Թարախակույտեր (աբսցես)

Թարախակույտը կամ աբսցեսը մարմնի հյուսվածքներում թարախկի կուտակումն է, որի պատճառը, որպես կանոն, բակտերիալ, հատկապես՝ ստաֆիլոկոկային վարակն է:

Թարախակույտեր կարող են զարգանալ ձեր մարմնի ցանկացած մասում և լինել ցավոտ: Հաճախ զգացվում է բուժման կարիք, որպեսզի աբսցեսը լավանա, իսկ վարակի տարածումը՝ դադարի: Ուստի, եթե կարծում եք, որ ունեք թարախակույտ, ապա դիմեք ձեր բժշկին:

Ի՞նչ է թարախակույտը

Թարախակույտը թարախի կուտակումն է մաշկի տակ, որևէ օրգանի մեջ կամ օրգանների միջև: Հաճախ այն ցավոտ է: Եթե թարախը կուտակվում է մաշկի տակ և ներառում մազարմատը, ապա կոչվում է «ֆուրունկուլ» (թարախաբշտիկ կամ չիբան), որի ավելի մեծ տեսակը՝ կազմված միմյանց միաձուլված մի շարք մազարմատների թարախակույտից, կոչվում է «կարբունկուլ»:

Իմացե՛ք ավելին երեխաների մոտ թարախակույտերի առանձնահատկությունների մասին:

Թարախակույտի պատճառները

Թարախակուլտը սովորաբար առաջանում է, երբ դուք ունեք որևէ բակտերիալ վարակ, որի դեմ ձեր իմունային համակարգը փորձում է պայքարել՝ ախտահարման օջախ ուղարկելով արյան սպիտակ գնդիկներ (լեյկոցիտներ): Երբ այս բջիջնեը գրոհում են բակտերիաների վրա, վնասվում և մահանում են (ստաֆիլոկոկային բակտերիայի որոշ տեսակներ արտադրում են «Պանտոն-Վալենտին լեյկոցիդին» կոչվող թույնը, որը սպանում է արյան սպիտակ գնդիկները, և օրգանիզմն էլ ավելի շատ է այս բջիջների ուղարկում ախտահարման շրջան:) նաև որոշ հարակից հյուսվածքներ՝ առաջացնելով խոռոչ, որը լցվում է թարախով և ձևավորվում է թարախակույտ: Ձեր օրգանիզմի այսպիսի դիմակայության արդյունքում էլ առաջանում է թարախ, որն արյան սպիտակ գնդիկների, բակտերիաների և մեռուկացած բջիջների հեղուկ կամ կիսահեղուկ խառնուրդ է:

Ներքին թարախակույտերը հաճախ զարգանում են որպես առկա հիվանդության վարակային բարդություն: Օրինակ, երբ ձեր կույր աղիքի որդանման ելունն ապենդիցիտի պատճառով պատռվում է, բակտերիաները կարող են տարածվել ձեր որովայնի խոռոչում և կարող են առաջացնել թարախակույտեր:

Թարախակույտի այլ պատճառներից են ոչ բակտերիալ վարակները, ներաճող մազերը, խցանված գեղձերը կամ դրանց ծորանները:

Ռիսկի գործոններ

• թուլացած իմունային համակարգ, օրինակ՝ ՄԻԱՎ կամ քիմոթերապիայի ընդունում
• դիաբետ
• երկար ընթաքով բորբոքային հիվանդություններ
• ստաֆիլոկոկային բակտերիայի կրում:

Այնուամենայնիվ, թարախակույտի բազմաթիվ դեպքեր առաջանում են իրենց առողջ համարող մարդկանց մոտ:

Թարախակույտի տեսակները

Կան թարախակույտի տարբեր տեսակներ, այդ թվում՝

• մաշկի թարախակույտեր, որոնք հաճախ առաջանում են դեմքի, պարանոցի, թևատակերի կամ աճուկների շրջանում
• ատամի թարախակույտեր՝ ատամի կամ լնդի մեջ
• հարնշագեղձային թարախակույտեր՝ նշագեղձերի միջև կամ ըմպանի պատին
• պոչուկային կամ մազաբունոցային (պիլոնիդալ) թարախակույտեր՝ հետույքի ուղղահայաց ծալքում
• հետանցքային (անալ) կամ հետանցք-ուղիղաղիքային (անոռեկտալ) թարախակույտեր՝ հետանցքի մեջ կամ շուրջը
• կրծքագեղձի թարախակույտեր, որոնք առաջանում են որպես վաղ չբուժված կրծքագեղձի բորբոքման հետևանք (մաստիտ)
• հեշտոցային թարախակույտեր (կոչվում է նաև Բարթոլինյան կիստա (բուշտ)):

Թարախակույտեր կարող են առաջանալ նաև մարմնի այլ շրջաններում և ներքին օրգաններում, օրինակ՝ գլխուղեղ, երիկամներ կամ այլ օրգաններ, սովորաբար, որպես առկա հիվանդության բարդացում:

Թարախակույտի ախտանիշները

Որևէ թարախակույտի գանգատները և նշանները կախված են առաջացման տեղից:

Եթե թարախակույտն առաջացել է մաշկի տակ կամ բերանի խոռոչում, ապա կարող է ի հայտ գալ տվյալ շրջանի այտուցվածություն և կարմրություն: Կուտակվող թարախը կարող է առաջացնել ցավեր: Դուք կարող եք նշել նաև հարակից ավշային գեղձերի (հանգույcներ) մեծացում, ինչպես նաև ջերմության բարձրացում, որն ուղեկցվում է դողով և սարսուռով:

Ներքին թարախակույտերը կարող են առաջանել ախտահարված շրջանի ցավ, ջերմության բարձրացում և ընդհանուր ինքնազգացողության վատացում: Ներքին թարախակույտերի այլ նշաններից են՝

• ախտահարված շրջանում անհարմարավետության զգացում (դիսկոմֆորտ) կամ ցավ
• բարձրացած քրտնարտադրություն
• ընդհանուր ինքնազգացողության կտրուկ վատացում
• դող և սարսուռ
• ախորժակի անկում և քաշի կորուստ:

Նման դեպքերում խնդիրը կարող է հայտնաբերվել գերձայնային հետազոտությամբ (սոնոգրաֆիա):

Թարախակույտերի բուժումը և կանխարգելումը

Փոքր թարախաբշտերը երբեմն պատռվում և ինքնուրույն լավանում են: Սակայն, ավելի մեծ կամ ներքին թարախակույտերը պետք է դրենավորվեն (երբեմն՝ վիրահատությամբ): Դրենավորում է կոչվում թարախակույտի դատարկումը և չորացումը: Բժիշկը կարող է նաև նշանակել հակաբիոտիկներ:

Դրենավորվելուց (դատարկելուց) հետո թարախակույտը սովորաբար արագորեն լավանում է առանց երկարատև հետևանքների:

Դուք կարող եք կանխարգելել թարախակույտի առաջացումը հետևյալ ուղիներով՝

• պահեք ձեր մաշկը մաքուր և առողջ, օրինակ՝ պարբերաբար լվացեք ձեր ձեռքերը և խուսափեք ընդհանուր օգտագործման սրբիչներից և բաղնիքի այլ պարագաներից
• խուսափեք ձեր մաշկի քերծվածքներից կամ այլ բաց վնասվածքներից
• անցեք առողջ սննդակարգի, որպեսզի պահեք ձեր իմունային համակարգը ուժեղ, ինչպես նաև պահպանեք առողջ քաշ
• խուսափեք ծխելուց:

Մի փորձեք սեղմել կամ ինքնուրույն դատարկել թարախակույտերը, քանի որ կարող եք նպաստել վարակի՝ մաշկի այլ շրջաններ տարածումը:

Իմացե՛ք ավելին թարախակույտի բացահատման և դրենավորման մասին: