Ախտանիշներ - Սահմանային խանգարում

​Սահմանային անձնային խանգարմամբ (ՍԱԽ) մարդիկ ունեն իրենց հույզերը կառավարելու և այլ մարդկանց հետ փոխհարաբերվելու մշտական դժվարություններ:​

Մեզնից յուրաքանչյուրն աշխարհն ընկալում է յուրովի, սակայն ՍԱԽ-ով մարդիկ ունեն ինչպես սեփական «ես»-ի զգացման կորուստ, ինքնորոշման և ինքնանույնականացման դժվարություններ, այնպես էլ շրջապատող միջավայրի անիրականության զգացում:

Այսպիսի ներքին վիճակը բերում է մարդկանց նկատմամբ հարաբերությունների անկայունության կամ անհաստատունության։ ՍԱԽ-ով մարդկանց հատուկ է ունայնության զգացումը, որն արտահայտվում է անիմաստության, հուզական վակուումի զգացողությամբ, որը կարող է հանգեցնել հուսալքության և ինքնության ճգնաժամի։

Մարդկանց մոտ ՍԱԽ-ը կարող է ստանալ տարբեր դրսևորումներ, որոնցից առավել հաճախ հանդիպողներն են՝

• տրամադրության և հույզերի կտրուկ շեղումներ, այդ թվում՝ տագնապի ու զայրույթի պոռթկումներ կամ դեպրեսիայի դրվագներ
• ընկերների, ընտանիքի անդամների և սիրված անձանց հետ հուզական, լարված և անկայուն փոխհարաբերություններ
• այլ մարդկանց չափազանցեցված գերագնահատման (իդեալիզացիա) և թերգնահատման (դեվալվացիա) միջև կտրուկ փոփոխություններ, երբ ներկայում ինչ-որ վատ բան է տեղի է ունենում, հարաբերությունների ամբողջ դրական փորձը ակնթարթորեն «ջնջվում է» և դրսևորվում է «հուզական ամնեզիա»
• միայնակ մնալու վախ և լքված լինելուց խուսափելու ֆանտաստիկ փորձեր
• ինքնության խախտում, անկայուն կամ աղճատված սեփական «ես»-ի զգացում, ինքնորոշման և ինքնանույնականացման դժվարություններ
• արհամարված և լքված լինելու, հուսալքության, մռայլության, մշտական դատարկության և ունայնության մշտական զգացումներ
• ինքնասիրահարվածության կամ ինքնաատելության զգացումներ
• ինքնավնասում՝ որպես ցավի միջոցով տհաճ ապրումներից ազատվելու, սեփական զգացումներից օտարվելու, անիրականությունից ազատվելու կամ լարվածությունը հանելու ձգտում կամ միջոց
• ինքնասպանության մտքեր կամ փորձեր
• իմպուլսիվ և ռիսկային վարքագծեր, օրինակ՝ վտանգավոր սեռական վարքագիծ, ապօրինի թմրամիջոցների օգտագործում կամ խաղամոլություն
• «միայն սև կամ միայն սպիտակ», «միայն լավը կամ միայն վատը» տիպի մտածողություն, փոխզիջման գնալու դժվարություններ
• սթրեսին պատասխանելու իռացիոնալ կամ պարանոիդ մտքեր, երբ մարդը կարծում է, որ մյուսները փորձում են իրեն վնաս հասցնել
• իրականությունից կտրված լինելու զգացում: