Գրադարան

Գիգանտիզմ (հսկայություն)

Գիգանտիզմ (հսկայություն)

Time Read 2 րոպե

Գիգանտիզմը խիստ հազվադեպ հանդիպող հիվանդություն է, որը երեխաների մոտ առաջացնում է աճի ախտաբանական արագացում և հանգեցնում է ոչ բնականոն բարձր հասակի։

Այն կարող է հաջողությամբ բուժվել, սակայն հիվանդ երեխաների մոտ որոշ ախտանիշներ կարող են շարունակվել և առաջանալ կանոնավոր ստուգումների անհրաժեշտություն։ Ավելի հաճախ զարգանում է տղա երեխաների մոտ։

Գիգանտիզմի պատճառները

Ծնվելուց հետո մարդու մարմնի աճը հսկվում է գլխուղեղում տեղակայված մակուղեղի (հիպոֆիզ) կողմից արտադրվող հորմոնների կողմից։ Դրանցից օրգանիզմի աճի համար ամենակարևոր հորմոնն աճի հորմոննն է, որը հայտնի է նաև որպես մարդու աճի հորմոն կամ սոմատոտրոպ հորմոն։

Գիգանտիզմով երեխաների մեծ մասի մոտ գրանցվում է աճի հորմոնի գերարտադրություն, որը բերում է նրանց արագ և չափից դուրս մեծ աճի։

Գիգանտիզմը գրեթե միշտ պատճառվում է մակուղեղի բարորակ ուռուցքով, որը հայտնի է նաև որպես ադենոմա։ Սովորաբար երեխաների մակուղեղի նման ուռուցքի որևէ ակնհայտ պատճառ չի հայտնաբերվում, թեև որոշ դեպքերում այն կարող է պատճառվել հազվադեպ հանդիպող ժառանգական հիվանդություններով։

Նմանատիպ մեկ այլ հիվանդություն, որը հայտնի է որպես ակրոմեգալիա, կարող է ախտահարել չափահաս մարդկանց։ Ինչպես գիգանտիզմը, ակրոմեգալիան նույնպես առաջացնում է ոչ բնականոն աճ, սակայն մարդուն անբնական հսկա հասակով դարձնելու փոխարեն այն առաջացնում է այլ ախտանիշներ։

Իմացե՛ք ավելին ակրոմեգալիայի մասին։

Գիգանտիզմի ախտանիշները

Գիգանտիզմը կարող է ի հայտ գալ ցանկացած տարիքի երեխայի մոտ՝ սկսած նորածնայինից մինչև դեռահաս տարիքը։

Հիմնական ախտանիշն խիստ խթանված աճն է, որը նշանակում է, որ երեխան ձեռք է բերում իր տարիքին անհամապատասխան անբնական բարձր հասակ։

Այլ նշաններից են՝

  • մեծ գլուխ
  • արտահայտված ճակատ
  • արտացցված ծնոտ
  • դիմագծերի կոպտացում, օրինակ՝ լայնացած քիթ
  • գերքրտնոտություն
  • ախորժակի խիստ բարձրացում
  • հոգնածություն։

Որոշ դեպքերում կարող են ի հայտ գալ նաև գլխացավեր, սրտխառնոց, տեսողության խնդիրներ և սեռահասունացման հետաձգում։

Գիգանտիզմի ախտորոշումը

Բժիշկն անսովոր արագ աճող երեխայի ֆիզիկական զննությունը կարող է իրականացնել՝ կատարելով մարդաչափական հետազոտություններ, ինչպես նաև գնահատելով սեռահասունացման փուլը։

Գիգանտիզմն ախտորոշելիս կարող են նշանակվել նաև հետևյալ հետազոտությունները՝

  • արյան թեստեր, որոնց միջոցով չափվում են հորմոնների և այլ ցուցանիշների մակարդակները
  • գլյուկոզի տոլերանտության թեստ, որի միջոցով գնահատվում է գլյուկոզի մակարդակի բարձրացման ազդեցությունը հորմոնների մակարդակների վրա
  • հիպոֆիզի հետազոտությանն ուղղված մագնիսա-ռեզոնանսային տոմոգրաֆիա (ՄՌՏ) կամ համակարգչային շերտագիր (ԿՏ)
  • գանգի կամ ծնոտի ռենտգեն, որի միջոցով գնահատվում է ոսկորների հաստությունը։

Կարևոր է, որ գիգանտիզմն ախտորոշվի և բուժվի հնարավորինս վաղ։ Չբուժվելու դեպքում այն կարող է հանգեցնել 2-րդ տիպի դիաբետի, բարձր արյան ճնշման և հոդաբորբերի։

Գիգանտիզմի բուժումը

Գիանտիզմի բուժումը ներառում է՝

  • վիրահատություն, երբ հեռացվում է մակուղեղի ուռուցքը կամ մասնահատվում է մակուղեղը
  • ճառագայթային թերապիա, որի շնորհիվ կրճատվում է մակուղեղի ուռուցքի աճը կամ աճի հորմոնի արտադրությունը
  • դեղեր, որոնց նպատակն է կրճատել աճի հորմոնի մակարդակը կամ մեղմացնել ախտանիշները։

Այս բուժումները կարող են նշանակվել առանձին կամ որևէ զուգակցմամբ։

Հոդվածը տեղադրվել է՝ 24-06-2019 վերանայվել է՝ 09-05-2023

Հեղինակ

Հեղինակային բոլոր իրավունքները պատկանում են Մեդեքսին։

Մեդեքս-հեղինակների մասին
Մեր կայքի հոդվածները պատրաստվում են տարբեր ոլորտների փորձառու բժիշկների և առողջապահության մասնագետների կողմից՝ օգտագործելով բժշկագիտության վերջին տվյալները և լավագույն փորձը: