Աորտա - Արյունատար համակարգ

Աորտան ձեր օրգանիզմի «մայր» զարկերակն է՝ արյան շրջանառության ամենախոշոր անոթը:

Աորտան սկսվում է ձեր սրտի ձախ փորոքից և հանդիսանում է արյան մեծ շրջանառության առաջին արյունատար անոթը: Այն ունի մոտավորապես այգեգործական խողովակի հաստություն և ձգվում է սկսած կրծքավանդակի կենտրոնում գտնվող սրտից մինչև որովայնի խոռոչ:

Անատոմիորեն տարբերում են աորտայի հետևյալ շրջանները կամ հատվածները` վերել աորտա, աորտայի աղեղ և վայրէջ աորտա:

• Վերել աորտայի սկզբնական լայնացումից (կոճղեզ) դուրս են գալիս աջ ու ձախ պսակային զարկերակները, որոնք արյուն են մատակարարում ձեր սրտին։ Հենց այս անոթների աթերոսկլերոտիկ ախտահարմամբ է պայմանավորված սրտի իշեմիկ հիվանդության, այդ թվում՝ սրտամկանի ինֆարկտի և կրծքահեղձուկի (ստենոկարդիա) զարգացումը:
• Աորտայի աղեղից աջից դեպի ձախ դուրս են գալիս բազկագլխային ցողունը, ձախ ընդհանուր քնային և ենթաանրակային զարկերակները, որոնք արյուն են հասցնում ձեր գլխին և վերջին վերջույթներին:
• Վայրէջ աորտան մինչև ստոծանին անվանվում է կրծքային, ստոծանուց ցած՝ որովայնային աորտա։ Վերջինս գոտկային 4-րդ ողնի մակարդակին բաժանվում է աջ ու ձախ ընդհանուր զստային զարկերակների։ Յուրաքանչյուր զստային զարկերակ ճյուղավորվում է ներքին և արտաքին զստային զարկերակների։ Ներքին զստային զարկերակը արյուն է մատակարարում կոնքի օրգաններին ու պատերին: Արտաքին զստային զարկերակը վերածվում է ազդրային զարկերակի և ճյուղավորվելով՝ արյուն է մատակարարում ստորին վերջույթներին։

Աորտայի հետ կապված հիվանդություններ կամ ախտանիշներ

Աթերոսկլերոզ

Չափահաս տարիքում աորտայի ամենատարածված ախտահարումն այս անոթի պատի աթերոսկլերոզն է: Աթերոսկլերոզը զարգանում է, երբ ձեր սրտից դեպի մյուս օրգաններն ու հյուսվածքները թթվածնով և սննդանյութերով հարուստ արյուն տեղափոխող զարկերակները, այդ թվում՝ աորտան հաստանում և կարծրանում են, երբեմն առաջացնելով արյունամատակարարվող օրգանների և հյուսվածքների արյան հոսքի նվազեցում: Առողջ զարկերակները ճկուն և առաձգական են, սակայն, տարիքի հետ, դրանց պատը կարող է կարծրանալ (անվանում են զարկերակների կարծրացում):

Իմացե՛ք ավելին աթերոսկլերոզի մասին:

Աորտայի անևրիզմաներ

Երբ աորտայի պատի մի մասը թուլանում և արտափքվում է, ապա զարգանում է աորտայի անևրիզմա: Ավելի հաճախ հանդիպում է որովայնային աորտայի անևրիզման: Աորտայի անևրիզմաները սովորաբար սկզբում փոքր են լինում, սակայն բարձր ճնշման տալ ավելի ու ավելի արտափքվելով՝ կարող են հասնել մեծ չափերի: Սովորաբար աորտայի անևրիզման մեծանում է շատ դանդաղորեն:

Երբեմն անևրիզման կարող է պատռվել՝ առաջացնելով տեղային արյունահոսություն: Աորտան ամենամեծ զարկերակն է, ուստի աորտային անևրիզմայի շերտազատումն ու պատռումը խիստ վտանգավոր է և վայրկյանների ընթացքում կարող է առաջացնել արյան մեծ կորուստ և մահ:

Իմացե՛ք ավելին աորտային անևրիզմայի մասին:

Աորտայի բնածին արատներ

Աորտայի կոարկտացիան գլխավորապես նորածին երեխաների մոտ հայտնաբերվող սրտային բնածին հիվանդություն է, որը բնորոշվում է այս անոթի նեղացմամբ, ինչն էլ բերում է զարկերակային գերճնշման, երեխայի աճի հապաղման և մարմնի վերին և ստորին վերջույթների միջև արյունահոսքի կտրուկ տարբերության: Բուժումը վիրահատական է:

Ինչպե՞ս ձեր աորտան պահել առողջ

Դուք կարող եք կրճատել ձեր սրտանոթային հիվանդությունների ռիսկն ամենօրյա կանոնավոր վարժանքներով, պահպանելով մարմնի առողջ քաշ, կրճատելով սթրեսը, հետևելով առողջ սննդակարգին և, եթե ծխող եք՝ հրաժարվելով ծխախոտից:

Կարևոր է նաև հսկել ձեր արյան ճնշումը և արյան խոլեսթերինի մակարդակը, իսկ եթե ունեք շաքարային դիաբետ (շաքարախտ), ապա նաև՝ կառավարել ձեր արյան գլյուկոզի մակարդակը:

Եթե մտահոգված եք ձեր աորտայի վիճակով, դիմեք ձեր բժշկին: Եթե կասկածում եք, որ ունեք սրտանոթային որևէ սուր հիվանդություն, անմիջապես զանգեք 1-03 և կանչեք շտապ բուժօգնություն: