Լյամբլիա մակաբույծները ապրում են մարդկանց և կենդանիների բարակ աղիներում:
Մինչև կղանքով օրգանիզմից դուրս գալը, մանրադիտակային մակաբույծները պարուրվում են կոշտ թաղանթների մեջ, որոնք կոչվում են ցիստեր, ինչը թույլ է տալիս ամիսներով գոյատևել աղիներից դուրս: Տիրոջ մեջ մտնելուց հետո կիստաները լուծվում են և մակաբույծներն ազատվում են:
Վարակումը տեղի է ունենում, երբ դուք պատահաբար կուլ եք տալիս մակաբույծների ցիստաներ: Դա կարող է տեղի ունենալ ոչ անվտանգ ջուր կուլ տալու, վարակված սնունդ ուտելու կամ վարակված անձի հետ շփման միջոցով:
Աղտոտված ջուր կուլ տալը
Լյամբլիայով վարակվելու ամենատարածված միջոցը ոչ անվտանգ (աղտոտված) ջուրը կուլ տալն է: Լյամբլիա մակաբույծները հայտնաբերված են լճերում, լճակներում, գետերում և առուներում, ինչպես նաև հանրային կոյուղիներում, հորերում, ջրամբարներում, լողավազաններում, ջրաշխարհներում և սպա-կենտրոններում: Ստորերկրյա և մակերևութային ջրերը կարող են վարակվել լյամբլիայով գյուղատնտեսական արտահոսքից, կեղտաջրերի արտահոսքից կամ կենդանիների կղանքից: Փամփերս հագած երեխաները և փորլուծություն ունեցող մարդիկ կարող են պատահաբար աղտոտել լողավազաններն ու սպա-կենտրոնները:
Աղտոտված սնունդ ուտելը
Լյամբլիա մակաբույծները կարող են տարածվել սննդի միջոցով՝ կամ այն պատճառով, որ լյամբլիայով վարակված սննդամթերք մշակողները մանրակրկիտ չեն լվանում ձեռքերը կամ էլ այն պատճառով, որ հում արտադրանքը ոռոգվում կամ լվացվում ոչ մաքուր (աղտոտված) ջրով: Սննդի պատրաստումը (եփումը) ոչնչացնում է լյամբլիաները, ուստի սնունդն ավելի քիչ տարածված վարակի աղբյուր է, քան ջուրը, հատկապես արդյունաբերական զարգացած երկրներում:
Անձից-անձ տարածում
Դուք կարող եք վարակվել լյամբլիայով, եթե ձեր ձեռքերը կեղտոտվեն կղանքով: Այս առումով, առանձնակի վտանգի տակ են երեխայի տակդիրները փոխող ծնողները, ինչպես նաև երեխաների խնամքի աշխատողները և երեխաների խնամքի կենտրոններում գտնվող երեխաները, որտեղ բռնկումներն ավելի ու ավելի հաճախ են հանդիպում: Լյամբլիա մակաբույծը կարող է տարածվել նաև հետանցքային (անալ) սեռական հարաբերության միջոցով։
Ռիսկի գործոններ
Լյամբլիան շատ տարածված աղիքային մակաբույծ է: Չնայած ցանկացած մարդ կարող է վարակվել լյամբլիա մակաբույծով, որոշ մարդիկ առանձնահատուկ ռիսկի տակ են:
- Երեխաներ. լյամբլիոզը երեխաների մոտ շատ ավելի տարածված է, քան չափահասների մոտ: Երեխաներն ավելի հավանական է, որ շփվեն կղանքի հետ, հատկապես, եթե նրանք փամփերս են կրում, կարող են ինքնուրույն զուգարանից կամ պետքանոթից օգտվել կամ ժամանակ են անցկացնում մսուր-մանկապարտեզներում կամ երեխաների խնամքի կենտրոնում: Մարդիկ, ովքեր ապրում կամ աշխատում են փոքր երեխաների հետ, նույնպես ավելի բարձր ռիսկի են ենթարկվում:
- Մարդիկ, ովքեր չունեն անվտանգ խմելու ջրի հասանելիություն. լյամբլիոզը տարածված է ամենուր, որտեղ սանիտարական պայմանները անբավարար են կամ ջուրն անվտանգ չէ խմելու համար: Դուք վտանգի տակ եք, եթե ճանապարհորդում եք այնպիսի վայրեր, որտեղ լյամբլիայի վարակը տարածված է, հատկապես, եթե ուշադիր չեք, թե ինչ եք ուտում և խմում: Ռիսկն ամենամեծն է գյուղական վայրերում կամ վայրի տեղանքում:
- Մարդիկ, ովքեր հետանցքային (անալ) սեռական հարաբերություններ են ունենում. առանց պահպանակի կամ այլ պաշտպանության միջոցների հետանցքային (անալ) սեքսով կամ բարան-հետանցքային (օրալ-անալ) սեքսով զբաղվող մարդիկ ենթարկվում են լյամբլայի, ինչպես նաև սեռական ճանապարհով փոխանցվող վարակների մեծ ռիսկի:
Հոդվածը հրապարակվել է՝ 05-04-2023
Վերջին վերանայում՝ 23-04-2024