Արյան ընդհանուր հետազոտությունն (ԱԸՀ) ընդհանուր առողջական վիճակի ստուգման ամենահաճախ նշանակվող լաբորատոր թեստերից է:

ԱԸՀ կարող է նաև օգնել որոշ հիվանդությունների ախտորոշմանը: Այս թեստին այլ կերպ անվանում են արյան ամբողջական հաշվարկ (CBC), քանի որ առաջին հերթին նշանակվում է՝ հաշվարկել արյան բջիջների տարբեր տեսակների քանակները: Արյան բջիջներն այլ կերպ կոչվում են նաև արյան ձևավոր տարրեր՝ ի տարբերություն արյան հեղուկ մասի՝ պլազմայի:

Ի՞նչն են հետազոտում

ԱԸՀ գլխավոր նպատակը արյան բջիջների կամ ձևավոր տարրերի քանակների մասին տվյալներ ստանալն է: Տարբերում են արյան բջիջների երեք տեսակ՝

արյան կարմիր բջիջներ (էրիթրոցիտներ), որոնք իրականացնում են թթվածնի տեղափոխումը թոքերից դեպի հյուսվածքներ և ածխաթթու գազի տեղափոխումը հյուսվածքներից դեպի թոքեր
արյան սպիտակ բջիջներ (լեյկոցիտներ), որոնք մասնակցում են վարակների դեմ օրգանիզմի պայքարին և իրենց հերթին լինում են 5 տեսակի՝
- նեյտրոֆիլները և մոնոցիտները մասնակցում են վարակների դեմ օրգանիզմի պայքարին
- էոզիոնոֆիլները և բազոֆիլները մասնակցում են օրգանիզմի ալերգիկ պատասխանին
- լիմֆոցիտները (T կամ B) արտադրում են հակամարմիններ և մասնակցում օտար օրգանիզմների, այդ թվում՝ բակտերիաների և վիրուսների դեմ օրգանիզմի պայքարին
արյան թիթեղիկներ (թրոմբոցիտներ), որոնք հանդիսանում են արյան մակարդելիության առանցքային գործոններից մեկը:

ԱԸՀ մեջ մտնում են նաև մի շարք այլ ցուցանիշներ, օրինակ՝ հեմոգլոբին, որն արյան կարմիր բջիջներում պարունակվող և երկաթ պարունակող սպիտակուց է, որն անմիջականորեն իրականացնում է այս բջիջների կողմից թթվածինը կապելու և տեղափոխելու գործընթացները:

Ինչո՞ւ է այս թեստը նշանակվում

ԱԸՀ-ը համարվում է ընդհանուր սքրինինգային հետազոտություն, որն օգնում է տարբեր հիվանդությունների առաջին անգամ հայտնաբերմանն ու ախտորոշմանը, ինչպես նաև դրանց ընթացքի և նշանակված բուժման արդյունավետության հսկողությանը:

ԱԸՀ կարող է նշանակվել հետևյալ հիվանդությունների և վիճակների ախտորոշման մեջ՝

վարակային հիվանդություններ
սակավարյունություն (անեմիա)
ընդհանուր թուլություն և հոգնածության զգացում
արյունահոսություն կամ արյան մակարդելիության խնդիրներ
թունավոր նյութերի ազդեցություն:

Բազմաթիվ հիվանդություններ կարող են ազդել ձեր ԱԸՀ արդյունքների վրա: Ավելին, արյան ձևավոր տարրերի քանակները կարող են փոփոխվել նաև վիտամինների և միներալների պակասի (դեֆիցիտ), որոշ դեղերի ընդունման և այլ պատճառներով:

Ինչպե՞ս նախապատրաստվել այս թեստին

ԱԸՀ որևէ հատուկ նախապատրաստություն չի պահանջում, սակայն խորհուրդ է տրվում արյունը հանձնել քաղցած, սակայն՝ ոչ ծարավ վիճակում:

Ձեր արդյունքների մեկնաբանումը

Արյան բջիջների տարբեր տեսակների քանակը և դրանց հարաբերակցությունը կարող են փոփոխվել բազմաթիվ հիվանդությունների ժամանակ: Ահա որոշ օրինակեր:

Էրիթրոցիտների քանակը կարող է շատանալ (կոչվում է էրիթրոցիտոզ), երբ դրանց առաջացումը խթանված է կամ երբ դուք կորցրել եք հեղուկներ (արյան խտացում): Հակառակը, էրիթրոցիտների քանակը կարող է նվազել (կոչվում է էրիթրոցիտոպենիա կամ պարզապես անեմիա), երբ դրանց արտադրությունն ընկճված է, քայքայումը խթանված է կամ դուք արյունահոսել եք: Նման վիճակները սովորաբար ուղեկցվում են ընդհանուր թուլության և հոգնածության զգացումներով, գլխապտույտով և մաշկի գունատությամբ:
Լեյկոցիտների քանակը կարող է մեղմ բարձրանալ վարակային և բորբոքային հիվանդությունների ժամանակ (կոչվում է լեյկոցիտոզ): Լեյկոցիտների և դրանց տարբեր, այդ թվում՝ երիտասարդ ձևերի քանակի կտրուկ աճը գրանցվում է լեյկոզի (լեյկեմիա) դեպքում: Այլ հիվանդությունների ժամանակ կարող է գրանցվել լեյկոցիտների քանակի կրճատում (կոչվում է լեյկոպենիա), որը բերում է օրգանիզմի ընդհանուր դիմադրողականության անկման և վարակների նկատմամբ ընկալունակության բարձրացման: Տարբեր հիվանդությունների ժամանակ նաև կարող է շեղվել լեյկոցիտների տարբեր տեսակների միջև հարաբերակցությունը:
Թրոմբոցիտների քանակը կարող է փոփոխվել արյունահոսության կամ մակարդելիության խանգարումներով ընթացող հիվանդությունների ժամանակ:

Բոլոր դեպքերում, ԱԸՀ արդյունքները պետք է քննարկել բժշկի հետ: