TRIG) մակարդակը, ինչպես նաև արագացնում է սպիտակուցային փոխանակությունը: Այն նաև խթանում է մեզով կալցիումի արտազատումը և ոսկրային հյուսվածքներում ընթացող նյութափոխանակությունը (ավելի շատ՝ ոսկրի ռեզորբցիան): Սրտի վրա թողնում է դրական քրոնո- և ինոտրոպ ազդեցություն, որը նշանակում է, որ արագացնում և ուժեղացնում է սրտի կծկումները: T3-ը խթանում է ռետիկուլյար ֆորմացիան և կենտրոնական նյարդային համակարգի կեղևային գործունեությունը:

T3-ին բնորոշ է սեզոնային փոփոխականությունը. առավելագույն մակարդակը գրանցվում է սեպտեմբերից մինչև փետրվար, իսկ նվազագույնը՝ ամառային ամսիներին: 11-15 տարեկանում արյան պլազմայում T3-ի մակարդակը հասնում է չափահասների մակարդակին: 65 տարեկանն անց տղամարդկանց և կանանց մոտ դիտարկվում է արյան պլազմայի T3-ի մակարդակի փոքր-ինչ անկում:

Էութիրեոիդ վիճակներում T3-ի մակարդակը կարող է դուրս գալ նորմալ արժեքների միջակայքից տրանսպորտային սպիտակուցների հետ կապվող ֆրակցիաների շեղումների դեպքում: Հորմոնի մակարդակը կարող է բարձրանալ սպիտակուցների հետ կապվելու ունակության աճին զուգահեռ այնպիսի իրավիճակներում, ինչպիսիք են հղիությունը, հեպատիտը, ՄԻԱՎ վարակը, պորֆիրիան, հիպերէստրոգենիան և այլն:

Ցուցումներ

• վահանաձև գեղձի հիվանդությունների տարբերակիչ ախտորոշում
• մեկուսացված Т3-տոքսիկոզի ընթացքի և բուժման հսկողություն

Կենսանմուշ

T3 թեսթի համար հանձնվող կենսանմուշն է՝ երակային արյուն։

Կենսանմուշի հանձնում

Թեստից 1 ամիս առաջ էնդոկրինոլոգի թույլտվությամբ անհրաժեշտ է բացառել վահանագեղձի հորմոնային դեղերի ընդունումը: Թեստից 2-3 օր առաջ նաև անհրաժեշտ է բացառել ¹³¹I և ⁹⁹mTс, ինչպես նաև յոդ պարունակող դեղերի ընդունումը: Արյան կենսանմուշը պետք է վերցնել ռենտգենոկոնտրաստային հետազոտությունից առաջ:

Թեստին նախորդող օրը պետք է բացառել մարզումները, ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունը և սթրեսը: Անմիջապես արյունը հանձնելուց առաջ պացիենտը պետք է գտնվի հանգիստ վիճակում:

Կենսանմուշը պետք է հանձնել քաղցած վիճակում՝ սննդի վերջին ընդունումից առնվազն 8 ժամ (ցանկալի է՝ 12 ժամ) հետո: Այս ընթացքում հյութերը, թեյը, սուրճը (առավել ևս՝ շաքարով) չեն թույլատրվում: Կարելի է ընդունել ջուր:

Չափման միավորներ

Միջազգային չափման միավոր (SI համակարգ)

նմոլ/լ (նանոմոլ/լիտր)

Այլընտրանքային չափման միավոր

նգ/դլ (նանոգրամ/միլիլիտր)

Միավորների փոխակերպում

նգ/դլ x 0,01536 = նմոլ/լ

Նորմալ (ռեֆերենս) միջակայքեր

Համընդհանուր օգտագործման միջակայքեր

Չափահասներ՝ (1,30-3,10) նմոլ/լ

Այլընտրանքային միջակայքեր (չափահասներ)

Տարիք	Т3, նմոլ/լ
15-20 տ.	1,23 - 3,23
20-50 տ.	1,08 - 3,14
> 50 տ.	0,62 - 2,79

Արդյունքների մեկնաբանություն

T3-ի մակարդակի բարձրացում

• թիրեոտրոպինոմա
• թունավոր (տոքսիկ) խպիպ
• մեկուսացված T3-տոքսիկոզ
• վահանաձև գեղձի բորբոքումներ (թիրեոիդիտ)
• վահանաձև գեղձի թիրեոտոքսիկ ադենոմաներ
• Т4-կայուն թերակտիվ վահանաձև գեղձ (հիպոթիրեոզ)
• թիրեոիդ հորմոնների նկատմամբ կայունության համախտանիշ
• TSH-անկախ գերակտիվ վահանձև գեղձ (թիրեոտոքսկիկոզ)
• վահանաձև գեղձի հետծննդյան դիսֆունկցիա
• խորիոկարցինոմա
• IgG-ի բարձր մակարդակով միելոմաներ
• նեֆրոտիկ համախտանիշ
• քրոնիկ լյարդային հիվանդություն
• մարմնի քաշի ավելացում
• համակարգային հիվանդություններ
• հեմոդիալիզ
• որոշ դեղերի ընդունում՝ Ամիոդարոն, էստրոգեններ, Լևոթիրոքսին, Մեթադոն, բերանային (օրալ) հակաբեղմնավորիչներ

T3-ի մակարդակի նվազեցում

• էութիրեոիդ հիվանդի համախտանիշ
• չկոմպենսացված առաջնային մակերիկամային անբավարարություն
• քրոնիկ լյարդային հիվանդություն
• ծանր ոչ թիրեոիդային հիվանդություններ, ներառյալ՝ սոմատիկ և հոգեկան
• ծանր հիվանդություններից վերականգնման շրջան
• առաջնային, երկրորդային, երրորդային թերակտիվ վահանաձև գեղձ (հիպոթիրեոզ)
• Т4-ի ինքնուրույն նշանակման հետևանքով կողմնակի թիրեոտոքսիկոզ
• սպիտակուցների ցածր պարունակությամբ սննդակարգ
• այնպիսի դեղերի ընդունում, ինչպիսիք են՝ հակաթիրեոիդ միջոցներ (Պրոպիլուրացիլ, Մերկազոլիլ), անաբոլիկ ստերոիդներ, բետա ադրենոպաշարիչներ (Մետոպրոլոլ, Պրոպրանոլոլ, Ատենոլոլ), գլյուկոկորտիկոիդներ (Դեքսամեթազոն, Հիդրոկորտիզոն), ոչ ստերոիդ հակաբորբոքային միջոցներ (սալիցիլատներ, Ասպիրին, Դիկլոֆենակ, Բուտադիոն), բերանային (օրալ) հակաբեղմնավորիչ հաբեր, հիպոլիպիդեմիկ միջոցներ (Կոլեստիպոլ, Խոլեստիրամին), ռենտգենակոնտրաստ նյութեր, Տերբուտալին և այլն