Ախտանիշներ - Ծնոտի ուռուցք և կիստա

Ուռուցքը հյուսվածքի ոչ նորմալ աճ է կամ զանգված (գոյացություն):

Կիստան ախտահարման տեսակ է, որը պարունակում է հեղուկ կամ կիսապինդ նյութ: Ծնոտի ուռուցքների և կիստաների ամենատարածված օրինակները ներկայացված են ստորև:

• Ամելոբլաստոմա. այս հազվադեպ հանդիպող, սովորաբար՝ ոչ քաղցկեղային (բարորակ) ուռուցքը սկսվում է այն բջիջներից, որոնք ձևավորում են ատամների պաշտպանիչ էմալը: Առավել հաճախ զարգանում է ծնոտի վրա՝ մեծ աղորիքների մոտ (մոլարներ կամ սեղանատամներ)։ Ամենատարածված տեսակը ագրեսիվ է, որը ձևավորում է մեծ ուռուցքներ և ներաճում դեպի ծնոտի ոսկոր։ Ուռուցքը կարող է բուժումից հետո կրկնվել, սակայն ագրեսիվ վիրաբուժական բուժումը սովորաբար նվազեցնում է կրկնվելու հավանականությունը:
• Կենտրոնական հսկաբջջային գրանուլոմա. կենտրոնական հսկաբջջային գրանուլոմաները բարորակ ախտահարումներ են, որոնք աճում են ոսկրային բջիջներից: Առավել հաճախ առաջանում են ստորին ծնոտի առջևի հատվածում։ Այս ուռուցքներից մեկը կարող է արագ աճել, ցավ պատճառել և քայքայել ոսկորները և ունի վիրահատական բուժումից հետո կրկնվելու հակում: Մյուս տեսակն ավելի քիչ ագրեսիվ է և կարող է ախտանիշներ չունենալ: Հազվադեպ, ուռուցքը կարող է փոքրանալ կամ ինքնուրույն անհետանալ, թեև սովորաբար պահանջում է վիրաբուժական բուժում:
• Ատամնային կիստա. այս կիստան առաջանում է հյուսվածքից, որը շրջապատում է ատամը մինչև վերջինիս դուրս աճելը (ծկթալը): Սա ծնոտների վրա առաջացող կիստայի ամենատարածված ձևն է: Այս կիստաներն առավել հաճախ առաջանում են իմաստության ատամների շուրջ, որոնք լնդից ամբողջությամբ չեն ծկթել, թեև նաև կարող են աճել այլ ատամների շուրջը:
• Օդոնտոգեն կերատոկիստա. այս կիստան նաև կոչվում է կերատոկիստոզ օդոնտոգեն ուռուցք, քանի որ ունի վիրաբուժական բուժումից հետո ուռուցանման կրկնվելու հակում: Կիստան սովորաբար դանդաղ է աճում, սակայն այն դեռ կարող է քայքայել ծնոտը և ատամները, եթե երկար ժամանակ չբուժվի: Առավել հաճախ կիստան զարգանում է ստորին ծնոտի վրա՝ երրորդ մեծ աղորիքների մոտ։ Այս կիստաները կարող են հայտնաբերվել նաև ժառանգական հիվանդություն ունեցող մարդկանց մոտ, որը կոչվում է նևոիդ բազալ բջջային կարցինոմայի համախտանիշ:
• Օդոնտոգեն միքսոմա. սա հազվադեպ հանդիպող և դանդաղ աճող բարորակ ուռուցք է, որն առավել հաճախ հանդիպում է ստորին ծնոտի վրա: Ուռուցքը կարող է մեծ լինել և ագրեսիվ կերպով ներաճել ծնոտի և շրջակա հյուսվածքի մեջ՝ տեղաշարժելով ատամները: Հայտնի է, որ վիրաբուժական բուժումից հետո օդոնտոգեն միքսոմաները կրկնվում են: Այնուամենայնիվ, ուռուցքի կրկնության հավանականությունը սովորաբար նվազում է, երբ դիմում են վիրաբուժական բուժման ավելի ագրեսիվ ձևերին:
• Օդոնտոմա. այս բարորակ ուռուցքն ամենատարածված օդոնտոգեն ուռուցքն է: Օդոնտոմաները հաճախ չունեն ախտանիշներ, սակայն կարող են խանգարել ատամի զարգացմանը կամ ծկթելուն: Օդոնտոմաները կազմված են ատամի հյուսվածքից, որն աճում է ատամի շուրջ: Դրանք կարող են նմանվել տարօրինակ ձևի ատամի կամ կարող են լինել փոքր կամ մեծ կալցիֆիկացված ուռուցքներ: Այս ուռուցքները կարող են հանդես գալ որպես որոշ գենետիկ համախտանիշների մի մաս:
• Կիստաների և ուռուցքների այլ տեսակներ. սրանք ներառում են ադենոմատոիդ օդոնտոգեն ուռուցք, կալցիֆիկացնող էպիթելիալ օդոնտոգեն ուռուցք, գեղձային օդոնտոգեն կիստա, տափակբջջային օդոնտոգեն ուռուցք, կալցիֆիկացնող օդոնտոգեն կիստա, ցեմենտոբլաստոմա, անևրիզմալ ոսկրային կիստա, օսիֆիկացնող ֆիբրոմա, կենտրոնական օդոնտոգեն ֆիբրոմա և այլն:

Ե՞րբ դիմել բժշկին

Եթե անհանգստացած եք, որ կարող եք ունենալ ծնոտի ուռուցքի կամ կիստայի ախտանիշներ, խոսեք ձեր ընտանեկան բժշկի կամ ատամնաբույժի հետ:

Շատ անգամ ծնոտի կիստաներն ու ուռուցքները չունեն ախտանիշներ և սովորաբար հայտնաբերվում են մեկ այլ պատճառով արված ռենտգեն հետազոտության ժամանակ: Եթե ձեզ մոտ ախտորոշվել է կամ կասկածվում է ծնոտի ուռուցք կամ կիստա, ընտանեկան բժիշկը կարող է ձեզ ուղղորդել մասնագետի մոտ՝ ախտորոշման և բուժման համար: