Պատճառներ - Գինեկոմաստիա

Գինեկոմաստիան հրահրվում է տեստոստերոն հորմոնի քանակի նվազմամբ՝ համեմատած էստրոգենի հետ։

Տեստոստերոն-էստրոգեն հարաբերակցության կրճատումը կարող է պայմանավորված լինել այնպիսի վիճակներով, որոնք արգելափակում են տեստոստերոնի ազդեցությունը, նվազեցնում տեստոստերոնի քանակը կամ բարձրացնում էստրոգենի մակարդակը:

Մի քանի բան կարող է խախտել այս հորմոնների հավասարակշռությունը, ներառյալ հետևյալը:

Բնական հորմոնային փոփոխություններ

Տեստոստերոն և էստրոգեն հորմոնները վերահսկում են սեռական հատկանիշներն ինչպես տղամարդկանց, այնպես էլ կանանց մոտ: Տեստոստերոնը վերահսկում է արական հատկանիշները, ինչպիսիք են մկանային զանգվածը և մարմնի մազերը: Էստրոգենը վերահսկում է իգական հատկանիշները, այդ թվում՝ կրծքագեղձի աճը:

Մարդկանց մեծամասնությունը էստրոգենը համարում է բացառապես կանացի հորմոն, սակայն տղամարդիկ նույնպես արտադրում են այն, թեև՝ սովորաբար փոքր քանակությամբ: Արական էստրոգենի մակարդակը, որը չափազանց բարձր է կամ տեստոստերոնի մակարդակի հետ հավասարակշռված չէ, կարող է առաջացնել գինեկոմաստիա:

• Գինեկոմաստիա նորածինների մոտ. արական սեռի նորածինների կեսից ավելին ծնվում է մեծացած կրծքագեղձերով՝ մորից ստացած էստրոգենի ազդեցության պատճառով: Ընդհանուր առմամբ, կրծքագեղձի այտուցված հյուսվածքն անհետանում է ծնվելուց հետո երկու-երեք շաբաթվա ընթացքում:
• Գինեկոմաստիա սեռական հասունացման ժամանակ. գինեկոմաստիան, որն առաջանում է սեռահասունացման ժամանակ հորմոնային փոփոխությունների հետևանքով, համեմատաբար տարածված է: Շատ դեպքերում կրծքագեղձի այտուցված հյուսվածքը բարելավվում է առանց բուժման վեց ամսից երկու տարվա ընթացքում:
• Գինեկոմաստիա չափահասների մոտ. հետազոտողները գնահատել են, որ 50-ից 80 տարեկան տղամարդկանց շրջանում գինեկոմաստիայի տարածվածությունը կազմում է 24-65%: Այնուամենայնիվ, այս վիճակն ունեցող տղամարդկանց մեծ մասը որևէ ախտանիշ չի զգում:

Դեղամիջոցներ

Բազմաթիվ դեղամիջոցներ կարող են գինեկոմաստիա առաջացնել: Դրանք ներառում են հետևյալը՝

• հակաանդրոգեններ, որոնք օգտագործվում են մեծացած շագանակագեղձի, շագանակագեղձի քաղցկեղի և այլ հիվանդությունների բուժման մեջ, ինչպիսիք են Ֆլումիդը, Ֆինաստերիդը (Պրոսկար, Պրոպեցիա) և Սպիրոնոլակտոնը (Ալդակտոն, Կարոսպիր)
• անաբոլիկ ստերոիդներ և անդրոգեններ, որոնք օգտագործվում են հորմոնային անբավարարության, սեռահասունացման հետաձգման կամ այլ հիվանդության պատճառով մկանային զանգվածի կորստի բուժման համար
• ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ի դեաղմիջոցներ, որոնք ունեն էստրոգենատիպ ազդեցություն, օրինակ՝ Էֆավիրենզ (Սուստիվա)
• ՈւՊԳՀ դեղամիջոցներ, որոնք պարունակում են ամֆետամիններ, ինչպիսին է Ադդերալը
• հակատագնապային դեղամիջոցներ, օրինակ՝ Դիազեպամ (Վալիում)
• եռացիկլիկ հակադեպրեսանտներ
• հակաբիոտիկներ
• խոցային հիվանդության բուժման դեղամիջոցներ, ինչպիսին է Ցիմետիդինը (Տագամետ HB)
• քիմիոթերապիայի դեղեր
• սրտային դեղամիջոցներ, օրինակ՝ Դիգօքսին (Լանօքսին) և կալցիումական անցուղիների պաշարիչներ
• ստամոքսը դատարկող դեղամիջոցներ, օրինակ՝ Մետոկլոպրամիդ (Ռեգլան):

Ժամանցային թմրամիջոցներ, ապօրինի թմրամիջոցներ և ալկոհոլ

Նյութերը, որոնք կարող են գինեկոմաստիա առաջացնել, ներառում են`

• ալկոհոլ
• անաբոլիկ ստերոիդներ, որոնք օգտագործվում են մկանային աճը խթանելու և մարզական կատարողականը բարելավելու համար
• ամֆետամիններ
• մարիխուանա
• հերոին
• Մեթադոն (Մեթադոզ):

Առողջական վիճակներ

Մի շարք առողջական վիճակներ կարող են առաջացնել գինեկոմաստիա՝ ազդելով հորմոնների հավասարակշռության վրա: Դրանք ներառում են հետևյալը:

• Հիպոգոնադիզմ. այն վիճակները, որոնք նվազեցնում են տեստոստերոնի արտադրությունը, ինչպիսիք են Կլայնֆելտերի համախտանիշը կամ մակուղեղային (հիպոֆիզային) անբավարարությունը, կարող են կապված լինել գինեկոմաստիայի հետ:
• Ծերացում. հորմոնային տեղաշարժերը, որոնք ուղեկցում են ծերացմանը, կարող են առաջացնել գինեկոմաստիա, հատկապես՝ ավելորդ քաշ ունեցող տղամարդկանց մոտ:
• Ուռուցքներ. որոշ ուռուցքներ, ինչպիսիք են ամորձիներինը, մակերիկամներինը կամ մակուղեղինը (հիպոֆիզ), կարող են արտադրել հորմոններ, որոնք փոփոխում են իգական-արական հորմոնների հավասարակշռությունը:
• Հիպերթիրեոզ (թիրեոտոքսիկոզ). գերակտիվ վահանաձև գեղձը արտադրում է չափազանց մեծ քանակությամբ թիրոքսին հորմոն:
• Երիկամային անբավարարություն. դիալիզի միջոցով բուժվողների մոտ կեսի մոտ զարգանում է գինեկոմաստիա հորմոնային փոփոխությունների պատճառով:
• Լյարդային անբավարարություն և ցիռոզ. հորմոնների մակարդակների փոփոխությունները՝ պայմանավորված լյարդային խնդիրների և ցիռոզի հետ կապված դեղամիջոցներով, կարող են հանգեցնել գինեկոմաստիայի:
• Թերսնուցում և սովահարություն. երբ ձեր օրգանիզմը զրկված է համարժեք սնուցումից, տեստոստերոնի մակարդակը նվազում է, մինչդեռ էստրոգենի մակարդակը մնում է նույնը, ինչը հանգեցնում է հորմոնային անհավասարակշռության: Գինեկոմաստիա կարող է առաջանալ նաև նորմալ սնուցման վերականգնման ժամանակ:

Բուսական ապրանքներ

Բուսական յուղերը, ինչպիսիք են թեյի ծառի կամ նարդոսինը, որոնք օգտագործվում են շամպունների, օճառների կամ լոսյոնների մեջ, կապված են գինեկոմաստիայի հետ: Սա, հավանաբար, պայմանավորված է դրանց թույլ էստրոգենիկ ակտիվությամբ:

Ռիսկի գործոններ

Գինեկոմաստիայի ռիսկը կարող են բարձրացնել հետևյալ գործոնները՝

• դեռահասություն
• մեծ տարիք
• մարզական ցուցանիշները բարելավելու համար անաբոլիկ ստերոիդների օգտագործում
• որոշակի առողջական խնդիրներ, ինչպիսիք են լյարդային և երիկամային հիվանդությունները, վահանաձև գեղձի խանգարումները, հորմոն-ակտիվ ուռուցքները և Կլայնֆելտերի համախտանիշը: