Պատճառներ - Ցիստիտ

Ձեր միզային ​համակարգը ներառում է երիկամները, միզածորանները, միզապարկը և միզուկը:

Բոլորն էլ դեր են խաղում նյութափոխանակության արգասիքներ ձեր օրգանիզմից հեռացնելու գործում:

Ձեր երիկամները լոբաձև զույգ օրգաններ են, որոնք տեղակայված են որովայնի վերին մասի հետևի մասում: Նրանք զտում են արգասիքները ձեր արյունից և կարգավորում բազմաթիվ նյութերի խտությունը:

Միզածորան կոչվող խողովակները մեզը երիկամներից տեղափոխում են միզապարկ: Միզապարկը պահպանում է մեզը այնքան ժամանակ, մինչև դուք զգաք միզելու անհրաժեշտություն: Այնուհետև մեզը դուրս է գալիս ձեր օրգանիզմից միզուկով:

Բակտերիալ ցիստիտ

Միզուղիների վարակները (ՄՈւՎ) սովորաբար առաջանում են, երբ մարմնից դուրս բակտերիաները միզուկով մտնում են միզուղիներ և սկսում են բազմանալ: Ցիստիտի դեպքերի մեծ մասը պայմանավորված է աղիքային ցուպիկ (E. coli) բակտերիաներով, սակայն բակտերիաների այլ տեսակներ նույնպես կարող են վարակներ առաջացնել:

Միզապարկի բակտերիալ վարակը կարող է առաջանալ կանանց մոտ սեռական հարաբերությունից հետո: Նույնիսկ նրանց մոտ, ովքեր սեռական ակտիվություն չունեն, ՄՈւՎ-ներ կարող են առաջանալ, քանի որ կանացի սեռական օրգանների շրջանում հաճախ բնակվում են բակտերիաներ, որոնք կարող են առաջացնել ցիստիտ:

Ոչ վարակային ցիստիտ

Թեև բակտերիալ վարակները ցիստիտի ամենատարածված պատճառն են, մի շարք ոչ վարակիչ գործոններ նույնպես կարող են հանգեցնել միզապարկի բորբոքմանը: Որոշ օրինակներ ներկայացվում են ստորև:

• Ինտերստիցիալ ցիստիտ. միզապարկի այս քրոնիկ բորբոքման պատճառը, որը նաև կոչվում է ցավոտ միզապարկի համախտանիշ, պարզ չէ: Դեպքերի մեծ մասը տեղի է ունենում կանանց մոտ։ Այս վիճակը կարող է դժվությամբ ախտորոշել և բուժել:
• Դեղամիջոցներով պատճառված ցիստիտ. որոշ դեղեր, ինչպիսիք են քաղցկեղի բուժման դեղամիջոցները (քիմիոթերապիա), կարող են առաջացնել միզապարկի բորբոքում, քանի որ դրանց քայքայման բաղադրիչները օրգանիզմից հեռանում են մեզով:
• Ճառագայթային ցիստիտ. փոքր կոնքի շրջանի ճառագայթային բուժումը կարող է առաջացնել միզապարկի հյուսվածքի բորբոքային փոփոխություններ:
• Օտար մարմնից ցիստիտ. միզային կաթետերի երկարատև օգտագործումը կարող է ավելի հավանական դարձնել բակտերիալ վարակների և հյուսվածքների վնասման հավանականությունը: Այս երկուսն էլ կարող են առաջացնել միզապարկի բորբոքում:
• Քիմիական ցիստիտ. որոշ մարդիկ կարող են չափազանց զգայուն լինել որոշ ապրանքներում պարունակվող քիմիական նյութերի նկատմամբ: Օրինակներից են՝ պղպջակային լոգանք, անձնական հիգիենայի սփրեյ կամ սպերմիցիդային (սերմնասպան) ժելե: Միզապարկի ներսում կարող է առաջանալ ալերգիկ տիպի ռեակցիա՝ զարգացնելով բորբոքում։
• Այլ հիվանդությունների հետ կապված ցիստիտ. ցիստիտը երբեմն կարող է առաջանալ որպես այլ հիվանդության բարդացում, ինչպիսիք են դիաբետը, երիկամների քարերը, մեծացած շագանակագեղձը (ադենոմա) կամ ողնաշարի վնասվածքը:

Ռիսկի գործոններ

Որոշ մարդիկ ավելի հավանական է, քան մյուսները, որ ունենան միզապարկի վարակներ կամ կրկնվող ՄՈւՎ–ներ: Կանայք կարող են ունենալ այս խնդիրը: Հիմնական պատճառը ֆիզիկական անատոմիան է: Կանանց միզուկը կարճ է, և սա նշանակում է, որ բակտերիաները, որոնք կարող են վարակ առաջացնել, ավելի կարճ ճանապարհ են անցնում միզապարկ հասնելու համար:

Դուք կարող եք միզապարկի վարակների կամ կրկնվող ՄՈւՎ-ների ավելի մեծ ռիսկի ենթարկվել, եթե դուք՝

• սեռապես ակտիվ եք. սեռական հարաբերության ժամանակ բակտերիաները կարող են մղվել միզուկի մեջ
• օգտագործում եք հակաբեղմնավորիչների որոշ միջոցներ. դիաֆրագմայի օգտագործումը (խտրոց) մեծացնում է ՄՈւՎ–ի ռիսկը, իսկ սպերմիցիդ (սերմնասպան) պարունակող դիֆրագմաները կարող են ավելի մեծացնել ռիսկը
• հղի եք. հղիության ընթացքում հորմոնային փոփոխությունները կարող են բարձրացնել միզապարկի վարակի ռիսկը
• անցել եք դաշտանադադարի. հորմոնային փոփոխությունները, որոնք հաճախ տեղի են ունենում դաշտանադադարից հետո, կարող են հանգեցնել ՄՈւՎ–ի:

Ռիսկի այլ գործոններից են՝

• մեզի հոսքի խանգարում. սա կարող է առաջանալ այնպիսի հիվանդությունների դեպքում, ինչպիսիք են միզապարկի քարը կամ մեծացած շագանակագեղձը (ադենոմա)
• իմունային համակարգի փոփոխություններ. սա կարող է տեղի ունենալ որոշակի հիվանդությունների կամ վիճակների դեպքում, ինչպիսիք են դիաբետը, ՄԻԱՎ վարակը և քաղցկեղի բուժումը
• միզային կաթետերի երկարատև օգտագործում. միզային կաթետերները կարող են անհրաժեշտ լինել քրոնիկ հիվանդություններ ունեցող մարդկանց կամ տարեցների մոտ, և դրանց երկարատև օգտագործումը կարող է ձեզ ավելի մեծ ռիսկի ենթարկել բակտերիալ վարակների, ինչպես նաև միզապարկի հյուսվածքի վնասման նկատմամբ:

Ընդհանուր առմամբ առողջ տղամարդկանց մոտ ցիստիտը հազվադեպ է հանդիպում: