Ախտանիշներ - Դիսլեքսիա

Դիսլեքսիայի նշանները կարող են լինել դժվար ճանաչելի, քանի դեռ երեխան դպրոց չի ընդունվել, սակայն որոշ վաղ նշաններ կարող են հուշել խնդրի առկայության մասին:

Երբ երեխան հասնի դպրոցական տարիքին, նրա ուսուցիչը կարող է լինել առաջինը, ով նկատում է խնդիրը: Ծանրության աստիճանը տարբեր է, սակայն վիճակը հաճախ ակնհայտ է դառնում, երբ երեխան սկսում է կարդալ սովորել:

Նախադպրոցական տարիք

Մանկահասակ երեխայի մոտ դիսլեքսիայի ռիսկի մասին կարող են վկայել հետևյալ նշանները՝

• խոսքի ուշ սկիզբ
• նոր բառեր սովորելու դժվարացում
• բառերը ճիշտ կազմելու խնդիրներ, ինչպիսիք են բառերի մեջ հնչյունների հակառակ, հայելային արտաբերումը կամ միանման հնչող բառերը միմյանց հետ շփոթելը
• տառերը, թվերը և գույները հիշելու, մտաբերելու կամ իրենց անուններով կոչելու հետ կապված խնդիրներ
• մանկական ոտանավորներ սովորելու կամ հանգավոր խաղեր խաղալու դժվարություն:

Դպրոցական տարիք

Երբ երեխան սկսում է հաճախել դպրոց, դիսլեքսիայի ախտանիշները կարող են դառնալ ավելի ակնհայտ: Օրինակներից են՝

• իր տարիքի ակնկալվող մակարդակից ցածր կարդացողություն
• կարդացածը կամ լսածը հասկանալու հետ կապված խնդիրներ
• ճիշտ բառեր գտնելու կամ հարցերին պատասխաններ ձևակերպելու դժվարություն
• իրերի հաջորդականությունը հիշելու հետ կապված խնդիրներ
• տառերի և բառերի միջև նմանություններ և տարբերություններ տեսնելու (և հազվադեպ՝ լսելու) դժվարություն
• անծանոթ բառերի արտասանությունը հնչեցնելու անկարողություն
• բառերը տառ առ տառ արտաբերելու դժվարություն
• կարդալ կամ գրել ներառող խնդիրների լուծմանն անսովոր երկար ժամանակի հատկացում
• այնպիսի գործերից խուսափում, որոնք նախատեսում են կարդալ:

Դեռահասներ և չափահասներ

Դեռահասների և չափահասների մոտ դիսլեքսիայի նշանները մեծամասամբ նմանվում են երեխաների մոտ գրանցվող ախտանիշներին: Դեռահասների և չափահասների շրջանում դիսլեքսիայի որոշ ընդհանուր ախտանիշները ներառում են հետևյալը՝

• կարդալու, այդ թվում՝ բարձրաձայն կարդալու դժվարություն
• ավելի դանդաղ և ավելի մեծ ջանք պահանջող գրել ու կարդալը
• բառերը տառ առ տառ արտաբերելու դժվարություն
• այնպիսի գործերից խուսափում, որոնք նախատեսում են կարդալ
• անվանումների կամ բառերի սխալ արտասանում կամ ճիշտ բառեր գտնելու հետ կապված խնդիրներ
• կարդալ կամ գրել ներառող խնդիրների լուծմանն անսովոր երկար ժամանակի հատկացում
• պատմություններն ամփոփելու (հակիրճ ներկայացնելու) դժվարություն
• օտար լեզու սովորելու հետ կապված խնդիրներ
• մաթեմատիկական բառային խնդիրներ լուծելու դժվարություն:

Ե՞րբ դիմել բժշկին

Երեխաների մեծամասնությունը պատրաստ է կարդալ սովորելուն արդեն մանկապարտեզում կամ առաջին դասարանում, սակայն դիսլեքսիա ունեցող երեխաներն այդ տարիքում հաճախ դժվարանում են կարդալ սովորել: Խոսեք ձեր բժշկի հետ, եթե ձեր երեխայի կարդացողության մակարդակը ցածր է նրա տարիքի համար ակնկալվողից կամ եթե նկատում եք դիսլեքսիայի այլ նշաններ:

Երբ դիսլեքսիան չի ախտորոշվում և չի բուժվում, մանկական տարիքում կարդալու հետ կապված դժվարությունները շարունակվում են մինչև հասուն տարիք: