Ասկարիդի IgG հակամարմիններ - Մակաբույծներ

Միջազգային անվանում (հապավում). Ascaris Lumbricoides IgG (Asc IgG)

Նկարագրություն

Ասկարիդի նկատմամբ IgG դասի հակամարմինները հանդիսանում են ասկարիդոզի շճաբանական մարկերը:

Ասկարիդոզը հելմիթոզ կամ ճիճվային վարակ է, որը հարուցվում է կլոր որդ ասկարիդներից (Ascaris lumbricoides):

Մարդը, ում աղիներում մակաբուծվել են արու և էգ ասկարիդները, հանդիսանում է այս վարակի միակ աղբյուրը: Չափահաս ասկարիդները բնակվում են բարակ աղիներում, որտեղ էգերը բեղմնավորվելուց հետո օրական արտադրում են շուրջ 200 հազար ձվիկներ: Կղանքի հետ հայտնվելով արտաքին միջավայրում, ասկարիդի ձվիկները բարենպաստ պայմաններում (ջերմաստիճանը՝ 12-36°, լավագույնը՝ 24-26°, բավարար խոնավություն և թթվածին) զարգանում են 10-15 օր և ավելի ժամանակաշրջանի ընթացքում: Մարդու կողմից ասկարիդի հասունացած ձվերը կուլ տալուց հետո բարակ աղիների վերին հատվածներում դրանցից դուրս են գալիս ասկարիդի թրթուրներ, որոնք աղու պատից թափանցում են դեպի ստորին սիներակի ավազան և հետագայում՝ լյարդ ու թոքեր, որտեղից էլ անցնում են ալվեոլներ ու բրոնխներ: Թոքերում դրանք շնչուղիների էպիթելով բարձրանում են մինչև ըմպան և դարձյալ հազալիս հայտնվելով կոկորդում և կուլ տրվելով՝ երկրորդ անգամ են հայտնվում ստամոքսաղիքային խողովակում: Բարակ աղիներում երկրորդ անգամ հայտնվելուց հետ 70-75 օրվա ընթացքում թրթուրները վերաճում են հասուն որդերի:

Չափահաս ասկարիդի կյաքի տևողությունը հասնում է մինչև մեկ տարի, որից հետո սատկում է և կղանքով հեռացվում օրգանիզմից: Ահա թե ինչու նույն անձի մոտ մի քանի տարվա ընթացքում ասկարիդոզի առկայությունը կարող է բացատրվել միայն կրկնակի վարակմամբ:

Ասկարիդով մարդու վարակումն ընթանւմ է կղանք-բերանային (ֆեկալ-օրալ) մեխանիզմով: Փոխանցման ուղիներն են՝ հասուն ձվիկներով վարակված սնունդ, ջուր և հազվադեպ՝ կենցաղային ճանապարհ (վարակված մակերևույթներ): Ասկարիդոզի տարածմանը նպաստում են չախտահանված ֆեկալիաներով պարարտացված հողում աճեցված բանջարեղենների, հատապտուղների և կանաչեղենի օգտագործումը:

Ասկարիդոզի կլինիկական ընթացքում առանձնացնում են երկու փուլ՝ վաղ (միգրացիոն) և ուշ (աղիքային): Առաջին փուլը համընկնում է թրթուրների՝ դեպի թոքեր տեղաշարժի հետ, մինչդեռ երկրորդ փուլը պայմանավորված է հասուն որդերի՝ բարակ աղիներում մակաբուծվելով և հնարավոր բարդություններով:

Ասկարիդոզի հիմնական կլինիկական նշանները պայմանավորված են թոքերի ախտահարմամբ (չոր հազ, հևոց, ցավ կրծքավանդակի շրջանում), ենթատենդային ջերմությամբ, ցանավորմամբ և մաշկի քորով, ընդհանուր թուլությամբ, գլխացավերով, մինչև 20-30% էոզինոֆիլիայով, հիպերլեյկոցիտոզով: Ասկարիդոզի քրոնիկ փուլում ի հայտ են գալիս սրտխառնոց, աղիների գործունեության խանգարումներ, որովայնային ցավեր և քնի խանգարումներ: Ասկարիդոզի հնարավոր բարդություններն են՝ ենթաստամոքսային գեղձի բորբոքում (պանկրեատիտ), կույր աղիքի որդանման ելունի բորբոքում (ապենդիցիտ), իսկ աղիներում մեծաքանակ հելմինթների առկայության դեպքում՝ նաև աղիքային անացանելիություն:

Ասկարիդոզի աղիքային փուլի լաբորատոր ախտորոշումը հիմնված է կղանքի քննությամբ ասկարիդի ձվիկների կամ ախտորոշիչ դեհելմինթիզացիայից հետո կղանքում ասկարիդի հասուն ձևերի հայտնաբերման վրա: Սակայն, արդեն իսկ վաղ (միգրացիոն կամ թրթուրային) փուլում ասկարիդոզը կարելի է ախտորոշել իմունոլոգիական թեստերի շնորհիվ՝ ասկարիդների նկատմամբ հատուկ հակամարմինների հայտնաբերման միջոցով: Չնայած ախտորոշումը չի կարող հաստատվել միայն շճաբանական թեստերի միջոցով, այս թեստի արդյունքների համադրումն անամնեզի և կլինիկական նշանների հետ թույլ է տալիս վաղ ախտորոշել և սկսել բուժումը՝ մինչև հիվանդության կլինիկական նշանների և բարդությունների զարգացումը:

Իմունադեֆիցիտային վիճակներում և նորածինների մոտ ասկարիդի շճաբանական ախտորոշման դերը սահմանափակ է:

Իմացե՛ք ավելին ասկարիդային վարակի մասին:

Ցուցումներ

• ասկարիդոզի առկայության կլինիկական կասկած

Կենսանմուշ

Asc IgG թեսթի համար հանձնվող կենսանմուշն է՝ երակային արյուն։

Կենսանմուշի հանձնում

Հատուկ նախապատրաստման կարիք չի զգացվում: Խորհուրդ է տրվում արյունը վերցնել ոչ շուտ, քան սննդի վերջին ընդունումից 4 ժամ անց:

Չափման միավորներ

Միջազգային չափման միավոր (SI համակարգ)

Գործակից (ինդեքս)

Նորմալ (ռեֆերենս) միջակայքեր

Համընդհանուր օգտագործվող միջակայքեր

• բացասական (ասկարիդոզը բացակայում է)՝ գործակիցը < 0,9
• սահմանային (կասկածելի, գորշ զոնա)՝ գործակիցը գտնվում է 0,9-1,0 միջակայքում
• դրական (ասկարիդոզը մեծ հավանականությամբ առկա է)՝ գործակիցը 1,0-ից բարձր է

Արդյունքների մեկնաբանություն

Դրական պատասխան (առկա է)

• ասկարիդոզ, միգրացիոն փուլ
• կեղծ-դրական պատասխան (թեստի սպեցիֆիկությունը՝ 90%)

Բացասական պատասխան (բացակայում է)

• ճիճվային ինվազիայի բացակայություն
• ասկարիդի նկատմամբ IgG հակամարմինների ցածր մակարդակ (վաղ կամ ուշ փուլեր, թույլ արտահայտված իմունային արձագանք)

Կասկածելի պատասխան

• խորհուրդ է տրվում թեստը կրկնել 2-4 շաբաթվա ընթացքում, և, եթե կրկնակի թեստով դարձյալ ստացվում է սահմանային մակարդակ, այսպիսի արդյունքը պետք է մեկնաբանել որպես բացասական: