Թարախակույտը կամ աբսցեսը հյուսվածքներում թարախկի կուտակումն է, որի պատճառը, որպես կանոն, բակտերիալ, հատկապես՝ ստաֆիլոկոկային վարակն է:

Թարախակույտ կարող է առաջանալ մարմնի ցանկացած մասում: Այն կարող է ցավոտ լինել: Թարախակույտը հաճախ պահանջում է բուժում, որ թարախը դատարկվի և վարակի տարածումը՝ դադարի: Եթե կարծում եք, որ ունեք թարախակույտ, դիմեք ձեր բժշկին:

Ի՞նչ է թարախակույտը

Թարախակույտը թարախի կուտակումն է մաշկի տակ, որևէ օրգանի մեջ կամ օրգանների միջև: Հաճախ այն ցավոտ է: Եթե թարախը կուտակվում է մաշկի տակ և ներառում մազարմատը, ապա կոչվում է ֆուրունկուլ (թարախաբշտիկ կամ չիբան), որի ավելի մեծ տեսակը՝ կազմված միմյանց միաձուլված մի շարք մազարմատների թարախակույտից, կոչվում է կարբունկուլ:

Իմացե՛ք ավելին երեխաների մոտ թարախակույտի առանձնահատկությունների մասին:

Տեսակներ

Ըստ առաջացման վայրի, բժիշկներն առանձնացնում են թարախակույտի տարբեր տեսակներ, այդ թվում՝

մաշկի թարախակույտեր, որոնք հաճախ առաջանում են դեմքի, պարանոցի, թևատակերի կամ աճուկների շրջանում
ատամի թարախակույտեր՝ ատամի կամ լնդի մեջ
հարնշագեղձային թարախակույտեր՝ նշագեղձերի միջև կամ ըմպանի պատին
պոչուկային կամ մազաբունոցային (պիլոնիդալ) թարախակույտեր՝ հետույքի ուղղահայաց ծալքում
հետանցքային (անալ) կամ հետանցք-ուղիղաղիքային (անոռեկտալ) թարախակույտեր՝ հետանցքի մեջ կամ շուրջը
կրծքագեղձի թարախակույտեր, որոնք առաջանում են որպես վաղ չբուժված կրծքագեղձի բորբոքման հետևանք (մաստիտ)
հեշտոցային թարախակույտեր (կոչվում է նաև Բարթոլինյան կիստա (բուշտ):

Թարախակույտ կարող է առաջանալ նաև մարմնի այլ շրջաններում և ներքին օրգաններում, ինչպիսիք են գլխուղեղ, երիկամներ կամ այլ օրգաններ, սովորաբար, որպես առկա հիվանդության բարդացում:

Ախտանիշներ

Թարախակույտի գանգատները և ախտանիշները կախված են առաջացման տեղից:

Եթե թարախակույտն առաջացել է մաշկի տակ կամ բերանի խոռոչում, կարող է զարգանալ տվյալ շրջանի այտուցվածություն և կարմրություն: Կուտակվող թարախը կարող է առաջացնել ցավ: Դուք նաև կարող եք նշել մոտակա ավշային գեղձերի (հանգույցներ) մեծացում, ինչպես նաև ջերմության բարձրացում, որն ուղեկցվում է դողով և սարսուռով:

Ներքին՝ արտաքինից չերևացող թարախակույտերը կարող են առաջանել՝

ախտահարված շրջանում անհարմարություն (դիսկոմֆորտ) կամ ցավ
բարձր ջերմություն
քրտնարտադրություն
ինքնազգացողության կտրուկ վատացում
դող և սարսուռ
ախորժակի անկում և քաշի կորուստ:

Նման դեպքերում խնդիրը կարող է հայտնաբերվել միայն որևէ պատկերային, օրինակ՝ գերձայնային հետազոտությամբ (սոնոգրաֆիա):

Պատճառներ

Թարախակուլտը սովորաբար առաջանում է, երբ ունեք որևէ բակտերիալ վարակ, որի դեմ ձեր իմունային համակարգը փորձում է պայքարել՝ ախտահարման օջախ ուղարկելով արյան սպիտակ գնդիկներ (լեյկոցիտներ): Երբ այս բջիջնեը գրոհում են բակտերիաների վրա, վնասվում և մահանում են, քանի որ ստաֆիլոկոկային բակտերիայի որոշ տեսակներ արտադրում են «Պանտոն-Վալենտին լեյկոցիդին» կոչվող թույնը, որը սպանում է արյան սպիտակ բջիջները նաև որոշ: Մեռուկանում են նաև վարակված հյուսվածքները՝ առաջացնելով խոռոչ, որը լցվում է թարախով և ձևավորվում է թարախակույտ: Թարախը հեղուկ կամ կիսահեղուկ խառնուրդ է՝ կազմված մեռուկացած արյան սպիտակ բջիջներից, տվյալ շրջանի մեռուկացած բջիջներից և ոչնչացված կամ դեռևս կենդանի բակտերիաներից:

Ներքին թարախակույտ հաճախ զարգանում է որպես առկա հիվանդության վարակային բարդություն: Օրինակ, երբ ձեր կույր աղիքի որդանման ելունն ապենդիցիտի պատճառով պատռվում է, բակտերիաները կարող են տարածվել ձեր որովայնի խոռոչում և առաջացնել թարախակույտ:

Թարախակույտի այլ պատճառներից են ոչ բակտերիալ վարակները, ներաճող մազերը, խցանված գեղձերը կամ դրանց ծորանները:

Ռիսկի գործոններ

թուլացած իմունային համակարգ, օրինակ՝ ՄԻԱՎ կամ քիմոթերապիայի ընդունում
շաքարային դիաբետ
երկար ընթացքով բորբոքային հիվանդություններ
օրգանիզմում ստաֆիլոկոկային բակտերիայի առկայություն:

Այնուամենայնիվ, թարախակույտի բազմաթիվ դեպքեր առաջանում են իրենց առողջ համարող մարդկանց մոտ:

Կանխարգելում

Դուք կարող եք կանխարգելել թարախակույտի որոշ տեսակների առաջացումը՝ բարելավելով ձեր ընդհանուր առողջական վիճակը և ամրապնդելով ձեր իմունիտետը: Դուք կարող եք նաև հետևել այս օգտակար խորհուրդներին:

Պահեք ձեր մաշկը մաքուր և առողջ, օրինակ՝ պարբերաբար լվացեք ձեր ձեռքերը և խուսափեք ընդհանուր օգտագործման սրբիչներից և բաղնիքի այլ պարագաներից:
Խուսափեք ձեր մաշկի քերծվածքներից կամ այլ բաց վնասվածքներից:
Անցեք առողջ սննդակարգի, որպեսզի պահեք ձեր իմունային համակարգը ուժեղ, ինչպես նաև պահպանեք առողջ քաշ:
Մի՛ ծխեք:

Բուժում

Փոքր թարախաբշտերը երբեմն պատռվում, դատարկվում և ինքնուրույն լավանում են: Սակայն, ավելի մեծ կամ ներքին թարախակույտերը պետք է դրենավորվեն (երբեմն՝ վիրահատությամբ): Դրենավորում է կոչվում թարախակույտի դատարկումը և չորացումը: Բժիշկը կարող է նաև նշանակել հակաբիոտիկներ:

Դրենավորվելուց (դատարկելուց) հետո թարախակույտը սովորաբար արագորեն լավանում է առանց երկարատև հետևանքների:

Մի փորձեք սեղմել կամ ինքնուրույն դատարկել թարախակույտերը, քանի որ կարող եք նպաստել վարակի՝ մաշկի այլ շրջաններ տարածումը:

Իմացե՛ք ավելին թարախակույտի բացահատման և դրենավորման մասին: