Առողջական խնդիրներ
Ամբլիոպիա («ծույլ աչք»)
3 րոպե
Ամբլիոպիան կամ «ծույլ աչքը» երեխաների մոտ բավականին տարածված տեսողության խանգարում է:
Վաղ ախտորոշումը և օպտիկական ակնոցով կամ կոնտակային լինզայով երեխայի տեսողության շտկումը, ինչպես նաև աչքը լավ ծածկելը կարող են կանխարգելել տեսողական հետագա խնդիրների զարգացումը:
Ի՞նչ է ամբլիոպիան
Ամբլիոպիան վիճակ է, երբ մանկական տարիքում աչքերից մեկնումեկը ոչ ճիշտ է զարգանում և արդյունքում աչքը և գլխուղեղը միմյանց հետ ներդաշնակ չեն համագործակցում: Խիստ հազվադեպ «ծույլ աչքի» խանգարումը կարող է ընդգրկել երկու աչքերը: Չբուժելու դեպքում ամբլիոպիան կարող է առաջացնել ախտահարված աչքում տեսողության կայուն կորուստ:
Ամբլիոպիան սովորաբար ի հայտ է տալիս երեխաների մոտ՝ սկսած ծնված օրվանից մինչև 7 տարեկան հասակը, ավելի հաճախ՝ 5 տարեկանում և հանդիսանում է երեխաների մոտ մեկ աչքում տեսողության թուլացման հիմնական պատճառը: Այն ավելի հաճախ զարգանում է թերհաս կշռով նորածինների կամ ընտանեկան (ժառանգական) նախատրամադրվածությամբ երեխաների մոտ:
Ամբլիոպիայի պատճառները
Ամբլիոպիան զարգանում է, երբ աչքերից մեկը վաղ տարիքում ստանում է ավելի թույլ տեսողական ազդանշաններ, քան մյուսը: Արդյունքում, ախտահարված աչքից ստանալով ավելի թույլ տեսողական ազդանշաններ, գլխուղեղն աստիճանաբար սկսում է անտեսել այդ աչքից եկող ազդակները:
Ամբլիոպիան կարող է զարգանալ երեխայի տեսողությունը խաթարող կամ շլության բերող որևէ պատճառից: Ավելի հաճախ ամբլիոպիայի պատճառ են հանդիսանում՝
- աչքերի դիրքը ապահովող մկանների անհավասարակշռություն (շլություն)
- աչքերի միջև տեսողության սրության տարբերություն (ռեֆրակտիվ անիզոմետրոպիա)
- աչքի մակերևույթի (եղջերաթաղանթի կամ ոսպնյակի) կորության խախտում (աստիգմատիզմ)
- մեկ աչքի հետ կապված որևէ խնդիր, օրինակ՝ ոսպնյակի որոշ շրջանների «պղտորություն» (բնածին կատարակտ):
Ամբլիոպիայի ախտանիշները
Ձեր երեխայի մոտ ամբլիոպիայի առկայության մասին հուշող նշաններից են՝
- աչքերը կարծես թե միասին և ներդաշնակ չեն գործում
- աչքերից մեկը կարծես թե «թափառում է» դեպի ներս կամ դուրս
- տեսողությունը կենտրոնացնելիս երեխան մի աչքը կկոցում կամ փակում է
- տեսողությունը լարելիս երեխան գլուխն առաջ է թեքում
- տեսողական խոր ընկալման թուլության նշաններ:
Այցելեք բժշկին, եթե նկատում եք, որ ձեր մի քանի շաբաթական նորածին երեխայի աչքն անորոշ «թափառող» շարժում է անում: Կարևոր է նաև մինչև դպրոց հաճախելը երեխայի տեսողության կանխարգելիչ ստուգումը:
Ամբլիոպիայի ախտորոշումը
Ամբլիոպիան ախտորոշվում է օկուլիստի կամ ակնաբույժի կողմից երեխայի տեսողության հետազոտման միջոցով:
Ամբլիոպիայի բուժումը
Որքան վաղ է սկսվում ամբլիոպիայի բուժումը, այնքան ավելի լավ արդյունքներ կարելի է ակնկալել, քանի որ կարևոր է տեսողության այս խանգարումը շտկել, քանի դեռ գլխուղեղի և աչքերի միջև ներդաշնակ կապերը լիարժեքորեն չեն ձևավորվել:
Բուժման տեսակը կախված է ամբլիոպիայի պատճառից և երեխայի տեսողության խանգարման աստիճանից: Բուժական որոշ տարբերակներից են՝
- երեխայի մոտ աստիգմատիզմի, կարճատեսության կամ հեռատեսության շտկում օպտիկական ակնոցի կամ կոնտակտային լինզաների միջոցով
- ավելի ուժեղ տեսողությամբ աչքի ծածկում՝ խթանելու թույլ աչքի տեսողությունը
- նույն նպատակով, ավելի ուժեղ տեսողությամբ աչքի համար տեսողությունը ժամանակավորապես վատացնող-աղավաղող տեղային կաթիլների (օրինակ՝ ատրոպին) կամ այլ միջոցների կիրառում
- ըստ ցուցման՝ երեխայի հիվանդ աչքի խնդրի վիրահատական բուժում (օրինակ՝ կատարակտի, կախ ընկած վերին կոպի, շլության դեպքում):
Բուժումը սովորաբար արդյունք է տալիս մի քանի շաբաթվա կամ ամսվա ընթացքում, թեև անհրաժեշտության դեպքում կարող է շարունակվել մինչև 2 տարի:
25 տոկոս դեպքերում ամբլիոպիան կարող է կրկնվել, ուստի կարևոր է, որպեսզի բուժումից հետո երեխան գտնվի ակնաբույժի պարբերական հսկողության ներքո:
Հոդվածը տեղադրվել է՝ 20-11-2019 վերանայվել է՝ 02-02-2021
Հեղինակ
Հեղինակային բոլոր իրավունքները պատկանում են Մեդեքսին։
Մեդեքս-հեղինակների մասին
Մեր կայքի հոդվածները պատրաստվում են տարբեր ոլորտների փորձառու բժիշկների և առողջապահության մասնագետների կողմից՝ օգտագործելով բժշկագիտության վերջին տվյալները և լավագույն փորձը:
