Էնդոմետրիոզ

2 րոպե

Էնդոմետրիոզը զարգանում է, երբ արգանդի լորձաթաղանթը (էնդոմետրիում) սկսում է աճել արգանդից դուրս շրջաններում։

Էնդոմետրիոզը հարաճուն ընթացքով քրոնիկ հիվանդություն է։ Այն հաճախ ուղեկցվում է ցավերով և այլ գանգատներով, որոնք արդյունավետ բուժման շնորհիվ կարող են մեղմանալ։

Ի՞նչն է էնդոմետրիոզի պատճառը

Էնդոմետրիոզի պատճառները մինչև վերջ պարզաբանված չեն։ Որոշ պատճառներից են՝

• դաշտանին ուղեկցող արյունը ոչ թե արգանդի պարանոցով և հեշտոցով հեռանում է օրգանիզմից, այլ հետադարձ կերպով մուտք է գործում ֆալոպյան փողեր և հայտնվում է փոքր կոնքում՝ իր հետ բերելով էնդոմետրիումի բջիջներ, որոնք էլ սկսում են աճել արգանդից դուրս
• ժառանգական գործոններ (էնդոմետրիոզով հարազատ ունենալը մինչև 10 անգամ բարձրացնում է ձեզ մոտ այս հիվանդության հավանականությունը)։

Այլ հնարավոր ռիսկի գործոններից են՝

• երկարատև և առատ դաշտաններ
• հաճախակի դաշտաններ կամ կարճ ցիկլեր
• 11 տարեկանից առաջ սկսված դաշտան
• մեծ տարիքում առաջին հղիություն
• իմունային համակարգի հետ կապված խնդիրներ
• մարմնի անբավարար կշիռ
• ալկոհոլի չարաշահում։

Էնդոմետրիոզի ախտանիշները

Էնդոմետրիոզի ամենահաճախ հանդիպող ախտանիշներն են՝

• առատ կամ անկանոն դաշտան
• որովայնի կամ վերցայլքային ցավեր, որոնք նախորդում կամ ուղեկցում են դաշտանին, ի հայտ են գալիս սեռական հարաբերությունից հետո կամ զուգարանից օգտվելիս
• միջդաշտանային արյունահոսություն
• միզապարկից կամ աղիներից արյունահոսություն
• միզարձակության կամ աղիների գործունեության խանգարումներ
• վքնածություն (աղիների փքվածության զգացում)
• հոգնածության զգացում և տրամադրության անկում, հատկապես դաշտանի օրերին
• հղիանալու անկարողություն (անպտղություն):

Սակայն, ոչ միշտ է, երբ էնդոմետրիոզն ուղեկցվում է գանգատների առաջացմամբ։

Էնդոմետրիոզի ախտորոշումը

Էնդոմետրիոզն ախտորոշելու համար բժիշկը կզրուցի ձեզ հետ ձեր գանգատների և դաշտանային ցիկլի հետ կապված խնդիրների մասին։ Ձեզ կարող է առաջարկվել լապարոսկոպիա՝ փոքր վիրահատություն, որի նպատակը որովայնի խոռոչում էնդոմետրիոզային հյուսվածքների հայտնաբերումն է։ Նման դեպքերում բժիշկը ձեզ կուղեգրի նաև գինեկոլոգի խորհրդատվության։

Էնդոմետրիոզի բուժումը

Էնդոմետրիոզը սովորաբար բուժվում է դեղերով կամ որոշ դեպքերում՝ վիրահատությամբ։ Բուժման տարբերակն ընտրվում է՝ ելնելով հետևյալ գործոններից՝

• ախտանիշների առկայություն և դրանց սաստկության աստիճան
• էնդոմետրիոզի ընթացքի ծանրություն
• կնոջ՝ ապագայում հղիանալու մտադրություն։

Էնդոմետրիոզի դեղորայքային բուժումը ներառում է հորմոնների և ցավամոքիչ դեղերի նշանակումը։ Բժշկի կողմից նշանակված հորմոնները կարող են որոշակիորեն նվազեցնել ցավային գանգատները և ընկճել էնդոմետրիոզային բջիջների աճը։ Սակայն հորմոններն ազդում են միայն դրանք ընդունելու ժամանակ, մինչդեռ հիվանդությունն ունի երկարատև՝ քրոնիկ ընթացք։

Էնդոմետրիոզի վիրահատական բուժման նպատակը որովայնի և կոնքի խոռոչներից էնդոմետրիոզային հյուսվածքները հեռացնելն է։ Կան վիրահատական տարբեր մոտեցումներ, այդ թվում՝ լապարոսկոպիան (երբ որովայնի պատին կատարվում է փոքր կտրվածք, որով ներմուծվում է լապարոսկոպը, որի միջոցով դիտվում է որովայնի կամ կոնքի խոռոչները և հայտնաբերվում ու հեռացվում էնդոմետրիոզային հյուսվածքները)։ Վիրահատական բուժումը կարող է զուգակցվել դեղերի հետ։

Էնդոմետրիոզի բուժմանը կարող են օժանդակել կնոջ քնի կարգավորումը, կանոնավոր ֆիզիկական վարժանքները և սթրեսի կառավարումը։