Լիստերիոզը հղիության ընթացքում

Լիստերիան բակտերիայի մի տեսակ է, որը կարող է հայտնաբերվել որոշ սննդամթերքներում և հղի կանանց մոտ առաջացնել վիժում կամ նորածին երեխայի վարակում:

Հղի կանայք կարող են կրճատել լիտերիայով վարակվելու ռիսկը, եթե սնունդ ընդունելիս լինեն ավելի զգույշ և բծախնդիր:

Ի՞նչ է լիստերիան

Լիստերիան բակտերիա է (Listeria monocytogenes), որը լայնորեն տարածված է շրջակա միջավայրում և կարող է հանդիպել բազմաթիվ ընտանի կենդանիների և կատուների շրջանում: Դուք կարող եք վարակվել լիստերիայով, եթե օգտագործեք բակտերիայով վարակված որևէ սննդամթերք: Որոշ մթերքներ ավելի «ռիսկային» են, քան մյուսները, իսկ ամենառիսկայինը հում վիճակում օգտագործվող կամ ոչ լրիվ ջերմային մշակման ենթարկվածներն են:

Լիստերիոզը լիստերիա բակտերայով հարուցված հիվանդությունն է: Այն հազվադեպ հանդիպող, սակայն պոտենցյալ ծանր հիվանդություն է, հատկապես՝ ձեր պտղի կամ նորածնի համար:

Լիստերիոզի ախտանիշները

Լիստերիայով վարակված բազմաթիվ մարդիկ մնում են առողջ: Որոշ մարդիկ որևէ գանգատ չեն ներկայացնում, մինչդեռ մյուսները կարող են ունենալ փսխում և փորլուծություն, որն առանց որևէ բուժման կարող է ինքնուրույն անհետանալ:

Սակայն լիստերիան կարող է մարսողական խողովակից անցնել օրգանիզմի այլ շրջաններ, օրինակ՝ ընկերք (պլացենտա) և գլխուղեղ: Լիստերիոզի այսպիսի զարգացումն ունի երկարատև գաղտնի շրջան, երբ գանգատներն ի հայտ են գալիս վարակվելուց շաբաթներ և նույնիսկ ամիսներ անց:

Ախտանիշները կարող են լինել մեղմ և ներառել՝

• մարմնի ջերմաստիճանի մեղմ բարձրացում
• մկանային և հոդային ցավեր
• գլխացավեր
• ընդհանուր թուլություն
• փորլուծություն
• սրտխառնոց և (կամ) փսխում
• հազ և ընդհանուր մրսածությանը բնորոշ նշաններ:

Հազվադեպ, լիստերիան կարող է առաջացնել ծանր կամ կյանքին սպառնացող «արյան թունավորում» (սեպտիցեմիա), մենինգիտ (ուղեղաթաղանթների բորբոքում) կամ էնցեֆալիտ (գլխուղեղի բորբոքում): Այս ծանր վիճակների ախտանիշներից են՝

• մարմնի ջերմաստիճանի խիստ բարձրացում
  
• պարանոցային կարկամություն (լարվածություն)
• սաստիկ գլխացավեր
• քնկոտություն և շշմածություն
• ցնցումներ:

Լիստերիոզը հղիների և նորածին երեխաների մոտ

Լիստերիոզն առավել վտանգավոր է հղի կանանց համար, քանի որ կարող է առաջացնել վիժում, մեռելածնություն կամ վաղաժամ ծննդաբերություն:

Հղի մորից վարակված նորածին երեխաները կարող են ծանր հիվանդանալ մենինգիտով, սեպսիսով կամ այլ վարակներով:

Որևէ տվյալ չկա այն մասին, թե արդյոք կարո՞ղ է լիստերիան կրծքի կաթով մորից անցնել երեխային:

Լիստերիոզի ախտորոշումը և բուժումը

Եթե կարծում եք, որ կարող եք վարակված լինել լիստերիայով, ապա այցելեք ձեր բժշկին: Նման կասկած կարող է հարուցվել այն դեպքերում, երբ՝

• դուք կերել եք որևէ սնունդ, որը հետ է կանչվել կամ ճանաչվել է որպես լիստերայով վարակված
• դուք ունեք լիստերիային բնորոշ ախտանիշներից մեկնումեկը:

Ձեզ հետ զրուցելուց հետո բժիշկը հավանաբար կնշանակի արյան հետազոտություն: Լիստերիան հաստատվում է լաբորատոր հետազոտությամբ և բուժվում հակաբիոտիկներով: Վաղ բուժումը կարող է կարող է կանխարգելել պտղի վարակումը:

Լիստերիոզի կանխարգելումը

Լիստերիայով վարակվելը կանխելու լավագույն տարբերակը «բարձր ռիսկային» սննդամթերքներից հրաժարվելն է, ինչպես նաև ընդհանուր հիգիենայի կանոններին հետևելը, հատկապես հում մթերքների հետ խոհանոցում կամ այլ տեղեր առնչվելիս:

Լիստերիա բակտերիաներ պարունակելու առումով ավելի ռիսկային են համարվում հետևյալ սննդամթերքները՝

• պատրաստի մթերքներ, որոնք սովորաբար տրվում են սալաթ-բարերում, սենդվիչ-բարերում կամ ճաշարաններում
• պատրաստի մսային արտադրատեսակներ
• փափուկ կամ կիսափափուկ պանիրներ
• չլվացած հում բանջարեղեններ
• հալված պաղպաղակ
• հում ծովամթերք կամ կակղամորթներ
• ոչ պաստերիզացված կաթնամթերքներ, օրինակ՝ հում կաթ
• «սառը», պահածոյացված կամ պատրաստի միս
• պատշետ:

Իմացե՛ք ավելին այն սննդատեսակների մասին, որոնք խորհուրդ չի տրվում օգտագործել հղիության ընթացքում:

Ահա որոշ հմտություններ այն մասին, թե ինչպես անվտանգ առնչվել սննդամթերքների հետ և նվազեցնել ձեր վարակվելու ռիսկը:

• ջերմային մշակում պահանջող կերակրատեսակները լիարժեք եփեք և օգտագործեք միայն թարմ վիճակում
• հուն մրգերն ու բանջարեղեններն ուտելուց առաջ լավ լվացեք
• խոհանոցային կաթսաները և սպասքը լվացեք լիարժեք
• չեփված մթերքների հետ գործ ունենալուց հետո լավ լվացեք բոլոր դանակները, խոհանոցային տախտակներն ու մյուս պարագաները
• հում մթերքը պահեք սառնարանի ստորին հարկերում
• պարբերաբար ստուգեք սառնարանի ջերմաստիճանը
• սնվելուց հետո մնացած մթերքն անմիջապես տեղափոխեք սառնարան և պահեք այնտեղ ոչ ավելի, քան 24 ժամ
• սառնարանում պահվող ճաշերն ուտելուց առաջ բավարար տաքացրեք (կամ ավելի լավ է՝ եռացրեք)
• սառեցված միսն ապասառեցրեք սառնարանում
• սառնարանում կամ կերակուր պատրաստելիս հում միսն առանձնացերք բանջարեղեններից, պատրաստի կերակուրներից և ուտեստեղենից:

Դուք պետք է նաև՝

• ուշադրություն դարձնեք փաթեթավորված կամ տուփով վաճառվող սննդամթերքների պիտանելիության ժամկետներին
• մշտապես լվանաք ձեռքերը խոհանոցային գործեր անելուց առաջ և հետո, զուգարանից օգտվելուց առաջ և հետո, ինչպես նաև կենդանիներին հպվելեւց հետո
• տնային կենդանիներին պահեք խոհանոցից հեռու, խուսափեք դրանք արտաթորանքներին հպվելուց
• հողի հետ կսպված աշխատանքներ կատարելիս այգեգործական ձեռնոցի տակից հագնեք ռետինե (լատեքսային) ձեռնոց: